Kατερίνα Σολωμού: Πώς θα δημιουργηθούν συνθήκες   ισότιμης  και δωρεάν κάλυψης των υγειονομικών αναγκών των πολιτών

Στο 13ο Forum Υγείας, που πραγματοποιήθηκε από την εφημερίδα «Σύμβουλος Επιχειρήσεων», τοποθετήθηκε η Κατερίνα Σολωμού, καθηγήτρια Ιατρικής, μέλος του Συντονιστικού Πολιτικού Κέντρου του ΠΑΣΟΚ, αναπληρώτρια Τομεάρχης Υγείας.

Στην τοποθέτηση της, η κυρία Σολωμού, ανέφερε τα εξής:

«Στρατηγική προτεραιότητα των 27 κρατών της Ε.Ε αποτέλεσαν τα θέματα Υγείας προεκλογικά στις Ευρωεκλογές του 2024.

Σε μία από τις τελευταίες συνόδους των Υπουργών Υγείας των χωρών – μελών διατυπώθηκε το δόγμα ισότητα – αλληλεγγύη – κοινωνική δικαιοσύνη και καθολικότητα στην πρόσβαση των πολιτών στις υπηρεσίες υγείας.

Αυτές πρέπει να είναι οι αρχές που χαρακτηρίζουν τη λειτουργία των συστημάτων υγείας και περίθαλψης της Ε.Ε αλλά και η αναγκαιότητα για πραγματοποίηση προγραμμάτων πρόληψης και ενημέρωσης των πολιτών.

Τι γίνεται στη χώρα μας

Έρευνα του Πανεπιστημίου Αθηνών και του μελέτη του Ινστιτούτου Πολιτικών, Οικονομικών & Κοινωνικών Ερευνών (ΙΠΟΚΕ) έδειξε ότι η Ελλάδα έχει τις μεγαλύτερες ανισότητες στη πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας.

Ανισότητες και υποχρηματοδότηση του συστήματος υγείας από την άλλη είναι ο συνδυασμένος παράγοντας που συμβάλλει στην χαμηλή ικανοποίηση των Ελλήνων από το σύστημα Υγείας.

Μόλις το 31 % των πολιτών στην Ελλάδα δηλώνει  ικανοποίηση  έναντι του 71% του μέσου όρου των ΟΟΣΑ  (Ευροβαρόμετρο – ΟΟΣΑ- ΠΟΥ  γκάλοπ).

Σε πρόσφατη μελέτη του ΙΠΟΚΕ καταδεικνύεται πως το 45% των Ελλήνων δήλωσαν ικανοποίηση έναντι 96,5 % Ελβετών  – 91% Δανών – 91% Ισπανών.

Οι διαφοροποιήσεις αυτές οφείλονται κατά κύριο αν όχι αποκλειστικό λόγο σε θέματα  οργάνωσης – διοικητικής μέριμνας και κυρίως υποχρηματοδότησης του συστήματος υγείας στην Ελλάδα.

Δυστυχώς στη χώρα μας δεν έχουμε εμπεδώσει ότι η υγεία δεν αποτελεί κόστος αλλά επένδυση, επένδυση  που συμβάλλει στην οικονομική ανάπτυξη, στην απασχόληση, στην παραγωγικότητα και στην ευημερία.

Στον αναπτυγμένο κόσμο έχουν αναπτυχθεί και εξελιχθεί διάφορα συστήματα παροχής υπηρεσιών υγείας με στόχο την ολοκληρωμένη και κατά κανόνα δωρεάν κάλυψη των αναγκών των πολιτών.

Συστήματα που διαφοροποιούνται κυρίως ως προς την πηγή χρηματοδότησης.

Κυρίαρχα συστήματα είναι :

-Σύστημα τύπου ΜΠΙΣΜΑΡΚ από το όνομα του Γερμανού  καγκελάριου που σχεδίασε το πρώτο σύστημα Υγείας στην Γερμανία τον 19^Ο αιώνα  και

-Σύστημα τύπου ΜΠΕΒΕΡΙΤΖ από τον Βρετανό που σχεδίασε και έστησε το βρετανικό NHS.

Στο πρώτο σύστημα οι υπηρεσίες πληρώνονται αποκλειστικά από τα ασφαλιστικά ταμεία.

Στο δεύτερο η χρηματοδότηση προέρχεται εκ ολοκλήρου από τον κρατικό προϋπολογισμό.

Στην χώρα μας το ΕΣΥ στηρίζεται και σε ασφαλιστικά ταμεία (ενιαίο σήμερα) αλλά και στον κρατικό προϋπολογισμό.

Η υποχρηματοδότηση του συστήματος τόσο από το κράτος όσο και από τον ενιαίο ασφαλιστικό φορέα εξωθούν τους πολίτες στην μεγάλη συμμετοχή τους στις ιδιωτικές δαπάνες υγείας, το 85 – 90%  των οποίων προέρχεται απευθείας από τους χρήστες και το 10 – 15 % από τις ασφαλιστικές εταιρείες.

Υπάρχουν όμως και άλλοι παράγοντες όπως:

Α) Απουσία οργανωμένου συστήματος πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας

Β) Έλλειψη σύγχρονων μονάδων περίθαλψης όπως:

-Κατ΄ οίκον νοσηλεία

 -Μονάδες ημερήσιας νοσηλείας

  -Κέντρα αποκατάστασης

  -Μονάδες χρόνιων πασχόντων

Γ) Δεν υπάρχει διάχυση του ανάλογου σύγχρονου ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού σε όλες τις μονάδες πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας φροντίδας υγείας

Δ) πλήρως απουσία μηχανισμών αξιολόγησης, ελέγχου και ποιότητας

Ε) εκτεταμένη παραοικονομία

Στ) ηλικιακή γήρανση και εργασιακή κόπωση  του εργατικού δυναμικού (ιατροί – παραϊατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό)

Ζ) θέματα οργάνωσης και διοίκησης με αναχρονιστικές συχνά δομές

Η) ανορθολογική κατανομή νοσοκομειακών και πρωτοβάθμιων μονάδων ανά την επικράτεια.

Σίγουρα έχουν γίνει κάποια βήματα προς την σωστή κατεύθυνση για βελτίωση θεμάτων που εκκρεμούσαν χρόνια, αλλά δεν επαρκούν.

Οι μεγάλες και οι απαραίτητες τομές παραμένουν ακόμα σε επίπεδο ιδεών .

Η χώρα μας με πρόσφατα στοιχεία του ΟΟΣΑ (Health at a Glance 2023) διαθέτει το 8,6% του ΑΕΠ για την υγεία, όταν ο μέσος όρος είναι 9,2%.

Σε όρους σταθμισμένης δαπάνης η Ελλάδα δαπανά 3015 $ έναντι έναντι 4986$ μέσου όρου ΟΟΣΑ.

Η υποχρηματοδότηση του δημοσίου τομέα υγείας στη χώρα μας είναι περισσότερο εμφανής σε σύγκριση με το μέσο όρο του ΟΟΣΑ.

Η κατά κεφαλή δημόσια δαπάνη υγείας ανέρχεται στα 1785 $ έναντι 3882$ μέσου όρου ΟΟΣΑ (απόκλιση 40%).

Αν παρατηρήσουμε διαχρονικά την εξέλιξη των δημοσίων δαπανών για την υγεία τα τελευταία 10 χρόνια σε σύγκριση με το μέσο όρο της Ε.Ε, παρατηρείται  μείωση κατά 26% έναντι αύξησης 20% στη Ε.Ε των 27.

Έχουμε ουσιαστικά μια συρρίκνωση των δημοσίων δαπανών με αντίστοιχη έξαρση των ιδιωτικών δαπανών, φθάνοντας οι Έλληνες πολίτες να καταβάλλουν για ιδιωτικές δαπάνες το 35% έναντι του 15 % του μέσου Ευρωπαίου πολίτη.

Παρόλο λοιπόν που θεωρητικά οι υπηρεσίες υγείας στην χώρα μας είναι δωρεάν και μάλιστα το σύστημα υγείας χρηματοδοτείται και από τον κρατικό προϋπολογισμό  πέραν του ασφαλιστικού ταμείου, πληρώνουμε πάρα πολλά εξ ιδίων.

Οι άμεσες πληρωμές για ιατρικές υπηρεσίες, φάρμακα και οδοντιατρική περίθαλψη  συχνά επιβαρύνουν δυσανάλογα τα νοικοκυριά, οδηγώντας πολλές φορές σε οικονομική δυσχέρεια και σε ορισμένες περιπτώσεις σε φτωχοποίηση.

Δαπάνες έως του 20% του μέσου οικογενειακού προϋπολογισμού είναι  δυσβάστακτες, αλλά όταν υπερβαίνουν το 20%  πλέον μιλάμε για «καταστροφικές δαπάνες».

Έτσι αποκαλούνται οι δαπάνες διεθνώς οι οποίες τινάζουν στον αέρα του προϋπολογισμό ενός νοικοκυριού και το ωθούν στη φτωχοποίηση.

Τα προηγμένα  και καλώς χρηματοδοτούμενα συστήματα Υγείας είναι σχεδιασμένα ώστε να αποτρέπουν το φαινόμενο αυτό με στόχο όσον το δυνατόν λιγότερα νοικοκυριά να καταδικάζονται στη φτώχια.

Στοιχεία του ΟΟΣΑ αναφέρουν ότι στην Ελλάδα το ποσοστό  των καταστροφικών δαπανών για την υγεία ανέρχεται στο 9,7% των νοικοκυριών, ποσοστό που  ο Π.Ο.Υ το ανεβάζει στο  10%.

ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ

Το μεγάλο ερώτημα σήμερα λοιπόν που πρέπει να μας απασχολήσει είναι τι πρέπει να κάνουμε για να υπάρχει αξιοπρεπής  ισότιμη  και δωρεάν κάλυψη των υγειονομικών αναγκών των πολιτών.

Α) γενναία χρηματοδότηση του συστήματος

Β) γενικός ψηφιακός μετασχηματισμός με έμφαση μεταξύ άλλων στα μητρώα ασθενών και τήρηση πρωτοκόλλων συνταγογράφησης  και νοσηλείας

Γ) ενίσχυση του  τομέα πρωτοβάθμιας  φροντίδας υγείας

Δ) επανασχεδιασμός του υγειονομικού χάρτη με καταγραφή των πραγματικών αναγκών ανά περιφέρεια, νομό, πόλη αλλά καταγραφή και πιθανής αναδιάταξης των δομών υγείας

Ε) συνεργασία και με τον ιδιωτικό τομέα και εξυπηρέτηση των πολιτών δωρεάν είτε αφορά πρωτοβάθμια είτε δευτεροβάθμια φροντίδα.

Αυτό βεβαίως προϋποθέτει επαναπροσδιορισμό της αξίας των ιατρικών πράξεων σε πραγματικό κόστος, καταβολές απρόσκοπτες κάθε μήνα (όπως στην Κύπρο – Ιρλανδία) αλλά και αυστηρό έλεγχο τήρησης πρωτοκόλλων και αυστηρές ποινές, έως και ισόβιο αποκλεισμό από  το σύστημα, των όποιων συνεργαζόμενων παραβατικών δομών.

Οι φορολογούμενοι πολίτες πρέπει να απολαμβάνουν αξιοπρεπείς, ποιοτικές παροχές όποτε έχουν ανάγκη είτε απευθύνονται στο δημόσιο είτε σε ιδιωτικό φορέα.

Και προς αυτή την κατεύθυνση θα πρέπει όλοι μαζί να κινηθούμε.