Η αγορά στη «μέγγενη»

Δυσφορία προκαλεί στην αγορά η απόφαση της κυβέρνησης να παρατείνει για μία ακόμη εβδομάδα τα περιοριστικά μέτρα στο λιανεμπόριο, οδηγώντας σε αβεβαιότητα χιλιάδες επιχειρήσεις που μετά τον πενιχρό τζίρο των γιορτών περίμεναν τις εκπτώσεις για να τονώσουν τα έσοδά τους.

Η αβεβαιότητα για την αγορά φαίνεται ότι θα κρατήσει αρκετούς μήνες, όπως και η αβεβαιότητα για την εξέλιξη της πανδημίας, ειδικά στην τρέχουσα φάση που δεν είναι ξεκάθαρο το αποτύπωμα των γιορτών στον επιδημιολογικό χάρτη.

Η αγορά εν πολλοίς απευχόταν τα συγκεκριμένα νέα, ενώ ήλπιζε σε μια πιο ξεκάθαρη προοπτική για το πότε και με ποιο σχέδιο θα λειτουργήσει το εμπόριο κατά την περίοδο της πανδημίας, που θα πάρει καιρό, όπως αναφέρθηκε και από επίσημα χείλη.

Παράγοντες της αγοράς προειδοποιούν για σημαντικές επιπτώσεις στο ΑΕΠ από το παρατεταμένο κλείδωμα της αγοράς, αν και παραδέχονται τους κινδύνους για τη δημόσια υγεία από μια χωρίς σχέδιο επανεκκίνηση.

Σχετική προειδοποίηση για το ενδεχόμενο καταγραφής στο πρώτο τρίμηνο του έτους διψήφιου ποσοστού ύφεσης έκανε ο πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιά (ΕΒΕΠ) και του Περιφερειακού Επιμελητηριακού Συμβουλίου Αττικής (ΠΕΣΑ) Βασίλης Κορκίδης, σύμφωνα με τον οποίο «η “απομάκρυνση” του click in shop, στο οποίο η αγορά είχε εναποθέσει τις ελπίδες της, είναι προφανές ότι θα δυσχεράνει έτι περαιτέρω την ανάταξη του εμπορίου και άρα και την ανάκαμψη της οικονομίας». «Είναι “ώρα κρίσιμων αποφάσεων και επιλογών”, καθώς η ευθύνη απέναντι στους ανθρώπους της αγοράς παραμένει η ίδια και πρέπει να αποτρέψει μια εαρινή έκρηξη πτωχεύσεων και ανεργίας, προστατεύοντας πρωτίστως τη δημόσια υγεία στην Αττική» προσθέτει.

Για «λουκέτα» στις μικρομεσαίες εμπορικές επιχειρήσεις προειδοποιεί ο πρόεδρος της Εθνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ) Γιώργος Καρανίκας, που θεωρεί ότι ο κίνδυνος για χιλιάδες μικρομεσαίους εμπόρους είναι διπλός: είτε «λουκέτο» είτε συνέχιση της λειτουργίας με απολύσεις και μειώσεις μισθών, ενώ στον αντίποδα οι ισχυρές αλυσίδες πολυεθνικές και εγχώριες θα συνεχίσουν να κατοχυρώνουν όλο και περισσότερα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα και μεγαλύτερα μερίδια.

«Το λιανεμπόριο δεν μπορεί να ανοιγοκλείνει κατά βούληση», σύμφωνα με τον Σταύρο Καφούνη, πρόεδρο του Εμπορικού Συλλόγου Αθηνών (ΕΣΑ), που χαρακτηρίζει έκπληξη για την αγορά την απόφαση της κυβέρνησης να παραταθεί για άλλη μία εβδομάδα το lockdown, ενώ προκρίνεται η επαναλειτουργία των σχολείων. Όπως εξηγεί, μεταξύ άλλων, το λιανεμπόριο βρίσκεται υπό καθεστώς οικονομικής ασφυξίας. «Θεωρούμε κρίσιμη προτεραιότητα την άμεση επαναλειτουργία των καταστημάτων, αρχικά έστω και με τη μορφή του click away και σύντομα με τη μορφή του click in shop, προφανώς συνυπολογίζοντας τους υγειονομικούς δείκτες. H λειτουργία των σχολείων θα μπορούσε να ακολουθήσει…» σημειώνει μεταξύ άλλων.

OI EΟΡΤΑΣΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΟΣΕΙΣ

Πάντως, παρά τις αντιδράσεις, το click away βοήθησε μεγάλη μερίδα της αγοράς να πραγματοποιήσει έσοδα την περίοδο των γιορτών.

Στοιχεία των ηλεκτρονικών πληρωμών δείχνουν ότι το click away συγκράτησε την πτώση του τζίρου σε ποσοστό 20% κατά μέσο όρο για πολλά καταστήματα και κλάδους (σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας στην ΕΡΤ, οι απώλειες πωλήσεων για τις επιχειρήσεις περιορίστηκαν από το 59% που ήταν τον μήνα Νοέμβριο σε 40% το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Δεκεμβρίου). Καταστήματα ηλεκτρονικών και βιβλιοπωλεία συγκαταλέγονται στα πλέον ωφελημένα, αντίθετα με τους κλάδους ένδυσης και υπόδησης που καταγράφουν τις σημαντικότερες απώλειες.

Με βάση στοιχεία που επικαλείται ο κ. Κορκίδης, κατά την περίοδο 13 έως 31 Δεκεμβρίου, οι επιχειρήσεις με παιχνίδια που εφάρμοσαν το μέτρο ανέκτησαν περίπου το 50% του τζίρου της αντίστοιχης περσινής σεζόν, τα βιβλιοπωλεία φέρονται να πέτυχαν ελαφρώς υψηλότερες πωλήσεις από τους προηγούμενους μήνες, ενώ μεγάλες αλυσίδες με είδη ψηφιακής τεχνολογίας και οικιακού εξοπλισμού έπιασαν το 30% με 40% του αντίστοιχου περσινού κύκλου εργασιών. Τα ίδια στοιχεία δείχνουν ότι οι μεγάλοι κερδισμένοι της εορταστικής περιόδου είναι τα είδη σούπερ μάρκετ με αύξηση 5%, τα φαρμακευτικά είδη με αύξηση 4%, οι πωλήσεις Η/Υ με αύξηση 10% κ.λπ. Σύμφωνα με τον κ. Κορκίδη, ο κλάδος των logistics, με τις εταιρείες courier, αυξάνει περαιτέρω τον κύκλο εργασιών κατά τουλάχιστον 15%.

Στον αντίποδα, οι πέντε κλάδοι που βρίσκονται αντιμέτωποι με σημαντική απώλεια εσόδων, άνω του 30% και έως 50%, είναι το λιανικό εμπόριο ρολογιών και κοσμημάτων με πτώση τζίρου 48%, ενώ ακολουθούν τα είδη καλλωπισμού με πτώση πωλήσεων 37%, η ένδυση και η υπόδηση με απώλειες 30% και 29% αντίστοιχα, καθώς και το εμπόριο εγγραφών μουσικής και εικόνας με πτώση τζίρου 30%.

ΤΙ ΔΕΙΧΝΟΥΝ ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Ποιες επιχειρήσεις ωφελούνται και ποιες… καταστρέφονται

Kατά 11% υποχώρησε ο ηλεκτρονικός τζίρος τον Δεκέμβριο του 2020, σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα του προηγούμενου έτους, σύμφωνα με στοιχεία που έχει στα χέρια του το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης. Τον Απρίλιο, μήνα πλήρους lockdown, η πτώση ήταν 21%. Επομένως, φαίνεται πως το click away, με τη βοήθεια και των Χριστουγέννων, διέσωσε κάποιο μέρος του τζίρου.

Σημειώνεται, επίσης, ότι τον περασμένο Μάρτιο, όταν ξεκίνησε η πανδημία, η πτώση του ηλεκτρονικού τζίρου ήταν 4% και μετά την κατακόρυφη πτώση του Απριλίου, η υποχώρηση περιορίστηκε ξανά τον Μάιο στο 9%. Τον Οκτώβριο, η πτώση ήταν 11%, όπως και τον Δεκέμβριο, ενώ τον Νοέμβριο, με σχεδόν μια εβδομάδα ανοιχτά καταστήματα και μετά lockdown, η πτώση ήταν 13%.

Βεβαίως, οι ηλεκτρονικές συναλλαγές ως ποσοστό του συνολικού τζίρου ήταν πολύ λιγότερες το 2019 σε σύγκριση με το 2020. Με την έλευση της COVID-19, αυτές αυξάνονται συνεχώς, ως ποσοστό του συνολικού τζίρου. Επομένως, η σχετικά μικρή πτώση τους κατά τους μήνες του 2020 υποκρύπτει πολύ μεγαλύτερη πτώση του συνολικού τζίρου σε σύγκριση με το 2019.

Τα σχετικά στοιχεία, όμως, έχουν αξία για να εντοπίσει κανείς την πορεία των επιμέρους κλάδων, τους σχετικώς «κερδισμένους» και «χαμένους» της πανδημίας.

Σύμφωνα με τα στοιχεία Δεκεμβρίου, στους «κερδισμένους» περιλαμβάνονται οι λογιστές, με αύξηση ηλεκτρονικών συναλλαγών 40%, οι φούρνοι με 50%, οι επισκευές ηλεκτρονικών υπολογιστών με 60%, τα fast food με 90%, τα pet shop με 51%, τα είδη μαναβικής και σούπερ μάρκετ με 35%, οι ξηροί καρποί με 26%, οι οδοντίατροι με 21% και φυσικά τα courier με αύξηση ηλεκτρονικού τζίρου 69%.

Στον αντίποδα, οι μεγάλοι χαμένοι του Δεκεμβρίου ήταν οι κινηματογράφοι, με μηδενισμό του τζίρου τους (100% πτώση), αλλά και τα θέατρα με πτώση τζίρου 97% (προφανώς διασώθηκε κάτι με τις live streaming παραστάσεις). Επίσης, τα πρακτορεία ταξιδίων και τα ξενοδοχεία είχαν μείωση ηλεκτρονικού τζίρου από 87%, τα duty free 82%, τα εστιατόρια και μπαρ 70% (με τη βοήθεια, προφανώς, του delivery και take away). Ασχημη ήταν η εικόνα και για τα καταστήματα ένδυσης, που είχαν πτώση ηλεκτρονικού τζίρου 81%, τα είδη σπορ, με πτώση 61%, τα είδη υπόδησης, με 60%, τα αξεσουάρ, με 51%. Μαύρες μέρες και για τα spa, με μείωση ηλεκτρονικού τζίρου 65%, ενώ ο κλάδος της διαφήμισης είδε τον ηλεκτρονικό του τζίρο να μειώνεται κατά 40%.