Πάτρα: Κάθε λιμάνι και καημός

ΤΟΥ ΝΑΣΟΥ ΚΤΕΝΑ (*)

«Η Πάτρα χάρις  στο λιμάνι της αποτελεί πύλη μεταξύ Ανατολής και Δύσης». Έτσι δεν μας μάθαιναν οι παλιοί;

Το λιμάνι της πόλης ανέκαθεν έπαιζε σημαντικό ρόλο στην οικονομική, κοινωνική και πολιτική ζωή της πόλης και της ευρύτερης περιοχής. Τα πλεονεκτήματα γεωγραφικής θέσης του επιφύλαξαν μια εκτεταμένη περίοδο ακμής, που σημάδεψε τη ζωή της Πάτρας και διαμόρφωσε σε μεγάλο βαθμό τα χαρακτηριστικά της τοπικής οικονομίας.

Παρ΄όλα αυτά, τα τελευταία χρόνια κατέγραφε σταθερά απώλειες, περνώντας κυριολεκτικά στο περιθώρια του διεθνούς χάρτη μεταφορών.

Σήμερα, μόνο στα χαρτιά η Πάτρα ανήκει στο δίκτυο διευρωπαϊκών μεταφορών, αδυνατώντας εδώ και τρεις γενιές να αξιοποιήσει την γεωγραφική της θέση ως πύλη διέλευσης προς και από την Δύση.

Γιατί παρά το μέγεθός του και την στρατηγική θέση του στο εθνικό οδικό δίκτυο, μετά το τέλος του Σταφιδεμπορίου, το λιμάνι μας δεν μπόρεσε να παρακολουθήσει ουσιαστικά τις εξελίξεις και να βρει τον ρόλο του στα Ευρωπαϊκά κανάλια διανομών και logistics και, γενικότερα στην διεθνή εφοδιαστική αλυσίδα.

Γι΄ αυτό βέβαια δεν μας φταίει το ίδιο το λιμάνι, αλλά η απουσία οράματος και διοικητικού σχεδιασμού. Είναι χαρακτηριστική εξάλλου η πρόσφατη έκθεση της Πανελλήνιας Ένωσης Πλοιάρχων Εμπορικού Ναυτικού που αποτυπώνει πολύ σοβαρά προβλήματα στις υποδομές και την λειτουργία του λιμανιού μας.

Επί της ουσίας

Τα λιμάνια που θα ανταποκριθούν στην πρόκληση της ψηφιακής αναβάθμισης, θα αποκτήσουν και στρατηγικό πλεονέκτημα στην παρουσία τους στη Ναυτιλιακή Βιομηχανία. Η Πάτρα αποτελεί σήμερα έναν κοιμώμενο γίγαντα:

-Με μεταφορά της στόχευσης από την επιβατηγό, στην εμπορευματική ακτοπλοΐα.

-Με ανεπαρκείς υποδομές για το όποιο επιβατικό κοινό.

-Με μηδαμινή διαμετακομιστική ισχύ (σ.σ. μόνο το οδικό δίκτυο εμφανίζεται προσβάσιμο).

-Με μηδενική συμμετοχή στον τομέα της Κρουαζιέρας.

Τί πρέπει να γίνει. Για να μπορέσει το λιμάνι της Πάτρας να μετατραπεί σε διαμετακομιστικό κόμβο, απαιτείται η περαιτέρω ανάπτυξη των υποδομών του. Αυτό προϋποθέτει τρεις βασικές αλλαγές.

Πρώτον, κατασκευή και λειτουργία εμπορικού τμήματος: Το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Μεταφορών (ΕΣΣΜ) σε βάθος 20ετιας, δεν εξειδικεύει τις αναπτυξιακές απαιτήσεις για το νέο λιμάνι της Πάτρας, με αποτέλεσμα να μην είναι εφικτή η χρηματοδότηση στην τρέχουσα Προγραμματική Περίοδο. Γενικά, υπάρχει έλλειψη νομικών και ρυθμιστικών εργαλείων, καθώς και ανεπτυγμένων συστημάτων συλλογής, σύνταξης, επεξεργασίας και ανάλυσης ποσοτικών και ποιοτικών στοιχείων. Επιπλέον, δεδομένης και της σημασίας των θαλάσσιων μεταφορών στην Ελλάδα, το Υπουργείο Ναυτιλίας έχει εγγενώς μία πολύπλοκη και εκτενή οργανωτική δομή. Φαίνεται ότι υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης της διοικητικής οργάνωσης ώστε να επιτευχθεί στην περιοχή μας ένας Οργανισμός με μικρότερη πολυδιάσπαση των δομών και με πιο σαφή οριοθέτηση αρμοδιοτήτων και καθηκόντων.

Δεύτερον, σύνδεση με τη νέα σιδηροδρομική γραμμή: Εδώ μπαίνουν πολλοί αστερίσκοι αναφορικά με την υλοποίηση του εν λόγω έργου. Αλλά ας μην ξεφεύγουμε απ`το θέμα. Όταν θα ακούσουμε να σφυρίζει στο λιμάνι το τρένο, τότε η αναβάθμιση του λιμανιού θα πάει «τρένο». Θα ανοίξει δηλαδή διάπλατα ο δρόμος για την πραγματική αναβάθμιση, ώστε να εισέλθουμε στην πράξη στην αγορά της διακίνησης εμπορευματοκιβωτίων προς την Δύση.

Τρίτον, ανάπτυξη δράσεων καινοτομίας ναυτιλιακού εξοπλισμού: Στο πλαίσιο αυτό αναμένεται η έγκριση χρηματοδότησης από το Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων  μέσω του αναθεωρημένου Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων. Με αυτό τον τρόπο θα μπορέσουν οι συγκεκριμένες δράσεις να καταστούν επιλέξιμες για χρηματοδότηση από τον Τομέα της Θαλάσσιας Οικονομίας και ιδίως της «Γαλάζιας Οικονομίας», όπως ορίζεται στη Νομοθεσία της Ε.Ε.

Τέλος, υπάρχει κι ένα τέταρτο ζήτημα, για το οποίο όμως η πόλη μας δεν έχει ακόμα ολοκληρωμένο σχέδιο. Αναφερόμαστε βεβαίως στο δίκτυο φυσικού αερίου και το μνημόνιο συνεργασίας με τη ΔΕΠΑ και την ΔΕΣΦΑ, για την προώθηση της χρήσης του Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου ως ναυτιλιακό καύσιμο. Η ολοκλήρωση του συγκεκριμένου έργου θα μπορούσε να δώσει πραγματική πνοή στο λιμάνι και την περιοχή.

Εν κατακλείδι

Το Επιμελητήριο Αχαΐας μπορεί να παίξει κομβικό ρόλο στην επίλυση των παραπάνω ζητημάτων και στην προώθηση της αναπτυξιακής προοπτικής του λιμανιού της Πάτρας.

Ο επικεφαλής του Συνδυασμού «Επιμελητήριο για όλους» Αντώνης Κουνάβης, με μακρά ενασχόληση στον κλάδο και βαθιά γνώση των δομικών και διαρθρωτικών ζητημάτων του, έχει καταθέσει ένα ολοκληρωμένο πλάνο με όραμα την αναγέννηση και αναβάθμιση του λιμένα της Πάτρας:

-Με αναβάθμιση των υποδομών του

-Με διαρκή συνεργασία με την ΠΕΝΕΠ

-Με προώθηση του τουρισμού

-Με προσέλκυση επενδύσεων.

Όλα αυτά σε συνδυασμό με την δικτύωση με το Οικοσύστημα Καινοτομίας της Πάτρας (Πανεπιστήμιο, Επιστημονικό Πάρκο, Ερευνητικοί Οργανισμοί κ.ο.κ.) μπορούν να μετατρέψουν το λιμάνι μας σε πραγματικό πυλώνα ανάπτυξης.

* Ο Νάσος Κτενάς είναι Διπλωματούχος Πολιτικός Μηχανικός και Ιδιοκτήτης της Τεχνικής εταιρείας                                     KG|ktenasgreendevelopment  – Υποψήφιος Επιμελητηριακός Σύμβουλος στο Τομέα Υπηρεσιών με το Συνδυασμό του Αντώνη Κουνάβη  “Επιμελητήριο για Όλους”.