«Στόχος μου ν’ αναγεννηθεί από τις στάχτες του ένα ιστορικό ΔΗΠΕΘΕ»

Ανέλαβε τα καθήκοντά του πριν από περίπου έναν μήνα και ήδη έχει σχεδιάσει τις δύο νέες παραγωγές στο θέατρο για τη χειμερινή θεατρική περίοδο, παρά τις δυσκολίες τόσο λόγω της ελλιπούς χρηματοδότησης, όσο και της έλλειψης θεατρικής στέγης.

Ο νέος Καλλιτεχνικός Διευθυντής του ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας, Γιάννης Καλατζόπουλος μιλά με τη γλώσσα της αλήθειας, ξεδιπλώνοντας στη «ΓΝΩΜΗ» το όραμά του και την αποφασιστικότητά ώστε να αποτελέσει το θέατρο παράδειγμα προς μίμηση «βγαίνοντας» δυναμικά στο κοινό της ευρύτερης περιφέρειας. Παράλληλα, μιλά για το στόχο του να δημιουργηθεί μια Πειραματική Σκηνή, όπως και να βρεθεί το «παιδί» στο κέντρο του ενδιαφέροντος.

ΧΤΥΠΗΜΑΤΑ:

«Είμαι σίγουρος ότι οι πρεμιέρες των νέων παραστάσεων θα γίνουν σε κάποια θεατρική αίθουσα που θα σέβεται το κοινό και δεν θα υποτιμά την αξία της θεατρικής μυσταγωγίας»

«Τα παιδιά είναι το μέλλον και τους οφείλουμε το καλύτερο κομμάτι του καλλιτεχνικού μας προϊόντος»

ΕΡ.: Ποια είναι η εικόνα που έχετε αποκομίσει για το θέατρο μετά από την

ανάληψη των καθηκόντων σας;

Πρώτα θα πρέπει να σας πω για την εικόνα που είχα πριν από την ανάληψη των καθηκόντων μου: Δυστυχώς, τα τελευταία χρόνια όχι μόνο εγώ αλλά και όλοι όσοι αγαπάμε το θέατρο και θεωρούμε τον θεσμό των ΔΗΠΕΘΕ ως το τελευταίο ίσως ανάχωμα στην ραγδαία εμπορευματοποίηση και τηλεοπτικοποίηση του, πονάμε πολύ για τον μαρασμό τους. Προσωπικά, ήδη από το 2009 προειδοποιούσα μέσα από τις στήλες της εφημερίδας που εξέδιδε τότε στο ΣΕΗ.

«…στο πλαίσιο της γενικότερης ενορχηστρωμένης επίθεσης που δέχεται το κοινωνικά προσανατολισμένο θέατρο τελευταία, προωθείται από πολλές πλευρές η σταδιακή κατάργηση των ΔΗΠΕΘΕ. Σαν πρώτο βήμα έχει επιλεγεί η μείωσή τους από 15 σε 5- 6 που θα μετατραπούν σε Κρατικά και θα αποκοπούν από την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Τα υπόλοιπα είτε θα καταργηθούν είτε θα μετατραπούν σε Δημοτικά Πολιτιστικά Κέντρα με ερασιτεχνικές ή ημι-επαγγελματικές θεατρικές σκηνές και θα αφεθούν να μαραζώσουν και τελικά να σβήσουν. Η επιλογή αυτή έχει πολλαπλή στόχευση:

1. Απόλυτη εξάρτηση των 5-6 θεάτρων που θα μείνουν από το Κράτος και από το σύμπλεγμα που ανέφερα πριν (Μέγαρο, Ιδρύματα, Φεστιβάλ Αθηνών κλπ.)
2. Απομάκρυνση από την Τοπική Αυτοδιοίκηση που, παρά τις αρνητικές πλευρές που αναφέρθηκαν, παραμένει ένας δημοκρατικός θεσμός, πιο κοντά στο λαό –δυνητικά τουλάχιστον.
3. Άνοιγμα του δρόμου για την πλήρη οικονομική τους εξάρτηση από χορηγούς στην αρχή, και ιδιωτικά οικονομικά συμφέροντα στη συνέχεια.
4. Ισχυρό χτύπημα σ’ έναν από τους ελάχιστους θεσμούς που έχουν μείνει προς το παρόν ικανοί να παράγουν θέατρο σε μια κατεύθυνση διαφορετική από αυτήν που περιγράψαμε πιο πάνω.

Ο μόνος τρόπος για να ακυρωθούν αυτά τα σχέδια, είναι να παίξουν τα ΔΗΠΕΘΕ τον ρόλο τους σωστά.

Να στηριχτούν σε καλλιτέχνες που εκτιμούν τον θεσμό, να ανεβάσουν το καλλιτεχνικό και επαγγελματικό επίπεδο των παραστάσεών τους και να αποκαταστήσουν την επαφή τους με το κοινό της περιφέρειάς τους».

Δεν κάνω τον προφήτη, αλλά δυστυχώς επιβεβαιώθηκαν οι φόβοι μου.

Και γι’ αυτό ακριβώς αποφάσισα να θέσω υποψηφιότητα για το ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας. Δεν είχα καμιά πρεμούρα ούτε να γίνω… Διευθυντής, ούτε να αποδείξω τίποτα σε κανέναν, ούτε να παίρνω τον μισθό αφήνοντας τα πράγματα να συνεχίζουν να βουλιάζουν στα λιμνάζοντα νερά της κεκτημένης βραδύτητας. Ήρθα αποφασισμένος να δώσω όλες μου τις δυνάμεις για να αναγεννηθεί από τις στάχτες του ένα ιστορικό ΔΗΠΕΘΕ, μιας ιστορικής πόλης με πλούσιο πολιτιστικό παρελθόν και έντονο αγωνιστικό παρόν. Είχα –και διατηρώ ακόμα- την ευγενή φιλοδοξία να γίνει επί των ημερών μου το ΔΗΠΕΘΕ του τρίτου μεγαλύτερου Δήμου της χώρας, παράδειγμα προς μίμηση και απόδειξη ότι με σκληρή, συλλογική δουλειά και όραμα, ο θεσμός των ΔΗΠΕΘΕ μπορεί να παίξει τον ρόλο για τον οποίο τον καθιέρωσε η Μελίνα. Τώρα, ένα μήνα μετά την ανάληψη των καθηκόντων μου, μπορώ να σας πω ότι αυτό που βρήκα είναι αρκετά πιο ζοφερό απ’ ό,τι περίμενα. Δεν θα μπω σε λεπτομέρειες. Είναι γνωστό ότι η κρατική επιχορήγηση έχει μειωθεί δραστικά. Ο «ΑΠΟΛΛΩΝ» θα είναι εκτός μάχης άγνωστο για πόσα ακόμα χρόνια. Τα ανελαστικά έξοδα του ΔΗΠΕΘΕ είναι δυσανάλογα μεγάλα σε σχέση με το καλλιτεχνικό έργο που πρέπει να παραγάγει με όσα χρήματα απομένουν. Ευτυχώς το έμψυχο υλικό του, διοικητικοί και τεχνικοί –όσους πρόλαβα να γνωρίσω γιατί κάμποσοι λείπουν ακόμα σε άδειες- είναι και ικανοί και αποφασισμένοι να υπερασπιστούν το «σπίτι τους», αν βρεθεί κάποιος να τους εμπνεύσει και να δώσει πρώτος το παράδειγμα της αυτοθυσίας. Είμαι πεισματάρης με την καλή έννοια και, παρά τις δυσκολίες, διατηρώ την ελπίδα ότι με την βοήθεια όλων τους, όλων σας, και με την αγαστή συνεργασία που χτίζουμε ήδη με την Πρόεδρο κ. Καραθανασοπούλου, θα τα καταφέρουμε.

ΕΡ.: Ποιοι είναι οι στόχοι σας;

Προγραμματίσαμε ήδη και αρχίσαμε πρόβες για την Παιδική Σκηνή μας, στην οποία δίνω προτεραιότητα, συμφωνώντας απολύτως με τον Δήμαρχο που το πρώτο πράγμα που μου είπε στην πρώτη μας συνάντηση ήταν ότι ο Δήμος Πατρέων θέλει φέτος να βάλει το «παιδί» στο κέντρο του ενδιαφέροντός του. Θα ξέρετε ίσως ότι όλη η πορεία μου στο Θέατρο χαρακτηρίστηκε από την πεποίθηση ότι τα παιδιά είναι το μέλλον και τους οφείλουμε το καλύτερο κομμάτι του καλλιτεχνικού μας προϊόντος. Τα παιδιά είναι οι αυριανοί θεατρόφιλοι αλλά και πολίτες. Προγραμματίσαμε

επίσης και την λειτουργία της Κεντρικής Σκηνής, με μια καταπληκτική και άκρως επίκαιρη κωμωδία του Ντάριο Φο, το «Δεν πληρώνομαι; Δεν πληρώνω!». Με σημαντικούς και καταξιωμένους καλλιτεχνικούς συντελεστές και ηθοποιούς, Επαγγελματίες με όλη την σημασία της λέξης, όπως κάναμε και για την Παιδική Σκηνή άλλωστε. Στους στόχους μου –τους οποίους κατέθεσα και στην αίτηση που υπέβαλα για την ανάληψη της ευθύνης του Καλλιτεχνικού Διευθυντή- είναι η δημιουργία στο άμεσο μέλλον και Πειραματικής Σκηνής, που θα απευθύνεται σ’ ένα πιο ψαγμένο και απαιτητικό κοινό (που ξέρω ότι υπάρχει στην Πάτρα) μιας και η Κεντρική μας Σκηνή θα απευθύνεται σ’ ένα ευρύτερο κοινό και θα προσπαθεί να το μυήσει σιγά-σιγά σ’ ένα θέατρο λαϊκό αλλά όχι λαϊκίστικο, ποιοτικό αλλά όχι ελιτίστικο.

Γι’ αυτό το Καλοκαίρι δεν προγραμμάτισα κάτι, επειδή είχε αποφασιστεί πριν αναλάβω εγώ ότι θα γίνει μια ακόμα παράσταση του «Άρματος Θέσπιδος» για να γιορτάσει τα 10 χρόνια λειτουργίας του. Από του χρόνου, αν είμαι ακόμα εδώ –γιατί η ζωή είναι απρόβλεπτη, βλέπουμε. Η δική μου αντίληψη (στην οποία ευελπιστώ να προσχωρήσει και το Δ.Σ. αν πειστεί από τα πρώτα δείγματα γραφής μου) είναι ότι ολόκληρο το ΔΗΠΕΘΕ θα πρέπει να γίνει ένα «Άρμα Θέσπιδος» παρουσιάζοντας τις παραστάσεις τόσο της Κεντρικής όσο και της Παιδικής Σκηνής του όχι μόνο στην Πάτρα αλλά και στην Περιφέρεια.

ΕΡ.: Στην Πάτρα έχετε να αντιμετωπίσετε και την έλλειψη θεατρικών χώρων μετά και την παύση λειτουργίας του Απόλλωνα λόγω της ανακαίνισής του. Πως θα το διαχειριστείτε;

Αυτό είναι το πιο άμεσο πρόβλημα που έχουμε να λύσουμε. Είμαστε όλοι, ο Δήμαρχος, η Πρόεδρος του Δ.Σ. κι εγώ στην αναζήτηση της πιο πρόσφορης λύσης και ελπίζουμε να την βρούμε έγκαιρα. Δεν θέλουμε να αναγκαστούμε σε κάποια πρόχειρη, προσωρινή και εμβαλωματική απόφαση, γιατί το Θέατρο είναι μια πολύ ευαίσθητη Τέχνη που θέλει τον κατάλληλο χώρο, την σωστή ατμόσφαιρα, τις απαραίτητες τεχνικές προδιαγραφές ήχου, φωτισμών, άνετης παρακολούθησης με δυνατότητα να βλέπουν όλοι οι θεατές ολόκληρη την Σκηνή κ.λπ. Για ν’ αγαπήσει ο κόσμος το Θέατρο πρέπει να αισθάνεται ότι και το Θέατρο τον σέβεται.

Και να καταλάβει ότι το Θέατρο είναι κάτι διαφορετικό από άλλες χρήσιμες μεν αλλά λιγότερο απαιτητικές εκδηλώσεις, όπως λαϊκά πανηγύρια, επετείους εθνικών εορτών, ετήσια ανταμώματα Σωματείων συντοπιτών κ.λπ. Είμαι σίγουρος ότι τόσο η πρεμιέρα της Παιδικής όσο κι εκείνη της Κεντρικής Σκηνής μας θα γίνουν σε κάποια θεατρική αίθουσα που θα σέβεται το κοινό και δεν θα υποτιμά την αξία της θεατρικής μυσταγωγίας.

ΕΡ.: Μιλήστε μας για τις δύο παραγωγές που ετοιμάζετε άμεσα για τη νέα θεατρική περίοδο στις οποίες και συμμετέχετε ως ηθοποιός και σκηνοθέτης

Διάλεξα για τα παιδιά ένα υπέροχο έργο του μεγάλου Ισπανού ποιητή Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα. Το είχε γράψει αρχικά για το κουκλοθέατρο που είχε ιδρύσει ο ίδιος μαζί με τον Σαλβατόρ Νταλί, τον συνθέτη Μανουέλ Ντεφάγια κ.ά. σημαντικούς

καλλιτέχνες. Έγινε γνωστό στην Ελλάδα με τον ακατανόητο σήμερα τίτλο «Οι Φασουλήδες του Κατσιπόρα» -προσπάθεια να αποδοθεί στη γλώσσα μας το «Los titeres di Cachipora» που σημαίνει «Οι μαριονέτες της μαγκούρας», επειδή ο κύριος

χαρακτήρας του έργου, ο κακός Κριστομπίτα κραδαίνει συνεχώς μια μαγκούρα κάνοντας μπούλινγκ σε όλο τον κόσμο. Το διασκεύασα για τα σημερινά παιδιά και του έδωσα τον τίτλο «Που να σκάσεις Κριστομπίτα, δε θα πάρεις τη Ροζίτα». Θα είναι μια πολύ διασκεδαστική παράσταση για παιδιά και εφήβους, με τραγούδια του Δημήτρη Λέκκα και του Φίλιππου Περιστέρη, χορογραφίες της Πατρινιάς Κατερίνας Ανδριοπούλου, σκηνικά και απίστευτα κοστούμια του «μετρ» του είδους Γιάννη Μετζικώφ. Μια διασκεδαστική αλλά και πολύ διδακτική παράσταση που προτείνει την αγάπη αντί της απληστίας, την συλλογικότητα και την ενσυναίσθηση αντί του ατομικισμού, την ομορφιά και την δημιουργία αντί της ασχήμιας και της καταστροφής. Εκτός από μένα, παίζουν ο πολύ έμπειρος Σπύρος Κουβαρδάς στο ρόλο του Κριστομπίτα, και με αλφαβητική σειρά οι: Ιωάννα Αγγελοπούλου, Σταύρος Δημόπουλος, Γεωργία Μυλωνά, Νίκος Παρασκευόπουλος και Τάσος Χρυσόπουλος. Και ναι, αποφάσισα να σκηνοθετήσω εγώ το έργο της Παιδικής και όχι της Κεντρικής Σκηνής (όπως κάνουν συνήθως οι Διευθυντές) για να δείξω και μ’ αυτό τον τρόπο την σημασία που δίνω στην θεατρική καλλιέργεια των αυριανών συμπολιτών μας. Θα παίζω κιόλας, για τον ίδιο λόγο. Και χωρίς πρόσθετη αμοιβή, εννοείται, ούτε για την σκηνοθεσία ούτε για την συμμετοχή μου ως ηθοποιός. Δώρο στα παιδιά και στο ΔΗΠΕΘΕ. Για την Κεντρική Σκηνή σας είπα ήδη.

Το «Δεν πληρώνομαι; Δεν πληρώνω!» είναι το πιο εμβληματικό έργο του Νομπελίστα Ιταλού μάστορα του Θεάτρου, του Ντάριο Φο, βασισμένο σε πραγματικά και ξεκαρδιστικά γεγονότα που συνέβησαν στο Μιλάνο το 1975 και που θα μπορούσαν να συμβούν αύριο στην Πάτρα και σε όλη την Ελλάδα. Μετά τις ξαφνικές και αλλεπάλληλες ανατιμήσεις των ειδών λαϊκής κατανάλωσης, μια ομάδα γυναικών κάνουν ντου στο σούπερ-μάρκετ μιας εργατικής συνοικίας και αγοράζουν γάλατα, μακαρόνια και απορρυπαντικά στις παλιές τιμές. Η αστυνομία κυκλώνει το οικοδομικό συγκρότημα των εργατικών πολυκατοικιών και αρχίζει να ξεδιπλώνεται ένα ξεκαρδιστικό κουβάρι από ψέματα, παρεξηγήσεις, ανατροπές και εξωφρενικές φαρσικές καταστάσεις: Γυναίκες «γκαστρώνονται» και «ξεγκαστρώνονται» στο άψε-σβήσε, αστυνομικοί αγορεύουν υπέρ της Επανάστασης, εργάτες αναλαμβάνουν να υπερασπιστούν την έννομη τάξη, φορτηγά με ηρωίνη συγκρούονται, νεκροθάφτες μεταφέρουν κλοπιμαία μέσα σε φέρετρα, και τελικά η… Αγία Ευλαλία κάνει το θαύμα της για να δούμε έναν Επιλοχία των Καραμπινιέρων να βγαίνει από μια ντουλάπα σε προχωρημένη εγκυμοσύνη!

Ο πολύ έμπειρος Θανάσης Θεολόγης ανέλαβε την σκηνοθεσία, η βραβευμένη σκηνογράφος του ΚΘΒΕ Κατερίνα Παπαγεωργίου τα σκηνικά. Μια μικτή ομάδα εξαιρετικών ηθοποιών από την Πάτρα και την Αθήνα θα παίξει τους 8 σπαρταριστούς ρόλους του έργου, με προεξάρχουσα την γνωστή πρωταγωνίστρια Νικολέτα Βλαβιανού, σ’ έναν ρόλο που λες και γράφτηκε ειδικά γι’ αυτήν.

Μαζί της οι γνωστοί σας Βασίλης Κόκκαλης και Στέλιος Σοφός, η Μαρία Ελευθεριάδη, ο Δημήτρης Βαμβακάς κι εγώ-πάλι χωρίς αμοιβή.

ΕΡ.: Ο παλιός καλός ελληνικός κινηματογράφος όπου πρωταγωνιστήσατε

και ως παιδί-θαύμα …τι σας άφησε;

Μια γλυκόπικρη γεύση νοσταλγίας και πολλά μαθήματα υποκριτικής και επαγγελματισμού από αληθινούς «μαστόρους».

ΕΡ.: Πως έχετε στο μυαλό σας την έννοια της τέχνης του θεάτρου προκειμένου να απευθύνεται στην κοινωνία και τις ανάγκες της;

Το Θέατρο είναι παιδί του Διόνυσου και της Δημοκρατίας. Της Αθηναϊκής Δημοκρατίας με τα καλά της και τα στραβά της.

Πέρασαν χιλιάδες χρόνια, αλλά τα εκατομμύρια τόνοι μπάζων που έριχναν πάνω του διάφορες εξουσίες, συμφέροντα και σκοπιμότητες, δεν κατάφεραν να πνίξουν ούτε την ιερή τρέλα που μας κληροδότησε ο αντι-εξουσιαστής Διόνυσος ούτε το βασικό συστατικό της Δημοκρατίας που αποτελεί την πεμπτουσία του Θεάτρου: τον Διάλογο. Θέατρο σημαίνει διαλέγομαι. Ακούω τον Άλλον. Προσπαθώ να τον καταλάβω, μπας και έτσι καταλάβω καλύτερα τον εαυτό μου και τον κόσμο. Οι κοινωνίες μας, βυθισμένες σε μιαν αδιέξοδη λατρεία του Εγώ και του Χρήματος έχουν μια τελευταία ελπίδα να σωθούν: Να ανακαλύψουν ξανά την ζωογόνο πνοή του Πολιτισμού, της Τέχνης, της Πνευματικότητας του Ανθρώπου. Όποιος υποτιμά και θεωρεί περιττή πολυτέλεια τον Πολιτισμό, συνειδητά ή ασυνείδητα δουλεύει υπέρ της οπισθοδρόμησης και όχι υπέρ της Προόδου.

«ΟΙ ΠΙΟ ΤΑΙΡΙΑΣΤΟΙ ΓΙΑ ΚΑΘΕ ΡΟΛΟ ΗΘΟΠΟΙΟΙ»

ΕΡ.: Ποια ήταν τα κριτήρια επιλογής ηθοποιών και συνεργατών για τις δύο παραγωγές;

Το πρώτο κριτήριο στην επιλογή ηθοποιών για μια παράσταση, πρέπει να είναι πάντα η καταλληλότητά τους για τον συγκεκριμένο ρόλο. Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια σ’ ένα μεγάλο μέρος του θεατρικού κατεστημένου κυριαρχούν άλλα, εντελώς αντι- καλλιτεχνικά κριτήρια: το αν παίζεις σε κάποιο σήριαλ της μόδας, αν έχεις πολλούς ακόλουθους στο ίνσταγκραμ και άλλα, ακόμα χειρότερα. Εδώ, όπως και στα άλλα ΔΗΠΕΘΕ, υπεισέρχεται κι άλλο ένα κριτήριο, αυτό της εντοπιότητας που κατ’ αρχήν είναι σωστό και δίκαιο. Υπό την προϋπόθεση ότι δεν ανατρέπει ούτε το βασικό κριτήριο της καταλληλότητας αλλά ούτε και το δημοκρατικό δικαίωμα όλων των Ελλήνων ηθοποιών να εργαστούν σε οποιαδήποτε πόλη της χώρας. Να το θέσω και αλλιώς: Ανάμεσα σε δύο ηθοποιούς που είναι περίπου το ίδιο κατάλληλοι για κάποιο ρόλο, λογικό είναι να προτιμηθεί εκείνος που δεν θα πρέπει να ξοδέψει τον μισό του μισθό για νοίκι. Αλλά αν κάποιος ρόλος απαιτεί έναν τύπο ηθοποιού που δεν υπάρχει στην Πάτρα, θα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να τον φέρουμε από εκεί που μένει. Δεν θα βάλουμε τον ρόλο και το έργο στο κρεβάτι του Προκρούστη για να παίξει ντε και καλά κάποιος Πατρινός που δεν του πάει καθόλου ο ρόλος, μόνο και μόνο επειδή είναι Πατρινός. Βέβαια, με υπαιτιότητα του κράτους που δεν επιτρέπει στα ΔΗΠΕΘΕ να παρέχουν φιλοξενία σε ηθοποιούς που δεν είναι ντόπιοι, και κρατάει καθηλωμένους σε απαράδεκτα επίπεδα τους μισθούς, δύσκολα αποφασίζει κάποιος να «ξενιτευτεί» και να πρέπει να πληρώνει τον μισό από τον χαμηλό του μισθό για

ενοίκιο. Εμείς φέτος προσπαθήσαμε και πιστεύω ότι καταφέραμε το ακατόρθωτο: φτιάξαμε δυο θιάσους που αποτελούνται από τους πιο ταιριαστούς για κάθε ρόλο ηθοποιούς. Αρκετοί απ’ αυτούς είναι από την Πάτρα ή μένουν στην Πάτρα ή έχουν τελειώσει την Σχολή του ΔΗΠΕΘΕ. Αλλά δεν τους πήραμε γι’ αυτό. Τους πήραμε γιατί έκαναν για τους ρόλους. Για κάποιους ρόλους δεν βρήκαμε ντόπιους, τι να κάνουμε; Να διαλέγουμε έργα όχι με κριτήριο το αν είναι ωραία και χρήσιμα, αλλά το αν οι ρόλοι τους ταιριάζουν αποκλειστικά στο δυναμικό της πόλης; Δεν γίνεται.

Οφείλω επίσης να πω ότι στην ακρόαση είδαμε πολλούς υπέροχους ηθοποιούς –Πατρινούς και μη- για τους οποίους όμως τα έργα μας δεν είχαν ρόλο. Επιφυλασσόμαστε για μελλοντική συνεργασία μαζί τους.