Το κλείσιμο των συνόρων δεν μπορεί να είναι απάντηση

Μετά την Γερμανία ήλθε η σειρά της Ολλανδίας. Η Ολλανδή υπουργός Μετανάστευσης, Μαργιολάιν Φάμπερ ήταν σαφής: «Παίρνουμε μέτρα για να κάνουμε την Ολλανδία λιγότερο ελκυστική για τους αιτούντες άσυλο», δήλωσε χαρακτηριστικά.

Ας πιάσουμε την υπόθεση από την αρχή. Το 2015 η Ευρώπη βίωσε μια μεταναστευτική κρίση. Περίπου 1 εκατομμύριο άνθρωποι έφτασαν, κυρίως σε Ισπανία, Ιταλία και Ελλάδα, αναζητώντας την τύχη τους στην Ευρώπη. Η πίεση ήταν μεγάλη και μερικά χρόνια μετά, αφού προηγήθηκαν επίπονες διαπραγματεύσεις, φτάσαμε στο «Σύμφωνο για τη μετανάστευση και το άσυλο».

Το Σύμφωνο αυτό, μεταξύ άλλων, πρόβλεπε μια αναλογική κατανομή των μεταναστευτικών ροών στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ωστόσο, ευθύς εξαρχής, οι χώρες που αποτελούν την ομάδα «Βίσεγκραντ» (Τσεχία, Ουγγαρία, Πολωνία και Σλοβακία) αντιτάχθηκαν στο Σύμφωνο και δεν το εφάρμοσαν.

Για τον πρωθυπουργό της Ουγγαρίας Βίκτορα Όρμπαν, η υπόθεση είναι απλή. Ο ίδιος συνόψισε την στάση του ως εξής: «Δεν χρειάζεται να διαχειριστούμε τη μετανάστευση, αλλά να τη σταματήσουμε και να δείξουμε ότι οι μετανάστες δεν μπορούν να διασχίσουν τα σύνορα». Απ’ ότι φαίνεται στην αντίληψη Όρμπαν προσχωρούν πλέον οι Γερμανοί και οι Ολλανδοί και κανείς δεν ξέρει ποιος θα είναι ο επόμενος.

Οι τελευταίες εξελίξεις οδηγούν στην έμπρακτη ακύρωση του Συμφώνου για τη μετανάστευση και το άσυλο, γεγονός που αφήνει τις χώρες της νότιας Ευρωπαϊκής περιμέτρου (Ισπανία, Ιταλία, Ελλάδα) να τα βγάλουν πέρα μονές τους. Παρότι έχει αποδειχθεί ότι κάτι τέτοιο είναι αδύνατο. Στο ζήτημα αυτό η Ευρωπαϊκή Ένωση αποδεικνύεται α λα καρτ. Είμαστε μαζί αλλά όχι σε όλα τα θέματα.

Ωστόσο δεν πρέπει να μας διαφεύγει και η πολιτική διάσταση του ζητήματος. Στις τελευταίες εκλογές στο ομόσπονδο γερμανικό κρατίδιο της Θουριγγίας πρώτευσε η ακροδεξιά «Εναλλακτική για τη Γερμανία». Η πολιτική της οποίας για τους μετανάστες συνοψίζεται στο τρίπτυχο «ψωμί, κρεβάτι, σαπούνι». Ούτε καν γιατρό. Αυτά και μόνο αυτά δικαιούνται οι μετανάστες. Η Γερμανική κυβέρνηση, για την ώρα δεν πήγε τόσο μακριά, αλλά η απόφασή της για κλείσιμο των συνόρων είναι μια πεντακάθαρη υποχώρηση στην πίεση της γερμανικής ακροδεξιάς.

Το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών του περασμένου Ιουνίου προκάλεσε μια ανακούφιση. Η ακροδεξιά απέτυχε να συγκροτήσει το δεύτερο σε μέγεθος πόλο του ευρωκοινοβουλίου και η φιλοευρωπαϊκή συμμαχία Χριστιανοδημοκρατών, Σοσιαλδημοκρατών και Φιλελεύθερων παρέμεινε κυρίαρχη.

Ωστόσο οι εξελίξεις που ακολούθησαν στο μεταναστευτικό έδειξαν πόσο εύθραυστη ήταν εκείνη η επιτυχία. Και μαζί μας έδειξαν ότι δεν είναι απαραίτητη η εκλογική νίκη της ακροδεξιάς προκειμένου να προωθήσει την ατζέντα της. Μπορεί να τα καταφέρει οδηγώντας τις κυβερνήσεις, όπως τη Γερμανική, σε επιλογές της δικής της έμπνευσης.

Μπορεί άραγε η απάντηση προς την ακροδεξιά να είναι ανοίγματα προς αυτήν; Ο καγκελάριος Σολτς φαίνεται να το πιστεύει, αλλά μια μακρά εμπειρία μας λέει τα αντίθετα. Αν προσπαθείς να μιμηθείς και να αντιγράψεις τις πολιτικές τους, τότε το παιχνίδι είναι χαμένο.

Τα πρωτότυπα κερδίζουν πάντα τα αντίγραφα.