Η διδακτική ιστορία του νόμου Διαμαντοπούλου

Στο ντιμπέιτ των έξι του ΠΑΣΟΚ υπήρξε μια στιγμή που χρειάζεται μερικές επεξηγήσεις. Ήταν τη στιγμή που η Άννα Διαμαντοπούλου μίλησε για την εγκατάλειψη, και από ιδικό το ΠΑΣΟΚ, του νόμου 4009/2011 (νόμος Διαμαντοπούλου για τα ΑΕΙ) με τον Ανδρουλάκη να επιμένει ότι το ΠΑΣΟΚ τον στήριξε.

Να θυμίσουμε λιγάκι αυτήν την ιστορία. Ο νόμος αυτός ψηφίστηκε τον Αύγουστο του 2011 με μια πρωτοφανή πλειοψηφία. Υπέρ του είχαν ψηφίσει 255 βουλευτές. Ωστόσο αυτή η μεγάλη πλειοψηφία δεν τον βοήθησε και πολύ στην εφαρμογή του.

Το Νοέμβριο του 2011 η κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου καταρρέει και τη διαδέχεται η κυβέρνηση του Λουκά Παπαδήμου. Η Διαμαντοπούλου παραμένει στο Υπουργείο Παιδείας μέχρι τον Μάρτιο του 2012. Τότε παραιτείται και υπουργός Παιδείας αναλαμβάνει ο Γεώργιος Μπαμπινιώτης.

Ο νέος υπουργός επικαλέστηκε πρόβλημα χρηματοδότησης του νόμου και ανέβαλε την εφαρμογή. Τότε υφυπουργός Παιδείας ήταν, από το ΠΑΣΟΚ, η Εύη Χριστοφιλοπούλου που παρέμεινε κανονικά στην κυβέρνηση.

Τον Ιούνιο του 2012 σχηματίζεται η κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου. Στο Υπουργείο Παιδείας πηγαίνει ο Κωνσταντίνος Αρβανιτόπουλος με υφυπουργό Παιδείας το Θόδωρο Παπαθεοδώρου που τότε ήταν επιλογή της ΔΗΜΑΡ ενώ στη συνέχεια εξελέγη βουλευτής Αχαΐας με το ΠΑΣΟΚ.

Η νέα πολιτική ηγεσία του υπουργείου Παιδείας αναβάλλει την εφαρμογή του νόμου, χωρίς και πάλι να υπάρξει οποιαδήποτε αντίδραση.

Κάπως έτσι φτάσαμε στο 2015 και η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ υλοποίησε μια προεκλογική της εξαγγελία. Κατάργησε το ν. 4009/2011 με τον τότε υπουργό Παιδείας Αριστείδη Μπαλτά να εξηγεί υπερήφανα ότι «η Άννα Διαμαντοπούλου κατεδάφισε ό,τι είχε χτιστεί στη παιδεία από το 1982».

Μια τελευταία αναλαμπή σημειώθηκε το 2017 όταν ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε σε μια εκδήλωση για την Παιδεία και είχε πει ότι σκοπεύει να κινηθεί με «λογική βελτίωσης του νόμου Διαμαντοπούλου». Η συνέχεια είναι γνωστή.

Παλιές και μάλλον κουραστικές ιστορίες. Που όμως επιτρέπουν μερικά συμπεράσματα. Σήμερα βέβαια σχεδόν όλοι συμφωνούν ότι εκείνος ο νόμος ήταν μια χαμένη ευκαιρία, αλλά αυτή η διαπίστωση δεν έχει νόημα. Εδώ όμως βλέπουμε να συμβαίνουν τα εξής:

Πρώτον, η υπερψήφιση ενός νόμου στη Βουλή, ακόμα και με μεγάλη πλειοψηφία, δεν σημαίνει απαραιτήτως την εφαρμογή του.

Δεύτερον, η πολιτική εξουσία μια χαρά μπορεί να ηττηθεί από την εξουσία που διαθέτουν διάφορες ομάδες πίεσης. Στη συγκεκριμένη περίπτωση η εφαρμογή του νόμου προσέκρουσε στα κατεστημένα των καθηγητών στα ΑΕΙ και στις, επίσης κατεστημένες, φοιτητικές παρατάξεις που στο νόμο Διαμαντοπούλου είδαν να μειώνεται η επιρροή τους.

Τρίτον, η προώθηση σοβαρών μεταρρυθμίσεων χρειάζεται ένα περιβάλλον κανονικότητας. Το 2011 και το 2012, μέσα στην οξεία κοινωνική κρίση και στην αντιμνημονιακή αντάρα, κανείς δεν είχε και πολύ όρεξη να ασχοληθεί με τα ΑΕΙ.

Τέταρτον, το γεγονός ότι ένας νόμος πέρασε από «δική» σου κυβέρνηση και «δικό» σου υπουργό, δεν αποτελεί συνολική δέσμευση για το κόμμα σου. Που μια χαρά μπορεί να σε αδειάσει στην επόμενη στροφή.

Αυτά τα ολίγα προς γνώση και συμμόρφωση χωρίς να είμαι σίγουρος ούτε για την γνώση ουτε για την συμμόρφωση.