Κύπρος: 47 χρόνια από το πραξικόπημα και αναμένοντας νέες κινήσεις από την Άγκυρα

Ήταν μια ζεστή Δευτέρα στην καρδιά του Ιούλη του 1974. Ο ήλιος είχε ήδη ανέβει ψηλά… Μόλις οι δείκτες του ρολογιού άρχισαν να δείχνουν 8:00 άρχισε να «σκοτεινιάζει» και στις 8:20 πανζουρλισμός. Το μουγκρητό των τανκς, οι ξεροί κρότοι από τις ριπές και το σφύριγμα από τα βλήματα των όλμων, έγραφαν μια τραγική ιστορία για την Κύπρο.

Πραξικόπημα για ανατροπή και εξόντωση του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου

15 Ιουλίου και σήμερα και στις 8:20 οι ήχοι από τις σειρήνες σκίζουν τον ουρανό της Κύπρου, υπενθυμίζοντας το έγκλημα που διαπράχθηκε 47 χρόνια πριν.

Τέτοια μέρα στις 15 Ιούλη του 1974 η χούντα του Ταξίαρχου Ιωαννίδη, αποφάσισε να τελειώνει με την Κύπρο, ανοίγοντας την κερκόπορτα στην Τουρκία για να υλοποιήσει ένα σχέδιο που επεξεργαζόταν τουλάχιστον για 10 χρόνια. Εισβολή, κατάληψη εδαφών και κατοχή η οποία διαρκεί τώρα μισό αιώνα.

 «Αλέξανδρος»…

Ο Ταξίαρχος Μιχάλης Γεωργίτσης, επιτελάρχης στο Γενικό Επιτελείο Εθνικής Φρουράς, το πρωί της 15ης Ιουλίου 1974, στέλνει από την Λευκωσία μήνυμα στην Αθήνα, αναφέροντας: «Αλέξανδρος εισήλθε νοσοκομείον». Ήταν η συνθηματική φράση με την οποία ενημέρωσε την χούντα ότι ξεκίνησε το πραξικόπημα.

Τανκς μπαίνουν στο Προεδρικό Μέγαρο καλύπτοντας ομάδα καταδρομέων. Ξεκινάει μάχη με την προεδρική φρουρά, ενώ ο μακάριος βρισκόταν στο κτήριο κα δεχόταν ελληνόπουλα από την Αίγυπτο που επισκέπτονταν την Κύπρο.

Όταν οι δυνάμεις των πραξικοπηματιών πλησίαζαν στην είσοδο του κτηρίου του Προεδρικού Μεγάρου, η αντίσταση της ολιγάριθμης προεδρικής φρουράς καμπτόταν. Ο χώρος άρχισε να γεμίζει με πτώματα και ο Μακάριος με της βοήθεια των αστυνομικών που είχαν αναλάβει την προστασία του κατάφερνε να βγει από ένα παράθυρο και ακολουθώντας ένα μονοπάτι να διαφύγει.

Τα βλήματα από τους όλμους αφήνουν σχεδόν ερείπιο το Προεδρικό Μέγαρο το οποίο παραδίδεται στις φλόγες. Την ίδια ώρα στρατιώτες των πραξικοπηματιών καταλαμβάνουν όλα τα σημαντικά δημόσια κτήρια, θεωρώντας πως έχουν εδραιώσει το εγχείρημα το οποίο είχε ως πρώτο στόχο την δολοφονία του Μακαρίου.

Ο Μακάριος είναι νεκρός

Το Ραδιοφωνικό Ίδρυμα της Κύπρου, μεταδίδει: «Σήμερον την πρωίαν η Εθνική Φρουρά επενέβη διά να σταματήση τον αδελφοκτόνον εμφύλιον πόλεμον. Η Εθνική Φρουρά είναι την στιγμήν αυτήν κυρία της καταστάσεως. Ο Μακάριος είναι νεκρός».

Ο Μακάριος ταξίδευε την ίδια ώρα προς το Μοναστήρι του Κύκκου συνοδευόμενος από την διοικητή της προεδρικής φρουράς.

Ο Ταξίαρχος Ιωαννίδης στην Αθήνα ικανοποιημένος, για την επιχείρηση θεωρεί ως κατάλληλο για «πρόεδρο» τον Νίκο Σαμψών. Ο δημοσιογράφος, παλαιός αγωνιστής της ΕΟΚΑ, πρώην βουλευτής, αναλαμβάνει πρόθυμα τα «καθήκοντα» του με την εντολή Ιωαννίδη να του παραδώσει το κεφάλι του Μούσκου (Μούσκος ήταν το κοσμικό επίθετο του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου).

Ο «νεκρός» Μακάριος άκουγε την αναγγελία του θανάτου του κατευθυνόμενος οδικώς προς την Πάφο, όπου οι δυνάμεις που αντιστέκονταν στο πραξικόπημα ήταν ισχυρές.

Η «γνώριμη φωνή»

Ο Μακάριος θέλοντας να ενθαρρύνει το κόσμο που βρισκόταν σε σύγχυση λόγω της αναγγελίας του θανάτου του, από τους πραξικοπηματίες, στις 3 μετά το μεσημέρι απευθύνει διάγγελμα από έναν αυτοσχέδιο ραδιοφωνικό σταθμό.

«Ελληνικέ κυπριακέ λαέ! Γνώριμη είναι η φωνή που ακούεις. Γνωρίζεις ποίος σου ομιλεί. Είμαι ο Μακάριος… Δεν είμαι νεκρός, όπως η χούντα των Αθηνών και οι εδώ εκπρόσωποί της θα ήθελαν… Η Χούντα δεν πρέπει να περάσει και δε θα περάσει. Νυν υπέρ πάντων ο αγών.»

Λίγο πριν το τέλος του διαγγέλματος, στο χειρόγραφο του Μακαρίου είναι καταγεγραμμένη η πρόταση: «Λυπούμαι που ευρέθη και ένα γελοίον υποκείμενον, ονόματι Σαμψών, και η χούντα τον έχρισε πρόεδρον». Αυτή η πρόταση σημειώθηκε με αγκύλη πάνω στο γραπτό κείμενο και διαγράφηκε με ένα «Χ» από το χέρι του ίδιου του Μακαρίου. Μπορεί να μην εκφωνήθηκε από ραδιοφώνου, αλλά αποτελεί ιστορικό στοιχείο για την άποψη του Αρχιεπισκόπου ως προς την επιλογή της χούντας να φυτέψει στον «προεδρικό θώκο» έναν πρόθυμο συνεργάτη της, μειωμένης έως ανύπαρκτης σοβαρότητας.

Από εκεί και πέρα τα πράγματα είναι γνωστά. Ο Μακάριος διέφυγε μέσω των βρετανικών βάσεων στην Μάλτα και από εκεί στο Λονδίνο και στην συνέχεια στην Νέα Υόρκη όπου εμφανίστηκε ενώπιον του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Ακολούθησε στις 20 Ιουλίου η τουρκική εισβολή.

Μνημόσυνα και τρισάγια

Σήμερα στην Κύπρο, η Πολιτεία τιμά τους νεκρούς του πραξικοπήματος με μνημόσυνα σε όλες τις πόλεις στην παρουσία πολιτικής, θρησκευτικής και στρατιωτικής ηγεσίας. Στο Κοιμητήριο των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, το ίδιο σκηνικό. Οι συγγενείς αυτών που σκοτώθηκαν αντιστεκόμενοι στο πραξικόπημα και οι συγγενείς των στρατιωτών που έχασαν την ζωή τους μετέχοντας στο πραξικόπημα. Στον ίδιο χώρο.

Μπροστά σε νέα τετελεσμένα

Οι φετινές επέτειοι για τα γεγονότα του 1974, βρίσκουν την Κύπρο μπροστά σε επικίνδυνες εξελίξεις που ενδεχομένως να αλλάξουν την μορφή του ίδιου του προβλήματος της κατοχής. Ο Τούρκος Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν στις 19 Ιουλίου θα βρίσκεται στα κατεχόμενα έχοντας προαναγγείλει ανακοινώσεις που θα κάνουν «γνωστή σε όλον τον κόσμο» την αποφασιστικότητα της Τουρκίας. Αυτή την φορά το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στις κινήσεις της Τουρκίας στην Αμμόχωστο (στο μέρος της περίκλειστης πόλης).

Χθες συνεδρίασε το Εθνικό Συμβούλιο υπό τον Πρόεδρο Αναστασιάδη και μελέτησε την κατάσταση χωρίς όμως να ανακοινωθεί οτιδήποτε.

Σε αναμονή

Ο Κύπριος Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης σε δηλώσεις του ανέφερε πως αναμένει τόσο από τα Ηνωμένα Έθνη όσο και από την ΕΕ να αντιδράσουν αναλόγως των συμπεριφορών της Τουρκίας. Πρόσθεσε ότι οι προσπάθειες της ελληνικής πλευράς έχουν στόχο να αποτραπούν τα όποια τετελεσμένα θα επιδιώξει η Τουρκία με την παρουσία του Τούρκου Προέδρου στα κατεχόμενα ή με τις όποιες εξαγγελίες του για την Αμμόχωστο.