Παρασκευή 29 Μαρτίου 2024
Connect with us

Πολιτισμός

Αναζητώντας τη μεγάλη εικόνα για την επανάσταση του ’21-Του Δημήτρη Αβραμίδη

Δημοσιεύθηκε

στις

Το βιβλίο ξεκινάει με τον ελληνικό διαφωτισμό του 18ου αιώνα και τελειώνει με την άλωση της Τριπολιτσάς και το τέλος της οθωμανικής κοινωνίας στο Μοριά. Πρόκειται για το βιβλίο του Γιώργου Μαργαρίτη, καθηγητή Ιστορίας στο Αριστοτέλειο, με τίτλο «Ενάντια σε φρούρια και τείχη, μια μικρή εισαγωγή για την Ελληνική επανάσταση» από τις εκδόσεις «Διόπτρα».

Από την πληθώρα των φετινών εκδόσεων σχετικά με το ’21, το βιβλίο του Μαργαρίτη ξεχωρίζει για δύο βασικά λόγους. Πρώτον, επειδή επιχειρεί να δώσει μια συνολική εικόνα για όσα προηγήθηκαν και όσα συνέβησαν στο ξέσπασμα της επανάστασης. Θα έλεγα μάλιστα ότι αυτή η μεγάλη εικόνα είναι το στοιχείο που λείπει από μια τρέχουσα και συχνά σπουδαία ιστοριογραφική παραγωγή.

Δεύτερον, επειδή μας δίνει ισχυρές εικόνες αλλά και πλήθος στοιχείων για τις υλικές προϋποθέσεις διεξαγωγής του αγώνα. Για παράδειγμα παρακολουθούμε τους επαναστατημένους Έλληνες να συρρέουν έξω από την Τριπολιτσά με βασική προσδοκία τα λάφυρα, αφού από τα λάφυρα ζούσαν και μόλις τα αποκτούσαν, παράταγαν το στράτευμα και γύριζαν στα χωριά τους.

Ταυτόχρονα η εισαγωγή του Μαργαρίτη είναι ένα θαυμάσιο πανόραμα σχέσεων μεταξύ των διαφόρων ομάδων που πήραν μέρος στην επανάσταση. Πρόκειται για σχέσεις συνύπαρξης αλλά και αντιθέσεων, ελπίδων για απόκτηση και αναδιανομή της εξουσίας ενώ το κλειδί για την προσέγγιση που επιχειρεί ο Μαργαρίτης βρίσκεται στην αναζήτηση του ρόλου των φτωχότερων στρωμάτων στο ξέσπασμα της επανάστασης.

Η μάλλον περιφρονημένη στις ημέρες ταξική προσέγγιση των ιστορικών φαινομένων, στην περίπτωση του «Ενάντια σε φρούρια και τείχη» όχι απλώς επιστρέφει αλλά επιστρέφει απαλλαγμένη από τις δουλείες προκατασκευασμένων σχημάτων που επέμεναν στις ριζικές τομές μεταξύ των «πάνω» και των «κάτω» και εξηγούσαν τα πάντα με βάση αυτές τις τομές.

Ο Μαργαρίτης διατηρεί την προσοχή του στα φτωχά στρώματα και το ρόλο τους δίχως όμως να τα εξιδανικεύει ενώ ταυτόχρονα παρατηρεί με ακρίβεια το σύνολο των δυνάμεων που δρουν, τα όριά τους, τις αντιφάσεις και τις μεταξύ τους σχέσεις με αποτέλεσμα την δημιουργία της μεγάλης εικόνας, γεγονός που μετατρέπει το βιβλίο του σε μια γοητευτική αναγνωστική πρόκληση.

Διαβάζουμε, για παράδειγμα, για το Δραγατσάνι που μάλλον θλίψη παρά αισθήματα ηρωϊσμού γεννάει και για την άλωση της Τριπολιτσάς που είναι πράγματι μια σφαγή μεγάλων διαστάσεων. Κι όσο για την πολιορκία του Φρουρίου της Πάτρας, σε όλη τη διάρκειά της, οι πολιορκητές πούλαγαν τρόφιμα με το αζημίωτο στους πολιορκούμενους και κάπως έτσι ασκούμεθα στην πολυπλοκότητα των ιστορικών φαινομένων.

 


Ροή ειδήσεων

Advertisement