Τo βαθύτερο νόημα της Μ. Παρασκευής μέσα από στίχους- Το Θείο Δράμα μέσα από την ποίηση

 

 

Ο ευσχήμων Ιωσήφ
από του ξύλου καθελών
το άχραντόν σου σώμα,
σινδώνι καθαρά
ειλήσας και αρώμασιν,
εν μνήματι καινώ
κηδεύσας απέθετο

 

Η Μεγάλη Παρασκευή είναι αφιερωμένη στα Άγια Πάθη του Σωτήρα και στη Σταύρωση. Αυτήν την μέρα κορυφώνεται το Θείο Δράμα και τελείται η ακολουθία των Παθών.

Οι πιστοί βιώνουν τα φρικτά Πάθη του Χριστού όπως τον χλευασμό, το ακάνθινο στεφάνι, τα ραπίσματα, τα μαστιγώματα, την σταύρωση και τον θάνατο του Σωτήρα. Το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής ψάλλονται τα Εγκώμια, ενώ σε ολόκληρη την χώρα η κάθε ενορία κάνει την περιφορά του Επιταφίου.

Μέρα πένθιμη και λυπητερή ημέρα, η σημερινή, αλλά και η πιο ιερή, η πιο αγία, η πολυσέβαστη και πλέον αγαπητή και προσκυνητή ημέρα της Εκκλησίας μας.

Κι αυτό διότι ο Βασιλεύς των βασιλευόντων και Κύριος των κυριευόντων, ο Ενανθρωπήσας Υιός και Λόγος του Θεού κρέμεται καρφωμένος, γυμνός, άπνους, επάνω στο ξύλο του σταυρού, ως χείριστος κακούργος. Ποια καρδιά δεν λυγίζει την ημέρα αυτή μπροστά στην ανείπωτη θεοκτονία; Ποια μάτια δε βουρκώνουν στο αντίκρισμα του γλυκύτατου Εσταυρωμένου; Ποια ψυχή δε μαλακώνει μπροστά στα άδικα παθήματα; Ποια γόνατα δεν κλείνουν κάτω από το Σταυρό για να προσκυνήσουν τα Θεία Πάθη;

Η λέξη «πένθιμη» βρίσκει τη δικαίωσή της στη Μεγάλη Παρασκευή.

 

Η ζωή εν τάφω κατετέθης, Χριστέ, και αγγέλων στρατιαί εξεπλήττοντο, συγκατάβασιν δοξάζουσαι την σήν.

Ἡ ζωὴ πῶς θνῄσκεις; πῶς καὶ τάφῳ οἰκεῖς; τοῦ θανάτου τὸ βασίλειον λύειςδέ, καὶ τοῦ ᾅδου τοὺς νεκροὺς ἐξανιστᾶς.

Μεγαλύνομέν σε, Ἰησοῦ Βασιλεῦ, καὶ τιμῶμεν τὴν Ταφὴν καὶ τὰ Πάθη σου, δι’ ὧν ἔσωσας ἡμᾶς ἐκ τῆς φθορᾶς….

 

«Αξιον ἐστι, μεγαλύνειν σε τὸν Ζωοδότην, τὸν ἐν τῷ Σταυρῷ τὰς χεῖρας ἐκτείναντα, καὶ συντρίψαντα τὸ κράτος τοῦ ἐχθροῦ.

Ἄξιον ἐστι, μεγαλύνειν σε τὸν πάντων Κτίστην· τοῖς σοῖς γὰρ παθήμασιν ἔχομεν, τὴν ἀπάθειαν ῥυσθέντες τῆς φθορᾶς.

Ἔφριξεν ἡ γῆ, καὶ ὁ ἥλιος Σῶτερ ἐκρύβη, σοῦ τοῦ ἀνεσπέρου φωτὸς Χριστέ, ἐν τῷ τάφῳ δύντος νῦν σωματικῶς….

 

Αἱ γενεαὶ πᾶσαι, ὕμνον τῇ Ταφῇ σου, προσφέρουσι Χριστέ μου.

Καθελὼν τοῦ ξύλου, ὁ Ἀριμαθαίας, ἐν ταφῶ σε κηδεύει.

Μυροφόροι ἦλθον, μύρα σοι Χριστέ μου, κομίζουσαι προφρόνως.

Δεῦρο πᾶσα κτίσις, ὕμνους ἐξοδίους, προσοίσωμεν τῷ Κτίστῃ.

Ὡς νεκρὸν τὸνζῶντα, σὺν Μυροφόροις πάντες, μυρίσωμενἐμφρόνως.

Ἰωσὴφ τρισμάκαρ, κήδευσον τὸ σῶμα, Χριστοῦ τοῦ ζωοδότου….

 

…Κόμπος στον λαιμό. Οι ψυχές συννεφιασμένες συντρίβονται από τα συγκλονιστικά λόγια και το μοιρολόι της μάνας.

«Ω γλυκύ μου έαρ, γλυκύτατόν μου Τέκνον, πού έδυ σου το κάλλος»

Με άκρα ταπείνωση υπέμεινε τα πάθη Του με ένα και μοναδικό στόχο, να διδάξει στο ανθρώπινο γένος τη σημασία της αποστολής του στη γη, να αιτιολογήσει τις διδαχές με πράξεις και να αποδείξει το «Χριστός Αγάπη Εστί».

Ο πόνος της μάνας, το απόλυτο πένθος και η συντριβή για τον θάνατο του Θεανθρώπου ενέπνευσε τους ποιητές, οι οποίοι αποτύπωσαν την πένθιμη αυτή ημέρα την άλλη διάσταση…Η εβδομάδα της πορείας του Χριστού προς το Γολγοθά και στη συνέχεια προς την Ανάσταση… Όλη αυτή η διαδρομή ταυτίζεται και με την πορεία του ανθρώπου. Οι ημέρες αυτές είναι οι ημέρες των δωρεών και της σωτηρίας μας. Από την μια έχουμε την προσφορά του Θεού που γίνεται άνθρωπος και ταπεινώνεται για τη σωτηρία μας, κι από την άλλη υπάρχει ο άνθρωπος που είναι οδοιπόρος, σταυροφόρος σηκώνοντας τον σταυρό που αντέχει, θα μας πει ο ποιητής.

ΟΙ ΠΟΝΟΙ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ

-Κώστας Βάρναλης (Αποσπ.)

 

Που να σε κρύψω, γιόκα μου, να μη σε φτάνουν οι κακοί;
Σε ποιο νησί του Ωκεανού, σε ποιαν κορφήν ερημική;
Δε θα σε μάθω να μιλάς και τ’ άδικο φωνάξεις.

Ξέρω, πως θα ‘χεις την καρδιά τόσο καλή, τόσο γλυκή,

που μες στα βρόχια της οργής ταχιά θενά σπαράξεις.

 

Συ θα ‘χεις μάτια γαλανά, θα ‘χεις κορμάκι τρυφερό,
θα σε φυλάω από ματιά κακή κι από κακόν καιρό,

από το πρώτο ξάφνιασμα της ξυπνημένης νιότης.
Δεν είσαι συ για μαχητές, δεν είσαι συ για το σταυρό.

 

ΚΑΤΑΝΥΞΙΣ Μ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ

του Τάκη Παπατσώνη

 

Η Παναγία με τη ρομφαία στα σωθικά εθρήνει
και τάβλεπε όλα σκοτεινά από την πικρήν οδύνη.
Που ο Άγγελός της στις φωτιές παράδερνεν, ο Γιος της,
των παρανόμων ταπεινός και πράος και γλυκός Σώστης.
Και εμείς, οι ευγενικοί θνητοί, φριχτά ας ταπεινωθούμε
με το φαρμάκι της Νηστείας και τέφραν ας λουσθούμε.
Και η θλίψη μας, μακριά από κάθε γήινα ζιζάνια,
ας υψωθεί ως κερί λιγνό, χλωμό, προς τη μετάνοια.

 

ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

του Νίκου Γκάτσου

 

Βαριά τα βήματά μου σέρνω

στο φως της μέρας το θαμπό

κρίνα της άνοιξης σου φέρνω

και στο σταυρό σου τ’ ακουμπώ

φίλε δακρυοπότιστε

των πρωτίστων πρώτιστε.

των πρωτίστων πρώτιστε.

Άρρωστος κύλησε ο αιώνας

κι ο ήλιος βγαίνει μισερός

σαν το φτερό της χελιδόνας

που το σακάτεψε ο καιρός

φίλε τρισμακάριστε

των αρίστων άριστε.

των αρίστων άριστε.

Σήμερα ο Άδης ηνεώχθη

γεφύρι εγίνη ο Γολγοθάς

και στου θανάτου εσύ την όχθη

άφατο δρόμο ακολουθάς

έγγιστε κι ανέγγιστε

των μεγίστων μέγιστε.

των μεγίστων μέγιστε.

 

«ΕΑΡΙΝΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ»

του Γιάννη Ρίτσου(Αποσπ.)

 

Άκου τα σήμαντρα

των εαρινών εκκλησιών.

Είναι οι εκκλησίες

που δε γνώρισαν τη σταύρωση

και την ανάσταση.

 

Γνώρισαν μόνο τις εικόνες

του Δωδεκαετούς

που “χε μια μάνα τρυφερή

που τον περίμενε τα βράδια στο κατώφλι

έναν πατέρα ειρηνικό που ευωδίαζε χωράφι

που “χε στα μάτια του το μήνυμα

της επερχόμενης Μαγδαληνής.

 

Χριστέ μου

τι θα “τανε η πορεία σου

δίχως τη σμύρνα και το νάρδο

στα σκονισμένα πόδια σου;».

“Χριστέ μου, γιατί φόρεσες αυτό μακρύ πένθιμο φουστάνι κι

αυτά τ’ αγκάθια στο κεφάλι σου;

Χάθηκαν τα λουλούδια;….

Σήμερα Μ. Παρασκευή του 2021. Ο κόσμος εναποθέτει τις ελπίδες του στο Θεό για ότι κακό του έχει συμβεί και ζει με ευλάβεια τις στιγμές αυτής της εβδομάδας. Πρωτόγνωρα κλεισμένος μέσα σε βαριά ατμόσφαιρά συναισθάνεται τα πάθη του Χριστού και ελπίζει την δική του σωτηρία.

 

Μ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ,

του Οδυσσέα Ελύτη

 

ΣΑΝ ΝΑ ΜΟΝΟΛΟΓΩ, σωπαίνω.

Ίσως και να ’μαι σε κατάσταση βοτάνου ακόμη

φαρμακευτικού ή φιδιού μιας κρύας Παρασκευής

Ή μπορεί και ζώου από κείνα τα ιερά

με τ’ αυτί το μεγάλο γεμάτο ήχους βαρείς

και θόρυβο μεταλλικό από θυμιατήρια.

 

Μ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, β

Αντίς για Όνειρο

ΠΕΝΘΙΜΟΣ ΠΡΑΟΣ ΟΥΡΑΝΟΣ μες στο λιβάνι

αναθρώσκουν παλαιές Μητέρες ορθές σαν κηροπήγια

τυφεκιοφόροι νεοσύλλεκτοι σε ανάπαυση

μικρά σκάμματα ορθογώνια, ραντιστήρια, νάρκισσοι.

Σαν να ’μαι, λέει, ο θάνατος ο ίδιος αλλ’

ακόμη νέος αγένειος που μόλις ξεκινά

κι ακούει πρώτη φορά μέσα στο θάμβος των κεριών

το «δεύτε λάβετε τελευταίονασπασμόν».

 

 

 

“ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ”

Νίκος Καζαντζάκης

 

Ω Κύριε, εγώ ‘μαι που έσπασα σα μυρογιάλι
στα ιερά σου πόδια την καρδιά μου, και τα ολόξανθα μακριά μαλλιά μου εγώ τ’ ανέμισα στις τρέμουλες, σκυφτές των Αποστόλων κεφαλές, σα φλάμπουρο!

Εγώ ‘μαι που όντας όλοι οι εδικοί μακριάθε
κοιτώντας το σταυρό σε κλαίγαν σκορπισμένοι,
στεκόμουν στο πλευρό σου παραστάτης, κι όρθια στα χέρια μου εδεχόμουν, στην ποδιά, στο πρόσωπο, πηχτό, ζεστό, σαν όμπρο θερινό, το γαίμα σου!

Κ’ έκραζα: Ανοίξου γης, ποτίσου γης, σκιρτήστε σα σπόροι αθάνατοι στο χώμα, ώ πεθαμένοι! Χριστέ, κι αν όλοι σ’ αρνηθούν, δε θα πεθάνεις!

Γιατί στον κόρφο μου το αθάνατο νερό
κρατώ και σε κερνώ, και κατεβαίνεις πάλι
στη γης, και περπατάς μαζί μου στα χωράφια,
βολές σωπαίνοντας γλυκά, βολές ταΐζοντας
το Λόγο τον καλό στα πεινασμένα πλήθη.

 

 

ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

του Διονύση Καρατζά

 

Στάθηκε στη μέση της πλατείας λάμποντας όλο αίμα

Τα παιδιά τον έδειχναν «να ο άλλος, να ο άλλος»

και έτρεχαν αποδώ κι αποκεί.

Πολλοί έκοψαν τον καφέ τους και πλησίασαν

Γεμάτοιαπορίεςξεχασμένωνπονων.

Κάποιοι τον αγγίξανκιόλας

κι άκουσανμέσα τους να ευωδιάζουντραγούδια

κι από τα μάτιατους έσταζαν χρώματα.

 

Την φωτογραφία της στιγμής την έχω φυλάξει:

Έναςγέρος, ο Άλλος κι ένα παιδί

Κοιτάζουν εκστατικά το χώμα.

Μόλις είχε βρέξει κι ετοιμαζόταν επιτάφιος.

 

ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

του Σωτήρη Νικολακόπουλου

 

Δυο χιλιάδες είκοσι

Το παρελθόν είναι όνειρο
και το παρόν μαστίζει καταιγίδα
Κυλούν τα δάκρυα ασταμάτητα,
Μεγάλης Παρασκευής υπόκωφη θλίψη,
Δεν θα στολίσουμε τον επιτάφιο
Με φωτογραφίες από την Μόρια
Με εικόνες από τον Έβρο
Τα νησιά του Αιγαίου
Με ζωγραφιές πεινασμένων παιδιών
Με καραμέλες

Δεν θα στολίσουμε τον επιτάφιο
με μάσκες αν βρεθούν

με εικόνες εκατόμβης νεκρών

Με τον φόβο  που μας  καταβροχθίζει.

Ο ιός είναι εδώ
στην ομίχλη ενός νέου Γολγοθά.

Ο αέρας είναι τώρα λίγος και στεγνός
Τα πάντα άλλαξαν
Αλλάζει τάξη ο κόσμος
και αγκαλιάζεται σφικτά.

Μουντός καιρός,
και οι γύρο μου ένα μέτρο. ..

Στη μέση ο Χριστός με την γλυκιά Μορφή
γυμνός αιώνια φωτισμένος
και δίπλα του ληστές.
Μαύρη νύχτα
στον τρόμο τυλιγμένη.

Αναριγούν μ’ έμενα οι νεκροί
συμπάσχουν στο θρήνο μου και αυτοί,

Ωστόσο μαύρες σκιές…
Ενθάδε κείται η ανθρωπότητα
«Γλυκύτατο μου τέκνο»
Νεκρό
οι κόσμοι γίνονται ένας
και αυτός ο ένας περιμένει την ανάσταση….

 

ΆΣΜΑ ΜΙΚΡΟ

Νίκος Καρούζος

 

Χάθηκε αυτός ο οδοιπόρος.

Είχε συνάξει λίγα φύλλα

ένα κλαδί γεμάτο φως

είχε πονέσει.

Και τώρα χάθηκε…

Αγγίζοντας αληθινά πουλιά στο έρεβος

αγγίζει νέους ουρανούς

η προσευχή του μάχη.

Έαρ μικρό έαρ βαθύ έαρ συντετριμμένο.

 

Η ανθρωπότητα ανεβαίνει το δικό της «Γολγοθά», σηκώνοντας το δικό της «σταυρό»

Η Ανάσταση ως γεγονός αποδεικνύει πως όλα έχουν ένα τέλος. Πιστεύω πως η γαλήνη και η ηρεμία, στη ζωή μας θα έλθει προκειμένου να ξεκινήσουμε μια νέα ζωή.