Σάββατο 25 Μαρτίου 2023
Connect with us

Υγεία

Σουβενίρ της εξέλιξης: Τα (περίπου) άχρηστα όργανα του ανθρώπινου σώματος

Δημοσιεύθηκε

στις

Η αρχή έγινε όταν ο Κάρολος Δαρβίνος εξέφρασε την υποψία ότι η ανθρώπινη σκωληκοειδής απόφυση είναι εξελικτικό κατάλοιπο από την εποχή που οι πρόγονοί μας ήταν φυτοφάγοι.

Ο Δαρβίνος μπορεί τελικά να μην είχε δίκιο, είναι όμως αλήθεια ότι η σκωληκοειδής απόφυση, ένας μικρός σάκος που εξέχει από το παχύ έντερο, δεν είναι απαραίτητη για την επιβίωση.

Υπάρχουν εξάλλου κι άλλα όργανα που θεωρούνται «υπολειμματικά» και άχρηστα, αν και το θέμα δεν έχει απαντηθεί οριστικά.

Πολλά μέρη του ανθρώπινου σώματος που αρχικά θεωρήθηκαν άχρηστα αποδείχθηκε αργότερα ότι επιτελούν σημαντικές λειτουργίες και σήμερα.

Τη δεκαετία του 1890, σημειώνει το Livescience.com, ο ανατόμος Ρόμπερτ Βίντερσαϊμ δημοσίευσε λίστα με 86 «υπολειμματικά» όργανα.

Έκτοτε η λίστα έχει μικρύνει. Διαφωνίες μεν παραμένουν, υπάρχουν όμως δέκα τμήματα του ανθρώπινου σώματος που δεν φαίνεται να έχουν μεγάλη χρησιμότητα.

1. Ανδρικές θηλές

NatureLifePhoto / CC BY-NC-ND 2.0

Τόσο τα αρσενικά όσο και τα θηλυκά έμβρυα αναπτύσσονται με τον ίδιο τρόπο μέχρι την 7η εβδομάδα της κύησης και μετά αρχίζουν να διαφοροποιούνται. Σε αυτό το στάδιο ενεργοποιείται στα αρσενικά έμβρυα το γονίδιο SRY που ενεργοποιεί την ανάπτυξη του ανδρικού αναπαραγωγικού συστήματος.

Οι θηλές σχηματίζονται πριν αρχίσει να εκφράζεται το SRY, κάτι που σημαίνει ότι και τα δύο φύλα διαθέτουν θηλές.

Οι άνδρες δεν μπορούν βέβαια να θηλάσουν τα μωρά τους, για ορισμένους όμως οι θηλές είναι ερωτογενής ζώνη και επομένως δεν είναι άχρηστες.

2. Φρονιμίτες

Οι τρίτοι γομφίοι, τα δόντια στο πίσω μέρος του σώματος, απουσιάζουν από ορισμένους ανθρώπους, ενώ σε άλλους αναπτύσσονται στραβά και αφαιρούνται χωρίς συνέπειες.

Αυτό ίσως συμβαίνει επειδή τα σαγόνια των σημερινών ανθρώπων είναι υπερβολικά μικρά για να χωρέσουν τόσα δόντια. Έρευνες υποδεικνύουν ότι αυτό οφείλεται στα μαλακά τρόφιμα που καταναλώνουν τα παιδιά, τα οποία δεν ενθαρρύνουν την ανάπτυξη αρκετά μεγάλων σιαγόνων.

Με άλλα λόγια, η σύγχρονη διατροφή ίσως είναι αυτό που κατέστησε «άχρηστους» τους φρονιμίτες.

3. Όργανο του Τζέικομπσον

Henry Vandyke Carter / Henry Gray

Πρόκειται για μια δομή που βρίσκεται στη ρινική κοιλότητα πολλών θηλαστικών και άλλων ζώων και ανιχνεύει τις φερομόνες, ουσίες που χρησιμεύουν ως χημικά σινιάλα και εμπλέκονται στην εύρεση συντρόφου.

Το όργανο του Τζέικομπσον υπάρχει και σε ορισμένους ανθρώπους, χωρίς να είναι γνωστό αν παραμένει λειτουργικό.

Μέχρι σήμερα παραμένει εξάλλου ασαφές το κατά πόσο οι φερομόνες παίζουν ρόλο στον άνθρωπο.

4. Μακρύς παλαμικός μυς

Wikimedia Commons / (CC BY-SA 3.0

Πρόκειται για μυ που εκτείνεται από το κάτω άκρο του βραχιόνιου οστού μέχρι τους συνδετικούς ιστούς της παλάμης.

Συμμετέχει στο κάμψιμο του καρπού και το σφίξιμο της γροθιάς, περιέργως όμως δεν υπάρχει στους ανθρώπους. Και η απουσία του δεν δείχνει να προκαλεί προβλήματα στην κίνηση των άνω άκρων.

Πιθανώς πρόκειται για κληρονομιά των προγόνων μας που το χρειάζονταν για να κρέμονται από τα δέντρα.

5. Πυραμιδικοί μύες

Henry Vandyke Carter / Henry Gray

Οι δύο πυραμιδικοί μύες βρίσκονται στο πρόσθιο τμήμα της κοιλιάς και εκτείνονται από την ηβική σύμφυση (την περιοχή όπου ενώνονται τα δύο μεγάλα οστά της λεκάνης) μέχρι τη λευκή γραμμή που διασχίζει κάθετα την κοιλιά. Η σύσπασή τους τεντώνει την λευκή γραμμή.

Δύο στους δέκα ανθρώπους δεν διαθέτουν αυτούς τους μυς χωρίς σημαντικές συνέπειες.

6. Δαρβίνειο φύμα

Δεν πρόκειται για όργανο αλλά για ένα μικρό εξόγκωμα στο πτερύγιο του αφτιού. Υπάρχει σε σχετικά λίγους ανθρώπους και θεωρείται υπόλειμμα μιας δομής που επέτρεπε στα πτερύγια να γυρίζουν προς τα εμπρός, πιθανώς για καλύτερη ακοή.

7. Μύες του έξω ωτός

Wikimedia Commons / CC BY-SA 3.0

Οι μύες που προσφύονται στο πτερύγιο του αφτιού επιτρέπουν σε ορισμένα ζώα να τεντώνουν τα αφτιά τους προς τα εμπρός για να ακούν καλύτερα.

Κάποιοι άνθρωποι μπορούν σήμερα να κινούν τα αφτιά τους, σε άλλους όμως οι μύες του έξω ωτός έχουν χάσει τη λειτουργικότητά τους.

8. Κόκκυγας

DBCLS / CC BY-SA 2.1 JP

Οι μακρινοί πρόγονοί μας είχαν ουρά που κρεμόταν από το κάτω άκρο της σπονδυλικής στήλης.

Σήμερα όμως που δεν έχουμε ουρά οι τελευταίοι σπόνδυλοι έχουν εκφυλιστεί. Έχουν συγχωνευτεί σε ένα ενιαίο οστό, στο οποίο συνδέονται μύες και τένοντες.

Ο κόκκυγας παραμένει επομένως χρήσιμος, πλέον όμως δεν είναι πραγματική ουρά.

9. Σκωληκοειδής απόφυση

Ίσως η πιο διάσημη «υπολειμματική» δομή στο ανθρώπινο σώμα.

Σε φυτοφάγα θηλαστικά, η σκωληκοειδής απόφυση φιλοξενεί βακτήρια που διασπούν τις δύσπεπτες φυτικές ίνες. Στον άνθρωπο είναι φαινομενικά άχρηστη, αφού μπορεί να αφαιρεθεί χωρίς επιπτώσεις.

Σύμφωνα όμως με σχετικά πρόσφατες μελέτες, η σκωληκοειδής απόφυση παραμένει χρήσιμη και ίσως βοηθά τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος να εξοικειώνονται με τα καλά μικρόβια του εντέρου.

10. Τρίτο βλέφαρο

Σκαρδαμυκτική μεμβράνη πτηνού. Λειτουργεί ως τρίτο βλέφαρο (Toby Hudson)

Τα πτηνά, τα ερπετά και κάποια θηλαστικά όπως οι γάτες διαθέτουν ένα τρίτο βλέφαρο που κλείνει οριζόντια, από την μέσα άκρη του ματιού προς την έξω.

Το βλέφαρο αυτό, γνωστό ως σκαρδαμυκτική μεμβράνη, δεν υπάρχει στον άνθρωπο, διατηρείται όμως σε υπολειμματική μορφή ως μικρό εξόγκωμα στη μέσα άκρη του ματιού, γνωστό με τον λατινικό όρο plica semilunaris.

Μπορεί να αφαιρεθεί χειρουργικά χωρίς σημαντικές επιπτώσεις, φαίνεται όμως ότι βοηθά στην περιστροφή των ματιών και την απορροή των δακρύων.

Υγεία

 Οι παγίδες και τα μυστικά της νηστείας-Συστάσεις επιστημόνων στους καταναλωτές για να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί την περίοδο της Σαρακοστής

Δημοσιεύθηκε

στις

Η περασμένη Καθαρά Δευτέρα αποτέλεσε την επίσημη έναρξη της νηστείας της Σαρακοστής που διαρκεί έως το Σάββατο 15 Απριλίου. Μάλιστα, οι οπαδοί της αυξάνονται συνεχώς και όχι πάντα για θρησκευτικούς λόγους, δεδομένου πως οι 48 ημέρες στέρησης από τρόφιμα ζωικής προέλευσης αποτελούν μία ιδανική ευκαιρία για αποτοξίνωση του οργανισμού. Εκείνοι που επιλέγουν να νηστέψουν αποκλείουν από το διαιτολόγιο για εφτά εβδομάδες το κρέας, το ψάρι, τα γαλακτοκομικά και τα αβγά, ενώ καταναλώνουν τροφές όπως δημητριακά, όσπρια, φρούτα, λαχανικά, μαλάκια και οστρακοειδή.

Μία ακόμη σημαντική λεπτομέρεια είναι πως στην αυστηρή εκδοχή της νηστείας το λάδι και το κρασί επιτρέπονται μόνο τα Σάββατα και τις Κυριακές (εκτός φυσικά από το Μεγάλο Σάββατο) ενώ μία ακόμη εξαίρεση αποτελούν η 25η Μαρτίου και η Κυριακή των Βαΐων καθώς τις δύο αυτές ημέρες όσοι νηστεύουν τρώνε ψάρι. Παρ’ όλα αυτά, οι επιστήμονες επισημαίνουν πως οι καταναλωτές οφείλουν να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί, καθώς σύμφωνα με τα δεδομένα του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), στη χώρα μας έχουν σημειωθεί κατά καιρούς την περίοδο αυτή κρούσματα γαστρεντερίτιδας μετά από κατανάλωση οστρακοειδών, η οποία παρουσιάζει αύξηση την περίοδο της Σαρακοστής, τόσο εντός όσο και εκτός του οικιακού περιβάλλοντος.

«Αυτό συμβαίνει διότι ιοί όπως ο νοροϊός, που έχουν διεθνώς συσχετιστεί με την εμφάνιση επιδημιών γαστρεντερίτιδας ύστερα από κατανάλωση ατελώς μαγειρεμένων/ωμών οστρακοειδών (μύδια, στρείδια κ.τ.λ.), είναι ανθεκτικοί τόσο στο μαγείρεμα στον ατμό όσο και σε θερμοκρασίες μέχρι 60οC» εξηγούν οι ειδικοί του Οργανισμού.

Ποια είναι τα οφέλη

Η νηστεία αποτελεί μια πολύ καλή ευκαιρία για περιοδική αποχή από τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης, με αποτέλεσμα να συνδυάζεται με όλες της θετικές επιδράσεις που μπορεί να έχει ή αποχή αυτή για την υγεία μας. Συγκεκριμένα η έλλειψη τροφών ζωικής προέλευσης από τη διατροφή, σημαίνει μείωση του προσλαμβανόμενου λίπους και βασικά του κορεσμένου λίπους, το οποίο είναι και το πιο επιβαρυντικό. Αυτό έχει ως επακόλουθο τη μείωση στις τιμές της χοληστερίνης και των τριγλυκεριδίων, ιδιαίτερα σε αυτούς που οι τιμές τους, υπερβαίνουν τις φυσιολογικές. Η μείωση της χοληστερίνης μπορεί να φτάσει ακόμα και τα 40-50mg, εάν ακολουθηθεί σωστά η νηστεία για όλη την περίοδο της σαρακοστήςΟι μελέτες του Τμήματος Προληπτικής Ιατρικής και Διατροφής του Πανεπιστημίου Κρήτης έχουν δείξει ότι όσοι κάνουν νηστεία 180 μέρες τον χρόνο, έχουν ολική χοληστερόλη 12,5% χαμηλότερη και «κακή» (LDL) χοληστερόλη 20% χαμηλότερη απ’ ότι οι άνθρωποι που δεν νηστεύουν.

Λιγότερο οξειδωτικό στρες

Οι άνθρωποι που νηστέυουν έχουν επίσης πολύ λιγότερο οξειδωτικό στρες – μία αντίδραση του οργανισμού που θεωρείται γενεσιουργός αιτία της αθηροσκλήρωσης, του καρκίνου και των εκφυλιστικών νοσημάτων του νευρικού συστήματος, όπως η νόσος του Πάρκινσον και η νόσος του Άλτσχαϊμερ.

Μείωση της αρτηριακής πίεσης

Η μείωση της αρτηριακής πίεσης μπορεί επίσης να ενταχθεί στα οφέλη της νηστείας. Τα φρούτα, τα λαχανικά, τα όσπρια και τα δημητριακά, που αποτελούν τρόφιμα που καταναλώνονται σε μεγαλύτερη ποσότητα και συχνότητα κατά την περίοδο της νηστείας, είναι πλούσια σε κάλιο.Κατά τη διάρκεια της νηστείας μπορεί να επιτευχθεί μείωση και έλεγχος του σωματικού βάρους. Η εγκράτεια, η οποία αποτελεί τη βασική έννοια της νηστείας, σε συνδυασμό με τη μειωμένη πρόσληψη διατροφικού λίπους, μπορεί να βοηθήσει ακόμα και στην απώλεια μερικών περιττών κιλών.

Περισσότερα

Υγεία

Ο θόρυβος του δρόμου αυξάνει την αρτηριακή πίεση, σύμφωνα με έρευνα

Δημοσιεύθηκε

στις

Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό του Αμερικανικού Κολεγίου Καρδιολογίας «JACC: Advances», o θόρυβος στους δρόμους σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο υπέρτασης.

Τα ευρήματα αυτά κάνουν επιτακτική την ανάγκη λήψης μέτρων δημόσιας υγείας για τη μείωση της έκθεσης στον θόρυβο.

Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει σύνδεση μεταξύ της θορυβώδους οδικής κυκλοφορίας και του αυξημένου κίνδυνου υπέρτασης, ωστόσο δεν ήταν σαφές εάν ο θόρυβος ή η ατμοσφαιρική ρύπανση παίζουν μεγαλύτερο ρόλο. Η νέα έρευνα δείχνει ότι η έκθεση στο θόρυβο της οδικής κυκλοφορίας είναι που μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο υπέρτασης.

Για την έρευνα οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν δεδομένα της βρετανικής βιοϊατρικής βάσης δεδομένων Biobank UK, που εξετάζουν τα αποτελέσματα για την υγεία με την πάροδο του χρόνου. Ανέλυσαν δεδομένα για περισσότερα από 240.000 άτομα ηλικίας 40-69 ετών που ξεκίνησαν χωρίς υπέρταση.

Εκτίμησαν τον θόρυβο της οδικής κυκλοφορίας με βάση τη διεύθυνση κατοικίας και ένα ευρωπαϊκό εργαλείο μοντελοποίησης, την Κοινή Μέθοδο Αξιολόγησης Θορύβου. Χρησιμοποιώντας δεδομένα παρακολούθησης κατά μέσο όρο 8,1 ετών, εξέτασαν πόσοι άνθρωποι εμφάνισαν υπέρταση.

Όχι μόνο διαπίστωσαν ότι οι άνθρωποι που ζούσαν κοντά σε θόρυβο οδικής κυκλοφορίας είχαν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν υπέρταση, αλλά βρήκαν επίσης ότι το ρίσκο αυξανόταν παράλληλα με το επίπεδο του θορύβου. Αυτές οι συσχετίσεις ίσχυαν ακόμα και όταν οι ερευνητές συμπεριέλαβαν την έκθεση σε λεπτά σωματίδια και διοξείδιο του αζώτου.

Ωστόσο, τα άτομα που είχαν υψηλή έκθεση τόσο στον θόρυβο της κυκλοφορίας όσο και στην ατμοσφαιρική ρύπανση είχαν τον υψηλότερο κίνδυνο υπέρτασης, γεγονός που δείχνει ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση παίζει επίσης ρόλο.

Οι ερευνητές σημειώνουν ότι η χάραξη πολιτικής δημόσιας υγείας, όπως η θέσπιση και η εφαρμογή αυστηρότερων κατευθυντήριων γραμμών για τον θόρυβο, η βελτίωση των οδικών συνθηκών και η επένδυση σε πιο αθόρυβα οχήματα, μπορεί να μετριάσει τις αρνητικές επιπτώσεις του θορύβου από την οδική κυκλοφορία.

Περισσότερα

Υγεία

Διαβήτης: Καινοτόμος ενδοσκοπική μέθοδος ρυθμίζει το σάκχαρο χωρίς φάρμακα

Δημοσιεύθηκε

στις

«Μάστιγα της εποχής» και «επιδημία» είναι δύο ζοφεροί χαρακτηρισμοί που συνοδεύουν συχνά τον διαβήτη, ευθύβολοι εντούτοις αν αναλογιστεί κανείς πως στη χώρα μας μόνο νοσούν ένα εκατομμύριο άτομα, ένας στους δέκα δηλαδή, με το 50% να μην το γνωρίζει και τα στατιστικά στοιχεία να δείχνουν αυξητικές τάσεις.

Ο σακχαρώδης διαβήτης αποτελεί μια χρόνια ασθένεια που χρήζει ρύθμισης ώστε να μειώνεται ο κίνδυνος για συνήθεις επιπλοκές όπως αγγειακές παθήσεις, νεφρική ανεπάρκεια, αμφιβληστροειδοπάθεια, καταρράκτης, νευροπάθεια, παχυσαρκία, λοιμώξεις που οδηγούν σε ακρωτηριασμούς μη τραυματικής αιτιολογίας (π.χ. διαβητικό πόδι) αλλά και άλλες αναδυόμενες και μη κοινώς αναγνωρισμένες επιπλοκές (διαβάστε εδώ).

«Επί του παρόντος, η μόνη θεραπεία για τον διαβήτη που δεν ρυθμίζεται με αλλαγές στον τρόπο ζωής είναι τα φάρμακα από το στόμα ή, στην περίπτωση προχωρημένης νόσου, οι ενέσεις ινσουλίνης, οι οποίες μπορεί να είναι δαπανηρές ή να έχουν παρενέργειες» αναφέρει ο Δρ Luke Putnam, MD, χειρουργός γαστρεντερικού συστήματος και επικεφαλής ερευνητής μιας εν εξελίξει κλινικής μελέτης από το νοσοκομείο Keck Medicine του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνιας, στόχος της οποίας είναι η ανάπτυξη μιας νέας, μη χειρουργικής ενδοσκοπικής πράξης που μπορεί να διενεργείται σε εξωτερικά ιατρεία και μονάδες ημερήσιας νοσηλείας και μπορεί να εξασφαλίσει σταθεροποίηση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα των ασθενών.

Στοχεύοντας στο δωδεκαδάκτυλο

Η νέα μέθοδος που σήμερα βρίσκεται στη φάση 2 της κλινικής μελέτης, βασίζεται σε πρόσφατα δεδομένα που δείχνουν κατ’ αρχάς ότι το δωδεκαδάκτυλο διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση της ινσουλίνης και των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα, κατά δεύτερον ότι σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 2 τα κύτταρα στην εσωτερική επένδυση του δωδεκαδακτύλου οδηγούνται σε καταστροφή.

Η διαδικασία περιλαμβάνει την εισαγωγή ενδοσκοπικά ένας καθετήρα στο δωδεκαδάκτυλο ο οποίος απομακρύνει τα δυσλειτουργικά κύτταρα μέσω ελεγχόμενων ηλεκτρικών ώσεων ακριβείας. Οι ερευνητές υποθέτουν ότι με την αφαίρεση των κατεστραμμένων κυττάρων θα δοθεί ώθηση στην αναγέννηση νέων και υγιών, τα οποία θα ρυθμίζουν καλύτερα τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα.

Η διαδικασία διαρκεί περίπου μία ώρα και γίνεται υπό γενική αναισθησία. Οι ασθενείς λαμβάνουν εξιτήριο την ίδια ημέρα και μπορούν να συνεχίσουν κανονικά τις δραστηριότητές τους λίγες ημέρες αργότερα.

«Εάν η θεραπεία αποδειχθεί αποτελεσματική, θα μπορούσε να εξαλείψει την ανάγκη για φαρμακευτική αγωγή ή χρήση ινσουλίνης ή ενδεχομένως να αποτρέψει την εξέλιξη της νόσου, ώστε να μην οδηγήσει σε οργανική ανεπάρκεια και άλλες εξουθενωτικές επιπλοκές» σχολίασε ο Δρ Putnam και αναφέρθηκε σε προηγούμενες μελέτες που έδειξαν ότι η αφαίρεση κυττάρων από το δωδεκαδάκτυλο με τη δωδεκαδακτυλική βλεννογονική επέμβαση μπορεί να βελτιώσει τον έλεγχο των επιπέδων σακχάρου στο αίμα,

Για τη συμμετοχή στη μελέτη προϋποτίθενται ηλικία συμμετεχόντων μεταξύ 22-65 ετών και ιστορικό διαβήτη τύπου 2 μεταξύ τριών και 10 ετών, με τα κριτήρια να επιτρέπουν τη λήψη φαρμάκων από το στόμα όχι όμως θεραπεία με ινσουλίνη. Ένας 60χρονος από το Λος Άντζελες που υποβλήθηκε στη διαδικασία τον περασμένο Ιανουάριο, αναφέρει θετικά αποτελέσματα με καλύτερο έλεγχο της γλυκόζης στο αίμα.

ygeiamou.gr

Περισσότερα
Advertisement

Ροή ειδήσεων

Advertisement

Αυτή την εβδομάδα