Σωκράτης Φάμελλος στην Γνώμη: «Η κυβέρνηση δυσφημίζει την πράσινη μετάβαση»

Η «Γ» απευθύνθηκε στον Σωκράτη Φάμελλο, πρώην Υφυπουργό και νυν Τομεάρχη Περιβάλλοντος και Ενέργειας του ΣΥΡΙΖΑ για την νέα πολιτική στην Ενέργεια, την αναθέρμανση του ενδιαφέροντος για νέες θαλάσσιες έρευνες για κοιτάσματα αερίου στο Ιόνιο και το θέμα της έλευσης του LNG, ως εναλλακτικής πηγής φθηνής ενέργειας, στην Βιομηχανική Περιοχή της Πάτρας.

Όπως υποστηρίζει, η κυβέρνηση φέρει μεγάλη ευθύνη για την εκτίναξη του κόστους ενέργειας ενώ, παράλληλα, επισημαίνει ότι η προηγούμενη κυβέρνηση είναι αυτή που δρομολόγησε την ασφαλής έλευση σε Πάτρα, Πύργο και Αγρίνιο του LNG, για νοικοκυριά και επιχειρήσεις.

ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ

Με αφορμή την εξέλιξη του πολέμου, ασκείτε ήδη κριτική στο σχέδιο της Πράσινης Μετάβασης και το Χρηματιστήριο Ενέργειας …

-Η κυβέρνηση Μητσοτάκη δυσφημίζει την πράσινη μετάβαση και υπάρχει πλέον μεγάλος κίνδυνος να στρέψει τους πολίτες κατά αυτού του τεράστιου μετασχηματισμού. Η ανάπτυξη όμως των ΑΠΕ, με ξεκάθαρους κανόνες και με τη συμμετοχή και των τοπικών κοινωνιών μέσω των Ενεργειακών Κοινοτήτων, και όχι αλά ΝΔ με κανόνες άγριας δύσης, είναι πλέον η μοναδική λύση καθώς οι ΑΠΕ διασφαλίζουν τις φθηνότερες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας και ενισχύουν την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας.

Όσον αφορά στο Χρηματιστήριο Ενέργειας που είναι μέρος της μεταρρύθμισης του Target Model, εφαρμόστηκε και αυτό αλά ΝΔ, τον Νοέμβριο του 2021, χωρίς επαρκή προετοιμασία και έλεγχο. Με ευθύνη της κυβέρνησης παρέμεινε «μισό» αφού δεν ενεργοποιήθηκε ποτέ η προθεσμιακή αγορά (διμερή συμβόλαια), ακόμη και σήμερα, παρότι ήταν στο αρχικό νομοθετικό πλαίσιο.

Η απουσία ελέγχου αποδείχτηκε και από τα υπερκέρδη που μόλις πρόσφατα υπολόγισε η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας σε 67 εκατ. ευρώ από τα «παιχνίδια» στην αγορά εξισορρόπησης το διάστημα Νοεμβρίου 2020-Φεβρουαρίου 2021. Είχε προηγηθεί η αισχροκέρδεια των προμηθευτών και της ΔΕΗ που μεγάλο μέρος του 2020 πουλούσαν στους καταναλωτές ακόμη και τέσσερις (4) φορές πάνω από την τιμή χονδρικής. Η αισχροκέρδεια συνεχίζεται δυστυχώς ακόμη και σήμερα, μετά από τόσους μήνες ακραίας ακρίβειας και η ΡΑΕ κατέθεσε πόρισμα για 927 εκατ. ευρώ υπερκέρδη, αν και τα υποεκτιμά.

Είναι γεγονός ότι δεν μπορούμε να συνεχίσουμε έτσι. Χρειαζόμαστε μεγάλες αλλαγές, τομές, που θα μπορούσε να κάνει μόνο μία προοδευτική κυβέρνηση με προτεραιότητα και γνώμονα το όφελος της ελληνικής κοινωνίας και των παραγωγικών δυνάμεων της Ελλάδας.

Η Κυβέρνηση μάλιστα ανακοίνωσε ότι προχωρά στην αποσύνδεση από την τιμή χονδρικής στο Αέριο και αναθεωρεί την Ρήτρα Αναπροσαρμογής. Είναι επαρκές;

-Άρα η κυβέρνηση αποδέχεται ότι η κριτική μας ήταν δίκαιη, ότι υπάρχουν ψηλά υπερκέρδη και ότι η ρήτρα αναπροσαρμογής θα μπορούσε και θα έπρεπε να αναθεωρηθεί. Πάλι καλά μετά από 11 μήνες ακρίβειας… Πρέπει όμως να μας πει πώς θα φορολογηθούν και πώς θα επιστραφούν στους καταναλωτές όλα αυτά τα υπερκέρδη και το κόστος της ρήτρας. Και επίσης να μας πει αν θα κοπεί το ρεύμα σε όσους/όσες δεν μπορούν να τα πληρώσουν.

Από την άλλη οι ανακοινώσεις της κυβέρνησης για το νέο πλαίσιο είναι ακόμη αρκετά ασαφείς και φαίνεται ότι θα υπάρξουν περαιτέρω τροποποιήσεις καθώς προχωρά η διαπραγμάτευση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Είμαστε λοιπόν επιφυλακτικοί. Το θέμα είναι αν θα τολμήσει η ΝΔ να βάλει χέρι στα υπερκέρδη των ενεργειακών εταιρειών και αν θα μειώσει τη χρέωση των καταναλωτών χωρίς να χρεώσει τη διαφορά στο δημόσιο.

Από τις πρώτες ανακοινώσεις φαίνεται ότι θα συνεχιστεί ένα σύστημα επιδοτήσεων, κάτι που προμηνύει υψηλούς λογαριασμούς, επιδοτήσεις πάλι από τα λεφτά των πολιτών, αλλά και αύξηση των ληξιπρόθεσμων και των ρευματοκοπών.

Μπορεί το LNG να αποτελέσει μια ενδιάμεση λύση, για το Ενεργειακό σε επίπεδο χώρας και τους καταναλωτές σε επίπεδο Δυτικής Ελλάδας – Ηπείρου, σύμφωνα με τα σχέδια της ΔΕΠΑ;

-To LNG, όπως και το CNG, αποτελούν εναλλακτικές λύσεις στις περιπτώσεις που η τροφοδοσία περιοχών με αγωγό υψηλής πίεσης είναι οικονομο-τεχνικά ασύμφορη. Μια τέτοια περίπτωση είναι και αυτή της Δυτ. Ελλάδας.

Είναι θετικό το ότι μπαίνουν σε τροχιά οριστικής υλοποίησης έργα τα οποία είχαν μείνει στα χαρτιά για πολλές δεκαετίες, και ήδη μετρούν επιπλέον καθυστέρηση, καθώς η προκήρυξη του έργου ανάπτυξης δικτύων διανομής φυσικού αερίου στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας είχε αρχικά σχεδιαστεί για το 2019 και τελικά πραγματοποιήθηκε το 2021. Επί ΣΥΡΙΖΑ, την περίοδο 2015-2019, αναθεωρήσαμε τον αδιέξοδο αρχικό σχεδιασμό, που είχε ξεκινήσει πριν το 2015 και προέβλεπε την τροφοδοσία της Πάτρας μέσω δεξαμενών LNG στην χερσαία ζώνη του λιμανιού, σχεδιασμός που είχε αντιμετωπίσει, και δικαίως, την κάθετη αντίθεση του Δήμου Πάτρας. Έτσι, επιλέξαμε την απεμπλοκή του δικτύου διανομής της πόλης από το έργο του λιμανιού (που προοριζόταν κυρίως για bunkering, δηλ. για την τροφοδοσία πλοίων με Φ.Α. ως κινητήριο καύσιμο). Αποδείξαμε έμπρακτα ότι ο δημοκρατικός σχεδιασμός των έργων υποδομής και ο σεβασμός των απαιτήσεων της τοπικής κοινωνίας, της Πάτρας εν προκειμένω, είναι ο ασφαλέστερος δρόμος για την ανάπτυξη.

Ωστόσο η θετική αυτή εξέλιξη για την Πάτρα συνοδεύεται με μια ισχυρά αρνητική επιλογή της κυβέρνησης, που είναι η πώληση του 100% ΔΕΠΑ Υποδομών, συμπεριλαμβανομένης και της ΔΕΔΑ, στην Italgas. Την ιδιωτικοποίηση αυτή την ξεκίνησε η κυβέρνηση Μητσοτάκη με το που ανέλαβε την εξουσία. Πλέον, όλα τα δίκτυα φυσικού αερίου της χώρας, συμπεριλαμβανομένων και αυτών που κατασκευάζονται σήμερα, και τα οποία χρηματοδοτούνται από δημόσιους και ευρωπαϊκούς πόρους, θα ανήκουν σε μία εταιρεία στην οποία μετέχει το ιταλικό Δημόσιο αλλά όχι το ελληνικό. Επιλογή Μητσοτάκη ήταν να εκχωρηθεί μια καίρια υποδομή για την ενεργειακή μετάβαση της χώρας σε μια ιδιωτική εταιρεία, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τα κριτήρια ανάπτυξης του έργου, τις τιμές προμήθειας και τις προτεραιότητες των επενδύσεων επέκτασης του δικτύου στην Πάτρα.

Μικρά περιθώρια για κοιτάσματα σε Ιόνιο-Πατραϊκό…

Kατά τον προηγούμενο μήνα Απρίλιο ο Πρωθυπουργός ανακοίνωσε την επίσπευση των ερευνών για κοιτάσματα με έμφαση τις περιοχές της Ηπείρου, Ιόνιο και δυτικά και νότια της Κρήτης. Για ποιο λόγο είχε ατονήσει το ενδιαφέρον, όσον αφορά την προηγούμενη Κυβέρνηση;

-Εν μέσω ενεργειακής κρίσης, τον Απρίλιο, ο κ. Μητσοτάκης επανέφερε το θέμα της έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων με καθαρά επικοινωνιακή στόχευση. Να καλύψει τις ευθύνες του για την ακραία ακρίβεια και να δημιουργήσει ένα νέο επικοινωνιακό πυροτέχνημα.

Το μόνο που υποσχέθηκε ήταν η επιτάχυνση ερευνών, που καθυστέρησε η δική του κυβέρνηση, καθώς οι συμβάσεις και οι Στρατηγικές Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων στις συγκεκριμένες περιοχές είχαν ολοκληρωθεί από προηγούμενες κυβερνήσεις, από το 2014 έως το 2019. Στην πραγματικότητα, από το 2019 μέχρι σήμερα το μόνο που έχει συμβεί στις έρευνες υδρογονανθράκων είναι η αποχώρηση των μεγάλων πετρελαϊκών εταιρειών και απόσυρση της στήριξης των ΗΠΑ στον αγωγό East Med, με δικαιολογία τις αντιδράσεις της Τουρκίας και χωρίς καμία αντίδραση της Ελλάδας.

Από τις επικείμενες νέες έρευνες εξαιρείται ο Πατραϊκός και περιοχές της Δυτικής Ελλάδας όπου έχουν γίνει σεισμικές – προκαταρκτικές γεωτρήσεις…

-Οι εξαγγελίες και γενικά οι χειρισμοί της Κυβέρνησης, υπαγορεύονται από τις εκάστοτε επικοινωνιακές της ανάγκες και πολύ συχνά καλύπτουν και ανεπάρκειες ή εξυπηρετήσεις συμφερόντων. Όμως το θέμα των ερευνών υδρογονανθράκων δεν αντιμετωπίζεται με πολιτικές εκτιμήσεις αλλά με οικονομικο-τεχνικά δεδομένα και με τη βιωσιμότητα των πιθανών επενδύσεων.

Πλέον το ζήτημα της εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων εξετάζεται και υπό το πρίσμα της πλήρους απεξάρτησης της ηλεκτροπαραγωγής, των μεταφορών και των κτιρίων από τα ορυκτά καύσιμα, το αργότερο έως το 2050, που αποτελεί καθολικό στόχο της Ευρώπης, κάτι που επηρεάζει τη σκοπιμότητα οποιουδήποτε σχεδίου εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων. Θέση του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ είναι ότι παραχωρήσεις που εγκαταλείπονται από τους επενδυτές ολοκληρώνοντας τις έρευνες δεν θα πρέπει να ανανεώνονται ούτε να επαναπροκηρύσσονται προς εκμετάλλευση. Αυτό αφορά και τα οικόπεδα σε Άρτα-Πρέβεζα, ΒΔ Πελοπόννησο, και στον Πατραϊκό Κόλπο, απ’ όπου αποχώρησαν και τα ΕΛΠΕ το 2021.

ΤΟΥ ΠΑΝΟΥ ΣΑΚΕΛΛΑΡΟΠΟΥΛΟΥ