Το σκοτεινό τούνελ της σιωπής-Γράφει η Αγγελική Παπαγεωργίου*

Είναι προφανής η κοινωνική-ανθρωπολογική κρίση που έχει ξεσπάσει με αφορμή την πολύ ειλικρινή εξομολόγηση της Σοφίας Μπεκατώρου για την σεξουαλική κακοποίηση την οποία υπέστη προ της ενηλικίωσής της.

Μια τέτοιου είδους αποκάλυψη αναδεικνύει το βαθιά συντηρητικό πρότυπο που διέπει τις οικογενειακές και ανθρώπινες σχέσεις στην Ελλάδα του 2021. Πρότυπο που θεωρούσε ότι βαριά αδικήματα κατά ανηλίκων μπορούν να παραγράφονται σε ‘εύλογο’ χρόνο! Το κόστος έγκειται στα τραύματα που δεν επουλώνονται επουδενί τρόπο, χρόνο και δικαιοπραξία!

Ακριβώς αυτή η στιγμή της εξομολόγησης, της ατιμώρητης αδικοπραξίας, πυροδότησε εν συνεχεία μια πληθώρα καταγγελιών για άσκηση ψυχολογικής, λεκτικής ή και σωματικής βίας στον χώρο του θεάτρου από ενηλίκους, άνδρες και γυναίκες Ανθρώπινα δικαιώματα, προσωπικές ελευθερίες, η αξία της ατομικότητας, θυσιάζονται στο βωμό της σαρκικής επαφής (;)

Το πρόβλημα αποκτά δύο σημαντικές όψεις :
@ Από τη μία, η αδικαιολόγητη πράξη βαθιάς ταπείνωσης και εξευτελισμού της αξίας ενός ανθρώπου, ανεξαρτήτου ηλικίας και φύλου , με κάθε μορφής βία.

@ Από την άλλη, η κοινή διέξοδος των μέχρι και σήμερα θυμάτων που εξακολουθεί να οδηγεί κατά βάση στον δρόμο της σιωπής. Η σιωπή με την ταυτόχρονη ψυχολογική επιβάρυνση αποτελεί ένα αδιέξοδο που ακολουθεί την αποκρουστική και ανεπίτρεπτη πράξη.

Αρχικά, το πρώτο στάδιο του εγκλήματος ξεκινά από την ψυχολογική κατάσταση αυτού που ασκεί τη βία. Η τάση για επιβολή, η προσπάθεια υπεροχής, τα αισθήματα κατωτερότητας εξηγούν, χωρίς όμως να δικαιολογούν, την βίαιη συμπεριφορά.

Το κρίσιμο σημείο έγκειται στην άγνοια των ανθρώπινων ξεχωριστών ορίων.

Η αδικοπραξία του βιασμού, άνευ ποινής, καταπατά τα προσωπικά όρια και δημιουργεί την ψευδαίσθηση της αυτοπραγμάτωσης.

Οι στιγμές που κρίνονται ενοχικά εντοπίζονται παντού. Την στιγμή που κάνεις μια φιλοφρόνηση στον/στην συνάδελφο ή υπάλληλο σου, την στιγμή που κοιτάζεις με χυδαιότητα, την στιγμή που εκφράζεσαι άσεμνα στον/στην συνεργάτη, γνωστό ή περαστικό, τη στιγμή αυτή ξεπερνάς την κόκκινη γραμμή.

Χάνεις τον έλεγχο ενώ τρέπεσαι σε παρείσακτο της προσωπικής ελευθερίας και ταραχοποιό στοιχείο της κοινωνικής ισορροπίας.

Στο σημείο αυτό, έχοντας ξεπεράσει τα όρια, η σκυτάλη του άνισου αγώνα περνά στα χέρια του αποδέκτη της βίαιης συμπεριφοράς. Ψυχολογικά εξαντλημένος/η και τραυματισμένος/η , σωματικά ανίκανος/η πως θα αντιδράσει; Δυστυχώς, η αντίδραση τις περισσότερες περιπτώσεις είναι κοινή, ψευδής και καταπιεστική. Η σιωπή!

Σιωπή της ντροπής, σιωπή της επιβολής, συλλογική σιωπή. Αυτές είναι οι φύσεις της αντίδρασης που την ερμηνεύουν. Εν αρχή, η εξομολόγηση μιας τέτοιου είδους εμπειρίας καθώς έχει καταπατήσει την προσωπική αξιοπρέπεια προκαλεί δισταγμό.
Το αίσθημα του φόβου, ακόμα, που ελλοχεύει πίσω από την ντροπή οδηγεί στην αποσιώπηση του εγκλήματος.

Παρακάτω , σε περίπτωση που η επαγγελματική θέση επηρεάζει πληθώρα ανθρώπων εξαιτίας της φύσης της εργασίας ή ιεραρχίας, δημιουργεί υποσυνείδητα το αίσθημα της ευθύνης. Η συλλογική σιωπή τέλος, έχει να κάνει με την συντηρητική τοποθέτηση της ελληνικής κοινωνίας έναντι περιπτώσεων κακοποίησης.

Η αποδοχή και η ασυνείδητη «κανονικοποίηση» της βίας, η ανικανότητα για επιβολή κυρώσεων σε κάθε μορφή, τεκμηριωμένης νομικά ή μη, αδικοπραξίας, εμποδίζουν την καταγγελία. Η ατομική και συλλογική σιωπή φαίνεται ότι αποτελούσε «λύση» για δεκαετίες. Είναι έτσι όμως;

Η απάντηση βρίσκεται στον αυτοσεβασμό μας, στην κοινωνική αλληλεγγύη, στην αλήθεια που όλοι μας οφείλουμε να υπηρετούμε και να ομολογούμε. Η ομολογία ανοίγει τον ατομικό και συλλογικό δρόμο για όλες εκείνες τις ανάλογες περιπτώσεις, χτίζει την αμοιβαία αλληλοϋποστήριξη.

Η ομολογία και η καταγγελία ρίχνουν φως στο σκοτεινό τούνελ της σιωπής. Στο τέλος αυτού, λήγει ο αγώνας πλέον με ίσους όρους. Η αλήθεια με υποστηρικτή και προστάτη την δικαιοσύνη ενάντια στην βία και τα παγιωμένα κοινωνικά σύνδρομα.
Καταγγελία, προσωπική ομολογία, ελευθερία !
Γιατί… Εν έτει 2021, η βία δεν χωρά!

*Η Αγγελική Παπαγεωργίου είναι φοιτήτρια Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ στο Α.Π.Θ.