Γιώργος Παππάς στη “Γ”: “Πρέπει να δοθεί σε όλους, με παλαιά και νέα χρέη η δυνατότητα των 120 δόσεων”

Η μικρή και μεσαία επιχειρηματικότητα μετά από τρεις διαδοχικές κρίσεις, μνημονιακών περιορισμών, πανδημικής επέλασης και –τελευταία- τον συνδυασμό πληθωριστικών πιέσεων και εκτίναξης του ενεργειακού κόστους, αδυνατεί να ανταπεξέλθει στην έλλειψη διαθέσιμου εισοδήματος και ρευστότητας στην οικονομία.

Τόσο το 2010 όσο και πρόσφατα, από το 2022, οι δημοσιονομικές πολιτικές της χώρας αλλά και σε επίπεδο Ε.Ε. περιορίζουν στο ελάχιστο τη δυνατότητα επιστροφής στην κανονικότητα μέσα από την πρόσβαση σε δάνεια και κεφάλαια κίνησης.

Μαζί με τα νοικοκυριά, πολλές επιχειρήσεις βρέθηκαν μπροστά από το δίλημμα να δεσμεύσουν περιουσιακά στοιχεία για να αποκτήσουν πρόσβαση σε τραπεζικά κεφάλαια με αποτέλεσμα να «μπλεχτούν» στα δίχτυα με τους πλειστηριασμούς για τα «κόκκινα» δάνεια τα οποία διαχειρίζονται πλέον τα funds.

O Νόμος Κατσέλη (3869/2010) αποδείχθηκε χρονοβόρος, ωφέλησε «στρατηγικούς κακοπληρωτές» και εγκλώβισε το θέμα της διαχείρισης των «κόκκινων» δανείων στη Δικαιοσύνη. Αποσύρθηκε για τον Εξωδικαστικό (4469/2017), ο οποίος απέτυχε και, πλέον έχουμε ένα νέο Πτωχευτικό ο οποίος καλείται να καλύψει τις αδυναμίες του προηγούμενου (4738/2020).

Συνομιλήσαμε με τον πρόεδρο του Οικονομικού Επιμελητηρίου Βορειοδυτικής Πελοποννήσου και Δυτικής Ελλάδος Γιώργος Παππά θέτοντας του καίρια ζητήματα,

@ αν υπάρχει πραγματικά η «δεύτερη ευκαιρία», ακόμη και μέσα από την επιλογή της εκποίησης περιουσιακών στοιχείων,

@ αν δύναται ο νέος Πτωχευτικός να ρυθμίσει το Ιδιωτικό Χρέος και να οδηγήσει στο νέο παραγωγικό επιχειρηματικό μοντέλο.

ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Ποια είναι η άποψη σας για το θέμα της προστασίας της 1ης κατοικίας; Μετά το Νόμο της κ.Κατσέλη, περάσαμε στον Πτωχευτικό ο οποίος όμως δεν έχει λειτουργήσει αποτελεσματικά …

-Ως χώρα, συζητάμε από το 2008 ζητήματα της προστασίας της 1ης κατοικίας και δευτερευόντως για το θέμα του ιδιωτικού χρέους και των «κόκκινων» δανείων. Κυβερνήσεις κινούνταν για χρόνια με διαφορετικό προσανατολισμό και συζητάμε αν, ένα μήνα από την προκήρυξη των εκλογών, βρέθηκε ένα ικανοποιητικό θεσμικό πλαίσιο ή όχι. Αυτό που μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα είναι ότι ο εξωδικαστικός, όπως είχε ψηφιστεί δεν λειτούργησε. Καταργήθηκε ο προηγούμενος Εξωδικαστικός (4469/2017) και αυτή η νέα παρέμβαση με τον 4738/2020 -για την προστασία της 1^ης κατοικίας και αντιμετώπιση του ιδιωτικού χρέους- δεν κατάφερε να αποδώσει τα αναμενόμενα. Αποτέλεσμα είναι και πάμε σε νέα νομοθετική πρωτοβουλία μετά από 3,5 χρόνια διακυβέρνησης.

Γενικότερα, το κρίσιμο ζήτημα του ιδιωτικού χρέους το παραβλέπουμε και επικεντρωνόμαστε στις αρνητικές συνέπειες του δημοσίου χρέους. Το βάρος της οφειλής δεν έχει εξαφανιστεί, έχει μεταφερθεί από τις τράπεζες σε funds και εταιρείες διαχείρισης κόκκινων δανείων (servicers), άρα υφίσταται. Σημαντικό κομμάτι ενεργών επιχειρήσεων αντιμετωπίζουν αυτό το ζήτημα και κάθε νέο ξεκίνημα με όραμα την συμμετοχή στο νέο παραγωγικό μοντέλο της οικονομίας, στην ψηφιοποίηση, την πράσινη μετάβαση, καθίσταται εξαιρετικά δύσκολο. Άποψή μου είναι ότι η 1η κατοικία θα πρέπει να προστατεύεται, υπό προϋποθέσεις οι οποίες και θα πρέπει να τηρούνται απαρέγκλιτα. Είναι κοινώς αποδεκτό ότι η περίμετρος προστασίας για την οποία εφαρμόσθηκε ο 3869/2010 (Κατσέλη) δεν ήταν η ενδεδειγμένη. Καταστρατηγήθηκε καθώς προσέφυγαν για υπαγωγή όχι μόνο όσοι είχαν πραγματικά ανάγκη, αλλά στρατηγικοί κακοπληρωτές ή φυσικά πρόσωπα που δεν δικαιούνταν προστασία.

Η εκποίηση περιουσιακών στοιχείων, με την προϋπόθεση διαγραφής οφειλών, μπορεί να αξιολογηθεί σ;

-Καταρχήν, πριν απαντήσω στο ερώτημά σας, να θέσω κάποια καίρια ερωτήματα σχετικά με την λειτουργία των εταιρειών διαχείρισης απαιτήσεων και των funds. Γνωρίζετε ότι η εποπτεία στην λειτουργία τους από την Τράπεζα της Ελλάδος, μέσω τη εφαρμογής κώδικα δεοντολογίας, καθυστέρησε; Ο τρόπος λειτουργίας σε σχέση με την ανάκτηση των «κόκκινων» δανείων, οι πρακτικές που εφαρμόζουν αλλά και κατά πόσο τηρούνται οι προϋποθέσεις που προβλέπονται από τον νόμο και τον κώδικα δεοντολογίας είναι αντικείμενο των ελέγχων που ξεκίνησαν στα μέσα Φεβρουαρίου του 2023, προκειμένου να διαπιστωθεί ο τρόπος με τον οποίο λειτουργούν, οι πρακτικές που εφαρμόζουν αλλά και κατά πόσο τηρούνται οι προϋποθέσεις που προβλέπονται. Αυτό δεν έπρεπε να έχει ξεκινήσει νωρίτερα;

Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι, πριν φτάσουμε στη διαδικασία του πλειστηριασμού, θα πρέπει να έχουν γίνει όλες οι απαραίτητες ενέργειες και επικοινωνίες μεταξύ των εταιρειών διαχείρισης και του οφειλέτη, του οποίου τα περιουσιακά στοιχεία είναι όλα σε γνώση των αξιολογητών. Με αυτόν τον τρόπο θα υπάρχει η μέγιστη αποτελεσματικότητα, ώστε να καταλήξουμε στο συμπέρασμα αν πρόκειται ή όχι για «στρατηγικό» κακοπληρωτή ή για έναν άνθρωπο που, κάτω από τις συνεχείς κρίσεις, βρέθηκε σε καθεστώς αδυναμίας πληρωμών ώστε να προστατευθεί η 1η κατοικία. Το αν είμαστε υπέρ της εκποίησης περιουσιακών ακινήτων, με την προϋπόθεση διαγραφής οφειλών σε τράπεζες, εφορίες και ασφαλιστικά ταμεία ακούγεται εύκολη ερώτηση. Η κάθε περίπτωση είναι εντελώς διαφορετική και πρέπει να αντιμετωπίζεται εξατομικευμένα. Δεν μπορούμε να λαμβάνουμε οριζόντιες λύσεις σε κάθε πρόβλημα.

Υφίσταται ουσιαστικά μια δεύτερη ευκαιρία, ιδιαίτερα για τους επαγγελματίες που δεν έχουν τύχει μέχρι σήμερα ουσιαστικής προστασίας;

-Οι μικρομεσαίοι επαγγελματίες και επιχειρήσεις από το 2009 αντιμετωπίζουν πολλά και σημαντικά προβλήματα. Στα δημοσιονομικά μέτρα που ελήφθησαν από τις την περίοδο 2010 – 2018, προστέθηκαν οι συνέπειες του Covid 19 και της ενεργειακής κρίσης σήμερα, κλπ. Και τελευταία το «Καλάθι Του Νοικοκυριού» λειτούργησε κυρίως υπέρ των μεγάλων αλυσίδων, απομακρύνοντας μεγάλο μέρος της καθημερινής πελατείας των μικρών συνοικιακών καταστημάτων (παντοπωλείων, mini market, κρεοπωλείων, οπωροπωλείων) και ώθησε τους καταναλωτές στα μεγάλα Super Market. Επιπρόσθετα, υπάρχουν πολλές επιχειρήσεις που λειτουργούν σε συνθήκες ολιγοπωλιακές, σε βάρος των καταναλωτών διότι έχουν την «πολυτέλεια», όσο δεν λειτουργεί ο ανταγωνισμός, να μεταφέρουν αυξήσεις στους καταναλωτές. Αυξάνουν τα περιθώρια κέρδους τους μειώνοντας την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών. Υπό αυτές τις συνθήκες, η εξυγίανση με μια «δεύτερη ευκαιρία» πρέπει να είναι θεσμοθετημένη και να προσφέρεται μέσα από ουσιαστικά μέτρα.

Η κυβέρνηση αποφάσισε να επαναφέρει τις ρυθμίσεις παλαιών χρεών με την αναβίωση των 120 και 72 δόσεων. Ποια είναι η άποψή σας;

-Η επαναφορά της ρύθμισης των παλαιών χρεών με την αναβίωση των 120 και 72 δόσεων είναι θετικό μέτρο. Είναι κάτι που ζητούσαμε πολλά χρόνια σχεδόν όλοι οι φορείς. Δυστυχώς έπρεπε να περιμένουμε τις εκλογές για να γίνει πραγματικότητα!

Η άποψη μας είναι ότι πρέπει να δοθεί σε όλους (παλαιά και νέα χρέη) η δυνατότητα των 120 δόσεων και των 240 (για τα παλαιά χρέη) όπως εξάλλου υφίσταται η δυνατότητα αυτή και με την διαδικασία του Εξωδικαστικού Μηχανισμού, παρέχοντας κίνητρα διαγραφής τόκων και λοιπών επιβαρύνσεων, ανάλογα του χρόνου αποπληρωμής που επιλέγει ο εκάστοτε οφειλέτης. Ένα άλλο ζήτημα που θα πρέπει να δούμε είναι το επιτόκιο. Πρέπει να είναι χαμηλότοκο, διότι – σε μια περίοδο συνεχούς ανόδου των επιτοκίων- μπορεί να δυσχεράνει την διαδικασία αποπληρωμής των οφειλών. Με αυτόν τον τρόπο δίνεται σημασία στο πρόβλημα της ρευστότητας και των επιπτώσεων λόγω των υψηλών τιμών και του ενεργειακού κόστους.

ΕΝΘΕΤΟ ΣΠΑΣΜΕΝΟ

ΦΩΤΟ ΕΦΚΑ ΧΡΕΗ ΛΕΖ «Περίπτωση Νομικού Προσώπου που με συνολική οφειλή στον ΕΦΚΑ 124.000 ευρώ περίπου, του προτάθηκε η μέγιστη διάρκεια ρύθμισης 240 μήνες, με μηδέν (0) ευρώ διαγραφή και τόκους 81.700 ευρώ περίπου, η νέα οφειλή θα ξεπερνούσε τα 205.000 ευρώ!»

ΤΙΤΛΟΣ Υπάρχουν ακόμη περιθώρια βελτίωσης του Εξωδικαστικού…

Έχει κατατεθεί και ψηφιστεί μια νέα βελτιωμένη εκδοχή του Εξωδικαστικού. Γιατί δεν έχει «περπατήσει» ο νόμος μέχρι σήμερα;

-Το πρώτο και σημαντικότερο πλεονέκτημα που παρείχε ο Εξωδικαστικός μηχανισμός ήταν οι άμεσες διαδικασίες, κάτι που στην προηγούμενη διαδικασία του «Νόμου Κατσέλη» αποτελούσε μειονέκτημα. Κατά τα λοιπά, δεν μπορούμε να πούμε ότι αποτελεί πανάκεια ούτε ότι είναι η ιδανική λύση για όλες τις περιπτώσεις. Καταρχήν, ο φορέας απόκτησης και επαναμίσθωσης ακινήτων που θα έδινε την δυνατότητα στους ευάλωτου δανειολήπτες να μπορέσουν να μισθώσουν και να επαναγοράσουν το ακίνητό τους, δεν έχει δημιουργηθεί με συνέπεια να μην υπάρχει μέριμνα για την επίλυση των θεμάτων της κατοικίας. Και δεν φαίνεται να υπάρχει άμεσα κάποια προοπτική. Επιπρόσθετα, τα λειτουργικά προβλήματα εξαρχής ήταν πάρα πολλά, τα οποία είχαμε εντοπίσει από την αρχή.

Ενδεικτικά, η τηλεφωνική γραμμή (helpdesk) για επικοινωνία με την ΕΓΔΙΧ (Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους) ξεκίνησε πολλούς μήνες μετά την έναρξη της διαδικασίας. Αυτός είναι και ο λόγος που ενώ έχουν κάνει έναρξη της διαδικασίας περίπου 60.000 αιτήσεις (βλ. έκθεση προόδου Εξωδικαστικού Μηχανισμού Ιανουάριος 2023), μόνο οι 7,5 χιλιάδες είναι ολοκληρωμένες.

Επίσης, ο οφειλέτης δεν λαμβάνει γνώση του αποτελέσματος του αλγορίθμου. Σύμφωνα με τη διαδικασία, για κάθε αίτηση παράγεται αυτόματα δόση και κούρεμα, ενημερώνονται μόνο οι πιστωτές αν αποδέχονται. Σε περίπτωση μη αποδοχής, η εναλλακτική πρόταση πάλι είναι στη διακριτική ευχέρεια των πιστωτών αν θα την αποδεχτούν. Σε όλη αυτή τη διαδικασία ο αιτών δεν γνωρίζει τίποτα και φυσικά δεν ενημερώνεται.

Το επιτόκιο ρύθμισης με το δημόσιο (σε ΑΑΔΕ καιΕΦΚΑ), είχε ξεπεράσει το 7,5% και σε συνδυασμό με τις μικρές διαγραφές και τον όρο εξόφλησης του συνόλου των τόκων της περιόδου ρύθμισης, λειτουργούσε ανασταλτικά στην αποδοχή της όποιας πρότασης ρύθμισης. Σας αναφέρω ενδεικτική περίπτωση Νομικού Προσώπου με συνολική οφειλή στον ΕΦΚΑ 124.000 ευρώ περίπου, όπου του προτάθηκε η μέγιστη διάρκεια ρύθμισης (240 μήνες) με μηδέν (0) ευρώ διαγραφή και τόκους 81.700 ευρώ περίπου. Δηλαδή, με την αποδοχή της πρότασης ρύθμισης, η οφειλή θα ξεπερνούσε τα 205.000 ευρώ!

Ευτυχώς, με τις πρόσφατες ρυθμίσεις, τον καθορισμό σταθερού επιτοκίου 3% και ολική εξόφληση της όποιας οφειλής, χωρίς την υποχρέωση καταβολής του συνόλου των λογισθέντων τόκων, διορθώθηκε η προφανής αδικία.

Είναι επίσης θετικό ότι μπορεί κάποιος να κάνει χρήση του Εξωδικαστικού έχοντας μόνο μία οφειλή μεγαλύτερη των 10.000 ευρώ ή πολλές οφειλές σε έναν πιστωτή, δεδομένου ότι υπάρχουν οφειλέτες που μέχρι σήμερα ήταν εκτός δυνατότητας υποβολής αίτησης.

Όσον αφορά τι επιπλέον θα μπορούσε να εξεταστεί, επισημαίνω ορισμένα σημεία:

• Συνεχίζει να ισχύει με βάση τον νόμο, ότι οι πιστωτές δεν έχουν καμία υποχρέωση και καμία κύρωση από την τυχόν απροθυμία τους να αποδεχτούν τη ρύθμιση. Δεν είναι υποχρεωμένοι, με ότι αυτό συνεπάγεται για την εξεύρεση λύσης. Η υποχρέωση ανακοίνωσης των λόγων μη συμμετοχής στη διαδικασία του Εξωδικαστικού Μηχανισμού, από πλευράς Πιστωτών ή Διαχειριστών (fund), είναι θετικό μέτρο, αλλά δε θεωρούμε ότι θα επηρεάσει σημαντικά την όλη διαδικασία. Άποψη μας είναι ότι θα πρέπει να αναρτώνται και οι προτάσεις ρύθμισης με βάση τον αλγόριθμο. Με την τροπολογία της κυβέρνησης, έχουν μεν την υποχρέωση να αιτιολογούν την μη συμμετοχή τους αλλά στη βάση ενός καταλόγου με λόγους που θα πρέπει να γνωστοποιούν, σε μια αόριστη και γενική επίκληση και όχι με βάση ενός καθορισμένου πλαισίου. Και με αυτόν τον τρόπο, ο οφειλέτης δεν θα ξέρει εκ των προτέρων ποιος μπορεί να είναι ο λόγος που θα απορρίπτεται.
• 2) Επίσης, γιατί πρέπει να καθορίζει την έκβαση της διαδικασίας το 60% του συνόλου της οφειλής ή το 40% των κατόχων των ενυπόθηκων. Εμείς προτείνουμε, εφόσον δεν γίνεται αποδεκτό το αποτέλεσμα του αλγορίθμου, ο κάθε πιστωτής να καταθέτει (εκτός των λόγων απόρριψης της αυτοματοποιημένης πρότασης των αλγορίθμων) τη δική του πρόταση ρύθμισης, έτσι ώστε να δίδεται το περιθώριο σε κάποιον οφειλέτη να απευθύνεται απευθείας στον Πιστωτή που επιθυμεί και να υλοποιήσει την προτεινόμενη ρύθμιση.
• Η ύπαρξη ακίνητης περιουσίας και συγκεκριμένα αγροτεμαχίων ή ημιτελών ακινήτων, ακίνητα δηλαδή που δεν προσφέρουν εισόδημα σε κάποιον οφειλέτη, καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό την έκβαση της όποιας υπόθεσης, ενώ θα έπρεπε να υπάρχει διαφορετική αντιμετώπιση, προκειμένου να επιτευχθούν ουσιαστικά αποτελέσματα.

Συμπερασματικά, οι επόμενοι μήνες θα αποδείξουν για την επιτυχία ή όχι του εγχειρήματος, καθώς μέχρι τώρα, ο χρόνος, από την έναρξη μιας αίτησης μέχρι και την οριστικοποίηση και αποδοχή της, συνήθως είναι πάνω από 2-3 μήνες.