Παρασκευή 29 Μαρτίου 2024
Connect with us

Πάτρα - Δ. Ελλάδα

Η βλαπτική συνήθεια του καπνίσματος και οι επιδράσεις του στον ανθρώπινο οργανισμό

Δημοσιεύθηκε

στις

Γράφει ο Κυριάκος Π. Καρκούλιας Πνευμονολόγος,Επίκ. Καθηγητής Πανεπιστημίου Πατρών και μέλος του παραρτήματος της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας Πατρών

Το κάπνισμα είναι πλέον γνωστό ότι αποτελεί μια βλαπτική συνήθεια και ταυτοχρόνως αποτελεί ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα δημόσιας υγείας στο δυτικό κόσμο. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO) αλλά και πολλές Επιστημονικές Εταιρίες, το κάπνισμα είναι μια χρόνια ασθένεια και ο καπνιστής ασθενής που χρειάζεται συχνή ιατρική βοήθεια. H Ελλάδα είναι μια από τις πρώτες χώρες σε σχετικό αριθμό κατανάλωσης τσιγάρων στην Ευρώπη. Έχουμε την τρίτη θέση από την κορυφή σε ποσοστό ενηλίκων καπνιστών σε καθημερινή βάση (27,3%) μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ. Όπως καταγράφουν όλες οι τελευταίες μελέτες, μόνο 1 στους 4 Έλληνες καπνιστές αναφέρουν μία τουλάχιστον προσπάθεια διακοπής κατά τη διάρκεια του τελευταίου έτους. Είναι ξεκάθαρο στους επαγγελματίες υγείας, αλλά και στους πολίτες ότι η αντιμετώπιση του καπνίσματος αποτελεί ένα σύνθετο πρόβλημα. Αφενός υπάρχει η εξάρτηση από τη νικοτίνη που περιέχεται στα τσιγάρα και τα άλλα προϊόντα καπνού, αφετέρου προκαλούνται βλάβες από τον ίδιο τον καπνό, και οι βλάβες αυτές επισυμβαίνουν σε διάφορα συστήματα του ανθρώπινου οργανισμού. Ο καπνός του τσιγάρου περιέχει περισσότερες από 4.000 χημικές ουσίες, με διαφορετικές ιδιότητες και επιδράσεις στον ανθρώπινο οργανισμό, εκ των οποίων πάνω από 250 είναι επιβλαβείς και τουλάχιστον 50 είναι γνωστά καρκινογόνα. Παγκοσμίως, σχεδόν το 40% των θανάτων εξ’ αιτίας όλων των μορφών καρκίνου αποδίδεται στο κάπνισμα. Επικρατέστερη μορφή κακοήθειας είναι ο καρκίνος του πνεύμονα λόγω και της άμεσης έκθεσης του αναπνευστικού συστήματος στον καπνό. Υπολογίζεται ότι το 90% των θανάτων από καρκίνο του πνεύμονα σχετίζεται άμεσα με το κάπνισμα. Επιπλέον, είναι ακόμη σαφής η αιτιολογική σχέση του καπνίσματος με τη χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), που αποτελεί σημαντική αιτία νοσηρότητας, αναπηρίας και θνητότητας. Ακόμη, η συστηματική φλεγμονή και η συνεπακόλουθη βλάβη του ενδοθηλίου των αγγείων οδηγούν σε καρδιαγγειακά συμβάματα, όπως το έμφραγμα του μυοκαρδίου. Σχεδόν το 25% των θανάτων από καρδιαγγειακά νοσήματα οφείλεται στο κάπνισμα. Εκτός των άμεσων επιδράσεων στον ίδιο τον καπνιστή, είναι πλέον γνωστές και οι παράπλευρες απώλειες με τις βλαβερές επιδράσεις στους παθητικούς καπνιστές. Έτσι, έχουμε τις επιδράσεις του καπνού από δεύτερο χέρι, δηλαδή την άμεση έκθεση στον καπνό, αλλά και τον καπνό από τρίτο χέρι, δηλαδή την έκθεση στις ουσίες εκείνες που υπάρχουν στα αντικείμενα του καπνιστή. Έτσι, ακόμη και αν κάποιος καπνίζει εκτός σπιτιού, μπορεί τα ρούχα του να μεταφέρουν τον καπνό μέσα στο σπίτι και να προκαλέσουν συμπτώματα στα παιδιά ή σε άλλα άτομα. Όμως, μια σημαντική κατηγορία «παθητικών» καπνιστών είναι τα έμβρυα των εγκύων γυναικών που καπνίζουν. Είναι πλέον γνωστό ότι το κάπνισμα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνη μπορεί να προκαλέσει καθυστέρηση της ανάπτυξης του εμβρύου, να αποτελεί αυξημένο κίνδυνο αποβολών, αυξημένης συχνότητας αποκόλλησης πλακούντα, πρόδρομου πλακούντα, αιμορραγιών και πρόωρης γέννησης. Επιπλέον, μπορεί να υπάρχει αυξημένος κίνδυνος περιγεννητικής θνησιμότητας και συγγενών ανωμαλιών. Επίσης, οι ασθενείς που καπνίζουν έχουν συνήθως σοβαρότερα συμπτώματα από λοιμώξεις του αναπνευστικού. Το ίδιο έχει παρατηρηθεί και στους ασθενείς με λοίμωξη από τον ιό SARS-CoV-2, καθώς διαφαίνεται ότι οι καπνιστές έχουν έως 1,4 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν σοβαρά συμπτώματα από τον ιό και έως 2,4 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να εισαχθούν σε μονάδα εντατικής θεραπείας και να χρειαστούν μηχανική αναπνευστική υποστήριξη ή και να χάσουν τη ζωή τους. Στην Ελλάδα, το κάπνισμα απαγορεύτηκε στους κλειστούς δημόσιους χώρους και τους χώρους εργασίας από την 1η Σεπτεμβρίου 2010, χωρίς ωστόσο να τύχει πρακτικής εφαρμογής. Ο πιο πρόσφατος νόμος 4633/2019 και η επακόλουθη αυστηροποίηση των σχετικών διατάξεων κατά του καπνίσματος, συνέβαλαν στην ουσιαστικότερη αντιμετώπιση του ζητήματος. Μια θεραπεία διακοπής του καπνίσματος είναι πιο αποτελεσματική, όταν λαμβάνει υπόψη όλες τις ουσιαστικές πτυχές της εξάρτησης από το τσιγάρο, τόσο δηλαδή τη σωματική εξάρτηση από τη νικοτίνη όσο και την ψυχική εξάρτηση που παίρνει τη μορφή συνήθειας. Οι δυο αυτές μορφές εξάρτησης απαντούν στο ερώτημα, γιατί οι άνθρωποι διατηρούν τη συμπεριφορά του καπνίσματος παρά του γνωστούς κινδύνους και επιπτώσεις στην υγεία τους. Τα σύγχρονα ιατρεία διακοπής καπνίσματος που λειτουργούν χρησιμοποιούν τεχνικές διακοπής του καπνίσματος που μπορεί να συνδυάζουν φαρμακευτική αγωγή και συμπεριφορικές τεχνικές ψυχοθεραπείας. Συμπερασματικά, διαπιστώνεται ότι το κάπνισμα επηρεάζει δυσμενώς τον ανθρώπινο οργανισμό και είναι προτιμότερο να διακόπτεται νωρίς. Οι επαγγελματίες υγείας οφείλουν να είναι πρωτοπόροι στον αγώνα κατά του καπνίσματος ευαισθητοποιώντας τους ανθρώπους, αλλά και βοηθώντας τους καπνιστές που το επιθυμούν να απαλλαγούν από τη βλαπτική αυτή συνήθεια.


Ροή ειδήσεων

Advertisement