Τουρκία: Σπάει κάθε ρεκόρ ο πληθωρισμός

Eνα ακόμη εφιαλτικό ρεκόρ σημείωσε τον Οκτώβριο ο πληθωρισμός στην Τουρκία, φθάνοντας στο ιλιγγιώδες 85,5% και καταγράφοντας τον 17ο συναπτό μήνα ανόδου των τιμών. Είναι η συνισταμένη μιας εξαιρετικά κακής συγκυρίας της ενεργειακής κρίσης και της δυναμικής επανεμφάνισης του πληθωρισμού σε παγκόσμιο επίπεδο που, όμως, συνδυάζονται με την ανελέητη επιμονή του Τούρκου προέδρου και του πειθήνιου οπαδού του, διοικητή της Τράπεζας της Τουρκίας, να μειώνουν αντί να αυξάνουν τα επιτόκια της τουρκικής λίρας.

Στο εφιαλτικό επίπεδο του 70,5% βρίσκεται, έτσι, ακόμη και ο λεγόμενος δομικός πληθωρισμός από τον οποίο απουσιάζουν οι ευμετάβλητες τιμές της ενέργειας και των τροφίμων. Εξάλλου οι τιμές παραγωγού στην εγχώρια βιομηχανία έχουν σημειώσει διαστημική εκτόξευση κατά 157,7% – κυρίως βεβαίως των δυσθεώρητων αυξήσεων στις τιμές της ενέργειας, του ηλεκτρισμού και του φυσικού αερίου.

Η επιτάχυνση των τιμών, που συνεχίζεται αδιάκοπα επί σχεδόν δύο χρόνια, καταφέρνει νέο πλήγμα στο ήδη υποβαθμισμένο βιοτικό επίπεδο των 85 εκατ. πολιτών της Τουρκίας. Οι αυξήσεις είναι κυριολεκτικά εφιαλτικές σε όσα είναι απολύτως αναγκαία για την επιβίωση των Τούρκων και τη μετάβασή τους στον χώρο εργασίας τους.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε χθες στη δημοσιότητα η Στατιστική Υπηρεσία της Τουρκίας, οι τιμές των τροφίμων είναι σήμερα 99,1% υψηλότερες σε σύγκριση με εκείνες την αντίστοιχη περίοδο του περασμένου έτους. Το κόστος της στέγης έχει επίσης αυξηθεί κατά 85% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του περασμένου έτους, ενώ τα εισιτήρια των μέσων μαζικής μεταφοράς και γενικότερα το κόστος των μετακινήσεων έχει εκτοξευθεί κατά 117,2%. Κατά την πάγια τακτική της, η κυβέρνηση Ερντογάν αποδίδει την εκτόξευση του πληθωρισμού στις υψηλές τιμές της ενέργειας και των εμπορευμάτων και στην ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, ενώ από καιρού εις καιρόν επικαλείται και διάφορους άλλους εξωγενείς παράγοντες. Δεν αναγνωρίζει, όμως, ποτέ τον καθοριστικό ρόλο που διαδραματίζει η ανορθόδοξη οικονομική και νομισματική πολιτική του, που επιμένει πως τα υψηλά επιτόκια προκαλούν άνοδο του πληθωρισμού.

 

Υπό τις οδηγίες του, στις 20 Οκτωβρίου η Τράπεζα της Τουρκίας μείωσε τα επιτόκια κατά 150 μονάδες βάσης για τρίτο συναπτό μήνα και από το 12% τα έφτασε στο 10,5%, όταν ο πληθωρισμός στη γειτονική χώρα ήταν πάνω από 83%. Ο Ερντογάν υποστηρίζει ότι οι μειώσεις των επιτοκίων θα τονώσουν την ανάπτυξη, υπόσχεται πως θα συνεχισθούν και μέχρι το τέλος του έτους το κόστος δανεισμού θα έχει περιοριστεί σε μονοψήφιο ποσοστό. «Η μεγαλύτερη μάχη που δίνω είναι η μάχη εναντίον των τόκων, ο μεγαλύτερος εχθρός μου είναι ο τόκος», δήλωσε ο Ταγίπ Ερντογάν στα τέλη Σεπτεμβρίου και συμπλήρωσε: «Μειώσαμε τα επιτόκια στο 12% αλλά δεν είναι αρκετά, πρέπει να μειωθούν περαιτέρω» και προχώρησε στην επόμενη μείωση τον περασμένο μήνα. Από τα τέλη του περασμένου μήνα έχει, άλλωστε, υιοθετήσει το δικής του επινόησης νέο οικονομικό μοντέλο, που θέτει σε προτεραιότητα τους υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης μέσω των αυξημένων εξαγωγών και των επενδύσεων και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, αλλά με τίμημα τη συνεχή πτώση του νομίσματος και τον δυσθεώρητο πληθωρισμό, που οδηγούν σε διαρκή υποβάθμιση την αγοραστική δύναμη και το βιοτικό επίπεδο των Τούρκων.

Ετσι, με τα επίσημα στοιχεία, ο πληθωρισμός στην Τουρκία είναι 17 φορές πολλαπλάσιος του στόχου της κεντρικής τράπεζας, ενώ στην πιο πολυπληθή, πυκνοκατοικημένη και πλούσια πόλη της γειτονικής χώρας, την Κωνσταντινούπολη, ο δείκτης των τιμών έχει εκτοξευθεί στο 109%.

Και βέβαια αντίστοιχη είναι η συνεχής υποτίμηση της τουρκικής λίρας, που από την αρχή του έτους έχει χάσει το 28% της αξίας της. Στο μεταξύ ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας, Σαχάπ Καβτσίογλου, έχει αναγκαστεί να παραδεχθεί πως οι προσπάθειες για ανάσχεση του πληθωρισμού έχουν έως τώρα αποδειχθεί ατελέσφορες. Αντί, όμως, να εναντιωθεί στον Τούρκο πρόεδρο και να προχωρήσει σε αύξηση των επιτοκίων, ο Καβτσίογλου επιχειρεί πειθήνια να ανακόψει την άνοδο των τιμών με ανορθόδοξες μεθόδους, όπως την επιβολή ιδιότυπων περιορισμών στη χορήγηση πιστώσεων και προπαντός στο ύψος των καταθέσεων που μπορούν να διατηρούν οι εμπορικές τράπεζες της χώρας σε ξένο νόμισμα. Υποχρεώνει όσες τουρκικές τράπεζες έχουν πάνω από το 50% των καταθέσεών τους σε ξένο νόμισμα να αγοράζουν μαζικά ομόλογα του τουρκικού δημοσίου. Η πολιτική αυτή έχει δημιουργήσει τεχνητή ζήτηση για ομόλογα του τουρκικού δημοσίου ύψους 88 δισ. τουρκικών λιρών, ποσό αντίστοιχο των 4,73 δισ. δολ. και έχουν συμπιέσει τις αποδόσεις των δεκαετών ομολόγων του τουρκικού δημοσίου κατά 1.550 μονάδες βάσης στο 10,5%. Προ μιας εβδομάδας, όμως, οι εκπρόσωποι των μεγαλύτερων τραπεζών της Τουρκίας προειδοποίησαν τον υπουργό Οικονομικών, Νουρεντίν Νεμπατί, ότι κινδυνεύουν εξαιτίας της αναγκαστικής μεγάλης έκθεσής τους στο τουρκικό χρέος.

BLOOMBERG, REUTERS, CNBC