Της Τέτας Γιαννάρου

Ως πρώτη προτεραιότητα τη δημιουργία Μητρώου προτείνει το ΤΕΕ με καταγεγραμμένη χρονολογία κατασκευής, κατάσταση και καταγραφή παρεμβάσεων των γεφυρών.

Δυστυχώς αφορμής δοθείσης, όπως συνηθίζουμε εν Ελλάδι. Λόγος ικανός για μια δημοσιογραφική διερεύνηση. Η αφορμή; Το σοβαρότατο πρόβλημα σε μία από τις μεγαλύτερες γέφυρες της χώρας, τη γέφυρα των Σερβίων, στην οποία τεχνικοί που εκτελούσαν εργασίες αποκατάστασης για βλάβες ορατές από 20ετίας λόγω δεκαετιών εγκατάλειψης ανακάλυψαν ρωγμές καλά κρυμμένες μέσα στο τσιμέντο που δεν φαίνονταν.

Στο γεγονός δόθηκε πανελλαδικής εμβέλειας προβολή, καθότι η απαγόρευση διέλευσης δημιουργεί σωρεία προβλημάτων, ενώ υπάρχει προβληματισμός για το αν στην πορεία αποκατάστασης αποκαλυφθούν και άλλες βλάβες Το σημαντικό είναι ότι, όταν αναζητήθηκαν από την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας τα σχέδια της γέφυρας, αυτά δεν είχαν φυλαχθεί από το ελληνικό κράτος.

Η κατασκευή είχε γίνει από ελληνικό κατασκευαστικό γραφείο σε μελέτη του Ιταλού καθηγητή αρχιτεκτονικής, Ρικάρντο Μοράντι και τα σχέδια δόθηκαν τελικά μετά από αδειοδότηση του ιταλικού κράτους το καλοκαίρι του 2022, ώστε να ξεκινήσουν οι μελέτες αποκατάστασης.
Υπάρχουν στην Περιφέρειά Δυτικής Ελλάδος, γέφυρες με αντίστοιχα προβλήματα αυτής των Σερβίων; Η «Γ» έθεσε μια σειρά ερωτημάτων:

Ποιος ο χρόνος ζωής των γεφυρών; Υπάρχει αρχείο; Ποια η παρούσα κατάσταση;

Τι έγινε με την γέφυρα του Εύηνου και της Καλογριάς;

Σε ποιες γέφυρες υπήρξε έλεγχος και χρειάστηκαν επεμβάσεις που πραγμάτωσε η Π.Δ.Ε.;

Απαντούν ο καθ’ ύλην αρμόδιος για τις γέφυρες και τη στατικότητά τους, ο διδάσκων γεφυροποιία στο Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών του Πανεπιστημίου Πατρών, δρ. Κυριάκος Σταθόπουλος, ο διευθυντής της Τεχνικής Υπηρεσίας ΠΕ Αχαΐας, πολιτικός μηχανικός, Παναγιώτης Φλωράτος, ο προϊστάμενος Τεχνικών Έργων της ΠΔΕ, μηχανολόγος-μηχανικός, Χρήστος Καραγιάννης και ο περιφερειάρχης Δυτικής Ελλάδας Νεκτάριος Φαρμάκης.

Ν. Φαρμάκης:«Δίνουμε καθημερινή μάχη»

«Αυτό που μπορώ να πω είναι ότι δίνεται καθημερινή μάχη για την κάλυψη μιας σειράς αναγκών από τις Διευθύνσεις Τεχνικών Υπηρεσιών της ΠΔΕ, για να καλυφθούν υπάρχοντα ή αιφνιδίως ανακύπτοντα προβλήματα σε σχέση με συντήρηση, μελέτες και κατασκευή νέων υποδομών όπου αυτό κρίνεται απαραίτητο από τις αρμόδιες υπηρεσίες επί τη βάσει των δημοσιονομικών μας δυνατότητων. Ειδικότερα, κατατίθεται στην ΠΔΕ το προϊόν εργασιών των Τεχνικών Υπηρεσιών από τους κατά περίπτωση ελέγχους και κυρίως όπου οι υπηρεσίες διαπιστώνουν ανάγκη άμεσης παρέμβασης, αυτή είτε δρομολογείται από την Περιφέρεια αν καλύπτεται από τις οικονομικές δυνατότητές μας, είτε ζητείται η συνδρομή του κεντρικού κράτους. Όπως για παράδειγμα συνέβη με την ανακατασκευή της γέφυρας του Ευήνου που έγινε άμεσα μέσω της Κοινοπραξίας της Ιονίας Οδού υπό την εποπτεία του Υπουργείου Υποδομών. Οφείλω να υπογραμμίσω ότι οι υπηρεσίες μας καθημερινά ιδία πρωτοβουλία ή από αναφορές πολιτών, προβαίνουν σε αυτοψίες όπου και αν παρίσταται ανάγκη. Τα 3/4 των χρήματων των δημοσίων επενδύσεων καταναλώνονται για την συντήρηση έργων υποδομής (αντιπλημμυρικά έργα, οδοποιία, γέφυρες κ.ά.) και απομένει το ΕΣΠΑ για αναπτυξιακά έργα. Αυτός είναι ο αγώνας μας. Τέλος, κρίνω σκόπιμη την ύπαρξη Εθνικού Μητρώου Γεφυροποιίας για την επίλυση των ανακυπτομένων προβλημάτων χωρίς αλληλεπικαλύψεις αρμοδιοτήτων και κυρίως για να υπάρχει ξεκάθαρη εικόνα ως προς την προτεραιότητα των αναγκών. Σε κάθε περίπτωση η ΠΔΕ δίνει καθημερινή μάχη επίλυσης προβλημάτων όπου αυτά προκύπτουν» δήλωσε ο περιφερειάρχης Δυτικής Ελλάδος.

Κ. Σταθόπουλος:«Τι χρειάζεται για τον πλήρη έλεγχό τους»

«Οι γέφυρες μελετώνται για τον χρόνο λειτουργικής ζωής τους ο οποίος εκτείνεται σε 100 με 120 χρόνια. Αυτό βεβαίως σε καμιά περίπτωση δεν σημαίνει ότι μετά από αυτόν τον χρονικό ορίζοντα οι γέφυρες τίθενται εν αχρηστία. Πέραν του επιβεβλημένου των επιθεωρήσεων, ελέγχων και συντήρησης μιας γέφυρας, πρέπει να γίνεται μετά το πέρας του λειτουργικού χρόνου ζωής της ειδική μελέτη για τη δομική της επάρκεια, ειδικότερα για το τι χρειάζεται, ώστε να της δώσει επιπλέον χρόνο ζωής. Αν έχει αυξηθεί ο κυκλοφοριακός φόρτος πριν το πέρας του λειτουργικού χρόνου ζωής μιας γέφυρας, τότε επίσης είναι επιβεβλημένος ο έλεγχος δομικής επάρκειας της γέφυρας που θα λαμβάνει υπ’ όψιν και τα ευρήματα των τακτικών επιθεωρήσεων και ελέγχων. Στην περίπτωση που έχει λήξει η «ζωή» μιας γέφυρας και τα προβλήματα που παρουσιάζει είναι πολύ σοβαρά, πρέπει να συνυπολογιστεί αν το κόστος επέμβασης είναι ιδιαίτερα μεγάλο, τόσο ώστε να συμφέρει η επανακατασκευή της με σύγχρονα υλικά και κανονισμούς από το να επιδιορθωθεί» απαντά στη «Γ» ο δρ. Κυριάκος Σταθόπουλος σε σχέση με τον χρόνο ζωής των γεφυρών.
Στο ερώτημα ποιος ο χρόνος ζωής της Γέφυρας Ρίου-Αντιρρίου ο ίδιος εξηγεί: «Η γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου ή «Χαρίλαος Τρικούπης» αποτελεί πρότυπο καλωδιωτής γέφυρας μέσω της οποίας επιτεύχθηκε η σύζευξη Ρίου-Αντιρρίου, της Πελοποννήσου με τη δυτική ηπειρωτική Ελλάδα και γενικότερα με το υπόλοιπο της Ευρώπης, ενώ κατασκευάστηκε από τη γαλλική εταιρεία “Vinci” και αποτελεί υπόδειγμα τεχνικού έργου. Η συντήρηση της συγκεκριμένης γέφυρας που έχει αναληφθεί από την εταιρεία “Γέφυρα ΑΕ” αποτελεί πραγματικά πρότυπο δομικού έργου, καθότι επίλεκτη ομάδα μηχανικών τηρεί και εφαρμόζει με ευλάβεια τις προδιαγραφές επιθεώρησης και συντήρησής της.
Τι χρειάζεται για να γίνει έλεγχος σε κάθε γέφυρα; «Η βάση του ελέγχου αρχίζει από την μελέτη κατασκευής και αποτελεί αναγκαιότητα η ύπαρξη ενός Μητρώου Γεφυρών με αρχειοθετημένες τις μελέτες κατασκευής τους, καθώς και οποιωνδήποτε ενεργειών επί των τεχνικών έργων που περιλαμβάνουν (επιθεωρήσεις, έλεγχοι και τυχούσες επεμβάσεις) λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις κατασκευαστικές μελέτες που έχουν γίνει σε συνάρτηση με τον χρόνο. Προϋπόθεση αποτελεί ότι σε τακτά χρονικά διαστήματα διεξάγεται έλεγχος, συντήρηση και άμεση επιδιόρθωση των βλαβών» μας εξηγεί.

Π. Φλωράτος:«Υπάρχει αρχείο οδικού δικτύου και γεφυρών στην Αχαϊα»
Υφίσταται αρχείο γεφυρών, ποια η παρούσα κατάσταση και σε ποιες εξ αυτών έγινε έλεγχος και χρειάστηκαν επεμβάσεις σε επίπεδο Περιφέρειας;
Ο Διευθυντής της Τεχνικής Υπηρεσίας ΠΕ Αχαΐας, πολιτικός μηχανικός, Παναγιώτης Φλωράτος, απαντά: «Είναι γεγονός ότι υπάρχει αρχείο του επαρχιακού οδικού δικτύου και των γεφυρών με καταγραφή των ορατών βλαβών τους. Από τον έλεγχο που διεξαγάγαμε τα περισσότερα προβλήματα εδράζονται στην περιοχή των Καλαβρύτων. Συγκεκριμένα στην είσοδο της πόλης από την 111 ανακατασκευάστηκε η υπάρχουσα γέφυρα από την ΠΔΕ λόγω πολλαπλών σοβαρών προβλημάτων. Παράλληλα με τον πρωτογενή έλεγχο που διεξήχθη αποκαλύφθηκαν πως οι γέφυρες πριν και μετά τον Πριόλιθο και συγκεκριμένα επί της Καλαβρύτων-Κλειτορίας μέσω Πριόλιθου οι παλιές πέτρινες γέφυρες έχουν πολλαπλά προβλήματα και εντάχθηκαν στα έργα αναδόμησης».
Στο ερώτημα τι κατεβλήθη για την περάτωση της νέας γέφυρας της Καλογριάς, ο κ. Φλωράτος διευκρίνισε: «Ο προϋπολογισμός ήταν 300.000 ευρώ. Η Περιφερειακή Αρχή ανταποκρίθηκε στα αιτήματα δεκαετιών των πολιτών, δίνοντας έμφαση σε όσα έργα σχετίζονται με την ασφάλειά τους. Με την συγκεκριμένη χρηματοδότηση που εξασφαλίστηκε από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων η Διεύθυνση Τεχνικών Έργων ΠΕ Αχαΐας εκτέλεσε το έργο σε σύντομο χρονικό διάστημα, δυνάμει προγραμματικής σύμβασης που έχει συνάψει η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας με τον Δήμο Δυτικής Αχαΐας. Το έργο ήταν σε εξέλιξη από το Νοέμβριο του 2021, μετά από μια δεκαετία συνεχών αιτημάτων από κατοίκους και φορείς της περιοχής παραδόθηκε τον Ιούνιο του 2022 μέσα από τις συλλογικές προσπάθειες του περιφερειάρχη Ν. Φαρμάκη, του αντιπεριφερειάρχη Χ. Μπονάνου και της Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων ΠΕ Αχαΐας».

Χ. Καραγιάννης: «Καταγραφή, αλλά χωρίς αρχείο κατασκευαστικών μελετών»
Σε σχέση με την ύπαρξη αρχείου γεφυρών και τις επεμβάσεις στις γέφυρες ο προϊστάμενος Τεχνικών Έργων (εθνικού δικτύου) της ΠΔΕ, Χρήστος Καραγιάννης, εξηγεί: «Έχει γίνει καταγραφή των γεφυρών της ΠΔΕ, αλλά δεν υπάρχει επίσημο αρχείο με τις κατασκευαστικές μελέτες. Έχουν εντοπισθεί προβλήματα μακροσκοπικά αν π.χ. κάποιες γέφυρες παρουσιάζουν καθιζήσεις ή αν έχει απογυμνωθεί ο οπλισμός τους. Τώρα αν παράλληλα υπάρχουν προβλήματα στατικότητας, αυτό θα αποτιμηθεί από μια ενδελεχή έρευνα μελετητών στο πλαίσιο σύμβασης με εξωτερικούς συνεργάτες».
Αναφορικά με την κατάπτωση της 360 μ. γέφυρας του Εύηνου ποταμού ο ίδιος επισημαίνει: «Χάσαμε την συγκεκριμένη γέφυρα εξαιτίας ακραίων καιρικών φαινομένων. Η ΠΔΕ κινήθηκε άμεσα και μέσω της Κοινοπραξίας της Ιονίας Οδού απεφεύχθησαν οι όποιες καθυστερήσεις, δεν χάθηκε ούτε στιγμή χρόνου για να κατασκευασθεί η νέα γέφυρα. Αν και παρακολουθούμε μακροσκοπικά τις γέφυρες, πρέπει να γίνει έρευνα σε βάθος για την αποτίμηση της κατάστασης των μεγάλων γεφυρών (γέφυρες με μεγάλα ανοίγματα) όπως π.χ. στην γέφυρα του Αλφειού ποταμού επί της οδού Πύργου-Κυπαρισσίας, όπου έχουν γίνει εργασίες συντήρησης, όπως επίσης στις γέφυρες της Κορακοφωλιάς, της Κατοχής (Μεσολόγγι), στη γέφυρα Σκα (Ναύπακτος) κ.α.».

Σε διαφοροποίηση φαίνεται πως οδηγείται το πρόγραμμα της σταδιακής επανεκκίνησης του σιδηροδρόμου, το οποίο έχει ανακοινώσει η κυβέρνηση δια στόματος του υπουργού Επικρατείας, αρμόδιου για τις μεταφορές, Γιώργου Γεραπετρίτη.

Από σήμερα Δευτέρα, δεύτερη εβδομάδα από την επανέναρξη των δρομολογίων, σύμφωνα με τα μέχρις στιγμής δεδομένα, δεν πρόκειται να προστεθεί κανένα νέο δρομολόγιο της Hellenic Train στα λιγοστά που ήδη εκτελούνται, παρά το γεγονός πως είχε ανακοινωθεί η επανεκκίνηση του Προαστιακού Σιδηροδρόμου προς Κιάτο και Αίγιο.

Σύμφωνα με πηγές τόσο της εταιρίας όσο και των μηχανοδηγών, έως τώρα δεν έχουν παρασχεθεί οι πρόσθετες εγγυήσεις ασφαλείας που έχουν ζητηθεί προκειμένου να ενισχυθεί το πρόγραμμα των τρένων. Αυτό αφορά κυρίως τα ζητήματα της ραδιοκάλυψης στις σήραγγες του Πλαταμώνα και των Τεμπών, αλλά και την επίλυση θεμάτων ασφαλείας με τις σήραγγες του Προαστιακού Σιδηροδρόμου και κυρίως σε ό,τι αφορά την πυρασφάλεια και την πυροπροστασία.

Υπό αυτές τις συνθήκες στον αέρα βρίσκεται και η επανεκκίνηση των αρτηριακών τρένων στο βασικό σιδηροδρομικό άξονα της χώρας Αθήνα – Θεσσαλονίκη.

Τα δρομολόγια των Ιντερσίτι έχει ανακοινωθεί ότι θα ξεκινήσουν την 1η Απριλίου, αλλά μέχρι τώρα δεν έχει γίνει καμία κίνηση προς την κατεύθυνση αυτή, καθώς ο διαχειριστής υποδομής ΟΣΕ, δεν έχει δώσει τις έγγραφες εγγυήσεις ασφαλείας που έχουν ζητήσει οι εργαζόμενοι και η Hellenic Train.
Έτσι και σήμερα – εκτός αν υπάρξει κάποια μεγάλη ανατροπή – τα δρομολόγια που θα γίνουν θα αφορούν μόνο τις γραμμές του Προαστιακού του Αεροδρομίου και της Χαλκίδας, τα δρομολόγια του Προαστιακού της Πάτρας και τα τουριστικά τρένα, μεταξύ των οποίων και ο Οδοντωτός.

Το Νοσημάτων Θώρακος έχει κλείσει εδώ και χρόνια και όμως κανείς δεν έχει ευαισθητοποιηθεί να αλλάξει την πινακίδα που βρίσκεται στην πλατεία Πίνδου.

Η πινακίδα κατευθύνει τους οδηγούς προς την παράκαμψη της Πάτρας, το Φρούριο, το Νοσοκομείο, το ΤΕΙ, το Στρατόπεδο. Βέβαια και το ΤΕΙ πλέον δεν λειτουργεί, αλλά κανείς από τους αρμόδιους δεν έχει παρέμβει να «σβήσει» από την σήμανση τα σημεία που πλέον έχουν «σβηστεί» από τον χάρτη της πόλης.