Η Ψυχική Υγεία εν μέσω πανδημίας COVID-19

Της Βίβιαν Σαμούρη Αντιδημάρχου Υγείας και Πρόνοιας του Δήμου Πατρέων

Η φετινή Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας, εν μέσω πανδημίας της
νόσου COVID-19, αποτελεί μια ιδιαίτερη αφορμή, για την ανάδειξη των
διαχρονικών δυσεπίλυτων προβλημάτων των πασχόντων και των
οικογενειών τους, τα οποία επιδεινώθηκαν λόγω του κορονοϊού, καθώς
και της αύξησης των ψυχικών διαταραχών, που προέκυψαν από τις
αλλαγές που συνέβησαν στη ζωή και την καθημερινότητα των πολιτών.
Μολονότι οι επιδράσεις της εν εξελίξει πανδημίας στην ψυχική υγεία δεν
έχουν μελετηθεί συστηματικά, αναμένεται -κατά τις εκτιμήσεις των
ειδικών- να επιφέρουν εξαιρετικά δυσχερή αποτελέσματα, σε πολλά
επίπεδα.
Η σημερινή κατάσταση, έχοντας στο επίκεντρο την πανδημία, προωθεί
το φόβο σε κοινωνικό επίπεδο, με αποτέλεσμα την επιδείνωση του
άγχους και τη δημιουργία ποικίλων ψυχωτικών διαταραχών, προβλήματα
που λαμβάνουν ανεξέλεγκτες διαστάσεις στις ασθενέστερες οικονομικά
ομάδες του πληθυσμού, όταν συνδυάζονται με ένταση της φτώχειας,
εξαιτίας της μεγάλης μείωσης των οικογενειακών προϋπολογισμών.

Εάν, δε, σ' αυτές τις περιπτώσεις, δηλαδή στα αρχικά στάδια μιας
ψυχικής διαταραχής, δεν υπάρξει έγκαιρη ανίχνευση και θεραπεία, τότε
το ήδη υψηλό ποσοστό (10-12%) των πασχόντων στη χώρα, θα
εκτοξευτεί σε εφιαλτικά επίπεδα.
ΑΥΞΗΣΗ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΝΙΣΟΤΗΤΩΝ
Ωστόσο, οι προβλέψεις δεν είναι ευοίωνες…
Δεδομένου ότι και υπό τις σημερινές συνθήκες όπου η κυβέρνηση
καθημερινά διαφημίζει «μεγάλους ρυθμούς ανάπτυξης» ενώ στην
πραγματικότητα τα λαϊκά νοικοκυριά βιώνουν της αύξηση της ανεργίας,
την απώλεια του εισοδήματος, τη φτώχεια εξαιτίας των αυξήσεων στην
ενέργεια και στα άλλα είδη πρώτης ανάγκης και οι μικροεπιχειρηματίες
ζουν με το φόβο του «λουκέτου», η όξυνση των ανισοτήτων ή,
σαφέστερα, η εγκατάσταση νέων μορφών ανισοτήτων, βρίσκεται προ
των πυλών -και θα έχει ως φυσική συνέπεια, μεταξύ άλλων, την
περαιτέρω συρρίκνωση της υφιστάμενης ελλειμματικής υγειονομικής
περίθαλψης στον τομέα της ψυχικής υγείας και της πρόνοιας.
Αν στα κεντρικά χαρακτηριστικά των επιπτώσεων της σύγχρονης
πανδημίας, αθροίσουμε και την επιδείνωση -λόγω διεύρυνσης των
οικονομικών προβλημάτων- της ήδη εντατικής φροντίδας που παρέχουν
πολλά νοικοκυριά σε μέλη τους με ψυχικά νοσήματα, τότε γίνεται
ευθέως αντιληπτό ποια είναι τα μεγαλύτερα θύματα, των δύσκολων
ημερών που διανύουμε: Οι πάσχοντες από ψυχικά νοσήματα, που
προέρχονται από τις ασθενέστερες οικονομικά τάξεις.
Σε ό,τι αφορά τα άτομα, που ήδη πάσχουν από χρόνιες ψυχικές
διαταραχές, τα οποία είναι ευάλωτα στην έκθεση σε ανησυχητικά
γεγονότα (όπως η εξάπλωση του κορονοϊού), είναι πιθανόν να
οδηγηθούν, σύμφωνα με τους ειδικούς, σε ακραίες μορφές
παραληρήματος, ακόμη και στην αυτοκτονία, εάν δεν τους παρασχεθεί
έγκαιρα η κατάλληλη βοήθεια.
ΑΠΟΔΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ
Σημειωτέον, ήδη από το μακρινό 2004 ξεκίνησε στη χώρα η αποδόμηση
της Ψυχικής Υγείας, καθώς υιοθετήσαμε την υποτιθέμενη «Ψυχιατρική
Μεταρρύθμιση» της ΕΕ, που δεν ήταν τίποτε άλλο, παρά μια παράδοση
της Ψυχικής Υγείας σε ΜΚΟ, με στόχο να απαλλαγεί το Κράτος από την
ευθύνη της χρηματοδότησης. Έτσι, οι ΜΚΟ έχουν επιδοθεί σε ένα κυνήγι
εύρεσης διαφόρων κοινοτικών προγραμμάτων, χορηγών και δωρεών.
Ορισμένες δομές παρακρατούν μέρος της σύνταξης των ασθενών και

επιλέγουν φιλοξενούμενους με αυτό το κριτήριο, ενώ αρκετοί φορείς
δέχονται παραπάνω φιλοξενούμενους από το προβλεπόμενο όριο, επειδή
η χρηματοδότηση γίνεται «κατά κεφαλήν».
Τα αποτελέσματα της παραπάνω δυσχερούς εξέλιξης, που εντάθηκε από
το 2014 και μετά, καταγράφονται σήμερα, εν μέσω πανδημίας
κορονοϊού, σε δραματικές διαστάσεις, στα ελάχιστα εναπομείναντα
δημόσια νοσηλευτικά ιδρύματα ψυχικής Υγείας, όπου επικρατούν
απάνθρωπες καταστάσεις.
Εκ των παραπάνω, καθίσταται σαφές πως τα ολοένα και αυξανόμενα
προβλήματα στο χώρο της ψυχικής υγείας έχουν, ειδικά στις μέρες μας,
τη μορφή του κατεπείγοντος, γι' αυτό πρέπει να δράσουμε άπαντες
άμεσα, διεκδικώντας ουσιαστική αύξηση των κονδυλίων στο
συγκεκριμένο τομέα, για ενίσχυση των δημόσιων νοσηλευτικών δομών
και της στοχευμένης προνοιακής πολιτικής.