Εκλογές 2023: Τι είναι η ψήφος με απλή αναλογική – Η επόμενη ημέρα και η διαδικασία των διερευνητικών εντολών

Με τον εκλογικό νόμο της απλής αναλογικής ψηφίζουν σήμερα στο πλαίσιο των εθνικών εκλογών οι πολίτες σε ολόκληρη τη χώρα, σε αντίθεση με την πιθανή δεύτερη αναμέτρηση, η οποία θα διεξαχθεί με τον νόμο της ενισχυμένης αναλογικής.

Του Μίλτου Σακελλάρη

Βάσει του άρθρου 54 παράγραφος 1 του Συντάγματος οι σημερινές εκλογές διεξάγονται με τον εκλογικό νόμο της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ- ΑΝΕΛ. Όπως προβλέπεται από τον νόμο, μετά και την κατάργηση του μπόνους των 50 εδρών, για να καθοριστεί το ποσοστό των εδρών που δικαιούται κάθε κόμμα, απαιτείται ο πολλαπλασιασμός των ψήφων του κάθε κομματικού σχηματισμού με τον αριθμό 300.

Σύμφωνα με τα όσα εξηγούν συνταγματολόγοι στο enikos.gr το γινόμενό τους διαιρείται με το άθροισμα των έγκυρων ψηφοδελτίων που συγκεντρώνουν στην Επικράτεια όσοι σχηματισμοί συμμετέχουν στην κατανομή των εδρών, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 5. Πώς προκύπτουν οι έδρες που δικαιούται ο κάθε σχηματισμός; Από το  ακέραιο μέρος του πηλίκου της διαίρεσης.

Ως εκ τούτου, με το σύστημα της απλής αναλογικής απαιτείται εκλογικό ποσοστό σχεδόν 50% για την επίτευξη πλειοψηφίας 151 εδρών. Σχετικά με τις έδρες οι οποίες δεν διατίθενται, αυτές αποδίδονται λόγω στρογγυλοποίησης στους συνδυασμούς με τα μεγαλύτερα υπόλοιπα.

Οι διερευνητικές εντολές

Το πιθανότερο σενάριο για τη σημερινή εκλογική διαδικασία είναι πως κανένα κόμμα δεν πρόκειται να προσεγγίσει το ποσοστό της αυτοδυναμίας, κάτι που πρακτικά σημαίνει πως αύριο θα ενεργοποιηθεί η διαδικασία των διερευνητικών εντολών.

Όπως προβλέπεται από το Σύνταγμα, ο αρχηγός του πρώτου κόμματος θα πάρει την πρώτη διερευνητική εντολή ώστε σε διάστημα 3 ημερών να διαπιστώσει εάν μπορεί να εξασφαλίσει τη δεδηλωμένη της Βουλής και να σχηματίσει κυβέρνηση συνεργασίας. Αν δεν τα καταφέρει, η εντολή περνά στον αρχηγό του δεύτερου κόμματος ενώ αν αποτύχει και αυτός στον αρχηγό του τρίτου κόμματος. Συνολικά η διαδικασία μπορεί να κρατήσει έως 9 ημέρες ώστε την 10η να καλέσει η Πρόεδρος της Δημοκρατίας όλους τους αρχηγούς των κοινοβουλευτικών κομμάτων σε μια ύστατη προσπάθεια σχηματισμού κυβέρνησης συνεργασίας. Όταν η Πρόεδρος της Δημοκρατίας διαπιστώσει πως δεν υπάρχει η δυνατότητα πολιτικών συγκλίσεων και σχηματισμού κυβέρνησης, δίνει εντολή σχηματισμού υπηρεσιακής κυβέρνησης προκειμένου η χώρα να οδηγηθεί ξανά σε εκλογές.

Τότε αρχίζει η διαδικασία της ορκωμοσίας της νέας Βουλής, στην οποία θα λάβουν μέρος οι βουλευτές που θα εκλεγούν από τη σημερινή εκλογική διαδικασία. Στη νέα Βουλή θα γίνει η ορκωμοσία των βουλευτών, η εκλογή προεδρείου του κοινοβουλίου και το απόγευμα της ίδιας ημέρας ή το πρωί της επόμενης θα θυροκολληθεί το Προεδρικό Διάταγμα διαλύσεως της Βουλής.

Τι είναι ενισχυμένη αναλογική

Η επόμενη εκλογική αναμέτρηση θα πραγματοποιηθεί με το εκλογικό σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής.

Τι προβλέπεται σε αυτή την περίπτωση; Αν το πρώτο κόμμα επιτύχει ποσοστό ίσο ή μεγαλύτερο του 25%, λαμβάνει μπόνους 20 εδρών και επιπλέον μία έδρα για κάθε επιπλέον μισή μονάδα στο αποτέλεσμα. Το «ταβάνι» του κλιμακωτού μπόνους είναι το 40%, ποσοστό που αντιστοιχεί στο μάξιμουμ των πενήντα εδρών. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση συνασπισμού κομμάτων.

Αυτό πρακτικά σημαίνει πως ένα κόμμα το οποίο θα προσεγγίσει το 37% θα έχει τη δυνατότητα να εξασφαλίσει αυτοδυναμία, σε συνδυασμό και με άλλους παράγοντες, όπως ο αριθμός των κομμάτων που θα διαβούν το κατώφλι της Βουλής διασφαλίζοντας τουλάχιστον το απαραίτητο 3%.

Στη συγκεκριμένη εκλογική αναμέτρηση  οι ψηφοφόροι θα κληθούν να επιλέξουν ν μόνο το ψηφοδέλτιο του κόμματος που προτιμούν και δεν θα «σταυρώνουν» τους υποψηφίους. Για την κατάρτιση της λίστας των βουλευτών, οι ηγεσίες των κομμάτων συνήθως σέβονται τα αποτελέσματα «σταυροδοσίας» της πρώτης κάλπης τοποθετώντας πρώτο στην σειρά τον υποψήφιο βουλευτή που έλαβε τους περισσότερους σταυρούς προτίμησης.

enikos.gr