Υπάρχει μια όλο και πιο έντονη αίσθηση ότι στη σύγχρονή μας εποχή βιώνουμε μια έντονη εικονική πραγματικότητα. Ότι ζούμε σε μια εκδοχή της ιστορίας που θυμίζει κάτι από την ταινία matrix.
Κάτι που ωστόσο όχι μόνο είχε προβλεφθεί αλλά περιγραφεί με λεπτομέρειες από έναν από τους μεγαλύτερους φιλοσόφους της ανθρωπότητας. Ο Πλάτωνας, μαθητής του Σωκράτη και δάσκαλος του Αριστοτέλη, τον 3ο αιώνα π.Χ. γράφει για το περίφημο «Σπήλαιο». Μια έξοχη αλληγορική ιστορία για την εικονική πραγματικότητα, με όρους της εποχής του. Σε ένα σπήλαιο, κάτω από τη γη, βρίσκονται μερικοί άνθρωποι αλυσοδεμένοι με τέτοιο τρόπο, ώστε να μπορούν να δουν μόνο τον απέναντί τους τοίχο, χωρίς να μπορούν να κοιτάξουν πίσω, δεξιά και αριστερά. Πίσω τους ωστόσο βρίσκεται μια αναμμένη φωτιά. Έτσι οτιδήποτε διαδραματίζεται πίσω από την πλάτη τους, αυτό αναπαριστάνεται ως σκιά στον απέναντι τους τοίχο. Καθώς οι άνθρωποι αυτοί σε ολόκληρη τη ζωή τους τα μόνα πράγματα που έχουν δει είναι οι σκιές των πραγμάτων, έχουν την εντύπωση ότι οι σκιές που βλέπουν πάνω στον τοίχο είναι αληθινές. Αν πάρετε έναν από αυτούς τους ανθρώπους και τον βγάλετε έξω, στο φως της μέρας, το φως θα τον τυφλώσει προσωρινά και δεν θα βλέπει τίποτα. Στη συνέχεια όμως θα κοιτάξει γύρω του, θα δει τον πραγματικό κόσμο, και μάλιστα θα δει και την πηγή του φωτός: τον Ήλιο. Αν όμως ο άνθρωπος αυτός γυρίσει πίσω στη σπηλιά και προσπαθήσει να εξηγήσει την αλήθεια στους κατοίκους της, όχι μόνο θα γελάσουν μαζί του αλλά και θα τον σκοτώσουν. Πέραν του προφανούς υπαινιγμού του Πλάτωνα για τον θάνατο του Σωκράτη και ίσως τον βασικό κινητήριο μοχλό για την «Πολιτεία» του, ενδέχεται να υπάρχει και ένα πιο βαθύ μήνυμα. Ένα μήνυμα που αφορά την αρχαία γνώση που ηθελημένα ή αθέλητα έχουμε χάσει. Μην πάει το μυαλό σας στους σύγχρονους του Πλάτωνα ή του Σωκράτη. Ο ίδιος ο Πλάτων μέσα από ένα άλλο έργο του μας λέει πόσο πίσω θα πρέπει να αναζητήσουμε την γνώση. Στο έργο του «Κριτίας», ο Πλάτων, αναφέρει μια ιστορία «απόλυτα αληθινή, όπως τη διηγήθηκε κάποτε ο Σόλωνας» στον προπάππου του. Αυτή την ιστορία ο Κριτίας την άκουγε από τον παππού του όταν ήταν ακόμη παιδί και την είχε απομνημονεύσει καλά. Ο Κριτίας, αναφέρει λοιπόν πως ο Σόλωνας είχε καταγράψει την ιστορία και «τα χειρόγραφα του, που βρίσκονταν στην κατοχή του παππού μου, είναι σήμερα στα χέρια μου και μπορώ να πω ότι τα έμαθα απ’ έξω όταν ήμουν μικρός». Ο Κριτίας ενημερώνει τους συνομιλητές του, ότι ο Σόλωνας είχε πάει ταξίδι την Αίγυπτο, σε μια περιοχή στην αρχή του Δέλτα του Νείλου, της οποίας η μεγαλύτερη πολιτεία είναι η Σάις. «Σύμφωνα με κείνους, ιδρυτής της πόλης ήταν μια θεά που στα Αιγυπτιακά ονομάζεται Νήιθ, και, όπως λένε οι ίδιοι, Αθηνά στα Ελληνικά. Οι κάτοικοι της αγαπούν πολύ τους Αθηναίους και ισχυρίζονται ότι, κατά κάποιο τρόπο, είναι συγγενείς τους.» Οι ναοί της Αιγύπτου φαίνεται να ήταν πολύ καλή πηγή πληροφοριών για προϊστορικά θέματα, αφού η γη τους δεν καταστρεφόταν από θεομηνίες, και η αρχαία γνώση μπορούσε να διατηρηθεί για καιρό. Σε αυτή την πόλη με τις ιδιαίτερες σχέσεις με την Αθήνα, ο Σόλωνας ζήτησε πληροφορίες για την αρχαία ιστορία από τους ιερείς, που κατ’ εξοχήν γνώριζαν αυτά τα πράγματα». Ο Σόλωνας άρχισε πρώτος να μιλά για την ιστορία όπως την ήξερε, θέλοντας να παρασύρει τους ιερείς σε συζήτηση σχετικά με την αρχαία ιστορία. Τότε ένας πολύ ηλικιωμένος ιερέας αρχίζει και διηγείται στον Σόλωνα την παρακάτω ιστορία: “Κάποτε, Σόλωνα, πριν από την μέγιστη υδάτινη καταστροφή, η πόλη – που σήμερα είναι των Αθηναίων – ξεχώριζε ως άριστη στον πόλεμο και η περισσότερο ευνοούμενη σε όλα. Γι ΄αυτήν λέγεται ότι πραγματοποίησε τα ωραιότερα έργα και τα ωραιότερα πολιτεύματα απ’ όλα όσα εμείς ακούσαμε να υπάρχουν κάτω από τον ουρανό.” Ακούγοντας αυτά τα λόγια ο Σόλων έμεινε έκθαμβος και παρακάλεσε του ιερείς να του διηγηθούν στην συνέχεια, με ακρίβεια, τα πάντα για τους παλαιούς πολίτες της χώρας μας. Ο ιερέας αποκρίθηκε: “Δεν θα σου τα αρνηθώ, Σόλωνα αλλά θα τα πω για χάρη σου και για χάρη της πόλης σας και μάλιστα για χάρη της Θεάς, η οποία ανέλαβε και ανέθρεψε και εκπαίδευσε την πόλη σας και την δική μας – πρώτα την δική σας, χίλια χρόνια νωρίτερα, παραλαμβάνοντας το σπέρμα σας από την Γη και τον Ήφαιστο, και ύστερα την δική μας. Για την μέχρι σήμερα πορεία μας στον κόσμο, οι ιερές γραφές δίνουν τον αριθμό των οχτώ χιλιάδων ετών. Θα σου μιλήσω λοιπόν για τους συμπολίτες σου, που εμφανίστηκαν προ εννέα χιλιάδων ετών, θα σου μιλήσω για το ωραιότερο έργο απ’ όσα έπραξαν. Πολλά και μεγάλα έργα της πόλης σας είναι εδώ καταγεγραμμένα και θαυμάζονται, αλλά ένα απ’ όλα υπερέχει σε μέγεθος και αρετή. Λένε οι γραφές οτι η πόλη σας κάποτε κατανίκησε μια πολύ μεγάλη δύναμη που πορευόταν υβριστικά εναντίον ολόκληρης της Ευρώπης και της Ασίας, ορμώντας έξω από το Ατλαντικό πέλαγος. Τότε ήταν πορεύσιμο το εκεί πέλαγος. Εμπρός από το στόμιό του – το οποίο, όπως λέτε, ονομάζεται Στήλες Ηρακλέους – είχε νησί. Και το νησί αυτό ήταν μεγαλύτερο από την Λιβύη και την Ασία μαζί. Περνώντας από αυτό, πορεύονταν προς τα άλλα νησιά και από αυτά τα νησιά σε όλη την αντικρινή ήπειρο, που περιβάλει εκείνον τον αληθινό πόντο. Αυτά λοιπόν που βρίσκονται εντός του στομίου, για το οποίο λέμε, φαίνονταν σαν λιμάνι που έχει μια στενή είσοδο. Εκείνο όμως ήταν όντως πέλαγος και η γη που το περιέβαλλε ορθότατα θα ονομαζόταν ήπειρος, παντελώς και αληθώς. Σ’ αυτή λοιπόν την νήσο Ατλαντίδα υπήρχε μεγάλη και θαυμαστή βασιλική δύναμη, που επικρατούσε σε όλο το νησί, καθώς και σε πολλά άλλα νησιά και μέρη της ηπείρου. Επιπλέον, στα δικά μας μέρη, ήταν άρχοντες στην Λιβύη, μέχρι την Αίγυπτο και στην Ευρώπη μέχρι την Τυρρηνία. Όλη αυτή η δύναμη, συναθροισμένη σε ένα στράτευμα, επιχείρησε κάποτε να υποδουλώσει με ορμή τον δικό σας και τον δικό μας και κάθε τόπο εντός του στομίου. Τότε λοιπόν Σόλωνα, η δύναμη της πόλης σας έγινε εμφανής σε άπαντες τους ανθρώπους, ως προς την αρετή και την ρώμη της, γιατί πρωτοστάτησε ενώπιον όλων με ευψυχία και με όσες πολεμικές τέχνες κατείχε, αρχικά ως ηγεμόνας των Ελλήνων κ’ έπειτα – εξ’ ανάγκης απομονωμένη, όταν οι άλλοι αποστάτησαν – φτάνοντας στους έσχατους κινδύνους, νίκησε τους επιδρομείς κ’ έστησε τρόπαιο, αποτρέποντας την υποδούλωση των μη υπόδουλων και ελευθερώνοντας μεγαλόκαρδα όλους τους άλλους, όσους κατοικούμε εντός των ορίων των Ηρακλείων Στηλών. Σε κατοπινούς χρόνους, όταν έγιναν φοβεροί σεισμοί και κατακλυσμοί, μέσα σε μία ημέρα και μία νύχτα τρομερή, όλοι οι μαχητές σας χάθηκαν άθροοι μέσα στην γη και η νήσος Ατλαντίδα αφανίστηκε, παρομοίως βυθισμένη στην θάλασσα. Γι’ αυτό και τώρα έγινε απροσπέλαστο και αδιερεύνητο το εκεί πέλαγος, αφού εμποδίζει ο εντελώς βαθύς πηλός, τον οποίο άφησε το νησί καθώς καταποντιζόταν”. Μιλώντας στον Σόλωνα, ο Αιγύπτιος ιερέας, του ανέφερε ότι σύγχρονοί τους άνθρωποι, μπροστά στην αρχαία γνώση (που όπως περιγράφει, είχε φτάσει στο απόγειό της πριν από 9.000 χρόνια, άρα είναι ακόμα προγενέστερη), είναι βρέφη. Με τα δύο αυτά έργα του Πλάτωνα, γίνεται κατανοητό ότι η κατοχή της γνώσης, συνιστά μέγιστη ευθύνη και είναι φυσικό να τρομάζει πολλούς. Στην πλειοψηφία των ανθρώπων (κάτι που είναι προφανές ότι έχει γίνει κατανοητό από τους τυράννους κάθε εποχής) φαντάζει πολύ πιο εύκολο να ζουν μια ζωή προκαθορισμένη και ορισμένη από άλλους. Μέσα στο «Σπήλαιο» μακριά από τον ζωογόνο ήλιο, φοβισμένοι και σκλάβοι. Και εχθρικοί απέναντι στην κληρονομιά της αρχαίας γνώσης και όσων διψούν για αυτή… Ο Πλάτωνας έχει δώσει όλες τις απαντήσεις!
