Το «ρολόι» γύρισε έναν χρόνο πίσω-Από τις 28 Φεβρουαρίου 2020 μέχρι στις 6 Φεβρουαρίου 2021 και το δεύτερο καθολικό lockdown στην Πάτρα

Τo ρολόι στην Πάτρα μοιάζει σαν να γύρισε χθες… έναν χρόνο πίσω.

Ήταν στις 28 Φεβρουαρίου 2020 όταν η αχαϊκή πρωτεύουσα βρέθηκε αντιμέτωπη με τα πρώτα αυστηρά περιοριστικά μέτρα για τον κορωνοϊό (επί της ουσίας με το πρώτο lockdown που επιβλήθηκε στην Ελλάδα), για να φτάσει στην χθεσινή ημέρα, την 6η Φεβρουαρίου 2020, οπότε μέσα από μία περίοδο αρκετών διακυμάνσεων ως προς τους βαθμούς «ελευθερίας» των πολιτών και των επιχειρήσεων, επέστρεψε στο δεύτερο αυστηρό και σχεδόν καθολικό lockdown.
Κανένας δεν ξέρει εάν η ιστορία θα επαναληφθεί με τον ίδιο τρόπο που εξελίχθηκε και πέρυσι, περίπου την ίδια εποχή. Δηλαδή, εάν το αυστηρό lockdown που επιβλήθηκε στην Πάτρα (και σε άλλες 4 περιοχές της χώρας) θα οδηγήσει σε ένα πανελλαδικό lockdown το επόμενο διάστημα, προκειμένου να αποφευχθεί η νέα «επίθεση» του κορωνοϊού, του οποίου μία μετάλλαξη (η αποκαλούμενη «βρετανική) φαίνεται πως είναι σημαντικά πιο μεταδοτική. Ωστόσο, έτσι εξελίχθηκε η ιστορία πέρυσι. Θυμίζουμε ότι τον περασμένο Φεβρουάριο, οι πρώτες απαγορεύσεις στην Ελλάδα αποφασίστηκαν για την Αχαΐα, την Ηλεία και τη Ζάκυνθο. Όμως, σχεδόν 20 μέρες αργότερα, επεκτάθηκαν σε όλη τη χώρα.
Η ΟΜΑΔΑ ΤΑΞΙΔΙΩΤΩΝ ΣΤΟΥΣ ΑΓΙΟΥΣ ΤΟΠΟΥΣ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΘΥΜΑ ΣΤΗ ΧΩΡΑ
Ο ιός εμφανίστηκε για πρώτη φορά στην χώρα στα τέλη του περασμένου Φεβρουαρίου, κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα από ταξιδιώτες που επέστρεψαν από την Ιταλία, όμως τα πρώτα μαζικά κρούσματα αφορούσαν μία ομάδα ταξιδιωτών που επέστρεψαν από τους Άγιους Τόπους (Ισραήλ και Αίγυπτος) και οι οποίοι κατά κύριο λόγο προέρχονταν από την Ηλεία και την Αχαΐα. Μάλιστα, ως το πρώτο καταγεγραμμένο θύμα του κορωνοϊού στη χώρα θεωρείται ο Μανώλης Αγιομυργιαννάκης, ιδιαίτερα γνωστός στην τοπική κοινωνία, καθώς υπήρξε νομαρχιακός σύμβουλος Ηλείας και περιφερειακός σύμβουλος Δυτικής Ελλάδας, αλλά και υποψήφιος βουλευτής με το ψηφοδέλτιο του ΠΑΣΟΚ και της Δημοκρατικής Συμπαράταξης.
ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ LOCKDOWN
Όπως ήδη αναφέρθηκε, τα πρώτα έκτακτα μέτρα για την αντιμετώπιση της πανδημίας ξεκίνησαν στις 28 Φεβρουαρίου σε τοπικό επίπεδο και κατέληξαν σε περιορισμό μετακινήσεων σε εθνικό επίπεδο στις 23 Μαρτίου 2020. Από τις 16 Μαρτίου καθιερώθηκε καθημερινή απογευματινή τηλεοπτική ενημέρωση από το Υπουργείο Υγείας σχετικά με την εξέλιξη της πανδημίας στην Ελλάδα και τις έκτακτες αποφάσεις της κυβέρνησης για την αντιμετώπιση της, από τον εκπρόσωπο του Υπουργείου Υγείας Καθηγητή Σωτήρη Τσιόδρα και τον υφυπουργό Πολιτικής Προστασίας και Διαχείρισης Κρίσεων Νίκο Χαρδαλιά.
Τα μέτρα της ελληνικής κυβέρνησης δέχθηκαν πολλά θετικά σχόλια από τον ξένο τύπο, που εξήρε την Ελλάδα για τον περιορισμό της εξάπλωσης της πανδημίας στη χώρα. Επίσης, αναδείχθηκε η γρήγορη και καίρια λήψη μέτρων από την ελληνική κυβέρνηση όπως επίσης και η στελέχωση της ομάδας διαχείρισης της κρίσης και κυρίως ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Υγείας και καθηγητής Παθολογίας-Λοιμώξεων, Σωτήρης Τσιόδρας.
Ήδη από τα τέλη Φεβρουαρίου είχαν ανασταλεί όλες οι κανονικές άδειες του προσωπικού των νοσοκομείων του ΕΣΥ, των δομών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας και όλων των υγειονομικών σχηματισμών της χώρας και επίσης ξεκίνησαν διαδικασίες για προσλήψεις επιπλέον νοσηλευτών και γιατρών. Ανεστάλησαν ακόμα όλες οι εκπαιδευτικές εκδρομές και μετακινήσεις μαθητών, σπουδαστών και καθηγητών προς την Ιταλία, ακυρώθηκαν όλες οι καρναβαλικές και αποκριάτικες εκδηλώσεις, απαγορεύτηκαν όλες οι οργανωμένες εκπαιδευτικές εκδρομές εκτός Ελλάδας και ξεκίνησε η προληπτική αναστολή λειτουργίας σχολικών μονάδων κατά τόπους.
Στις αρχές Μαρτίου αποφασίστηκε το κλείσιμο όλων των δημοσίων και ιδιωτικών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, όλων των βαθμίδων, στις Περιφερειακές Ενότητες Αχαΐας, Ηλείας και Ζακύνθου και ανεστάλησαν όλες οι εκπαιδευτικές εκδρομές στο εσωτερικό της χώρας. Για τους γονείς καθιερώθηκε άδεια ειδικού σκοπού. Ανεστάλη επίσης η λειτουργία των χώρων διασκέδασης και η πραγματοποίηση διαφόρων πολιτιστικών εκδηλώσεων, αρχικά τοπικά και στις 12 Μαρτίου σε εθνικό επίπεδο. Στις 13 Μαρτίου ανακοινώθηκε το κλείσιμο όλων των εμπορικών κέντρων, καφετεριών, μπαρ, μουσείων, αθλητικών εγκαταστάσεων και εστιατορίων. Oι φούρνοι, οι ιδιωτικές υπηρεσίες υγείας, τα φαρμακεία και τα σουπερμάρκετ παρέμειναν ανοιχτά. Στις 18 Μαρτίου έκλεισαν και όλα τα εμπορικά καταστήματα αλλά παρέμειναν ανοιχτές οι επιχειρήσεις τροφίμων και οικιακών αναγκών, οι επιχειρήσεις διανομής προϊόντων (delivery) και παροχής προϊόντων σε πακέτο (take away), τα πρατήρια υγρών καυσίμων, τα συνεργεία αυτοκινήτων και μοτοσικλετών, επιχειρήσεις παροχής ταχυδρομικών υπηρεσιών και κούριερ, καταστήματα κινητής τηλεφωνίας και οπτικών και τα γραφεία τελετών, μεταξύ άλλων. Στις 9 Μαρτίου η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας ανακοίνωσε την προσωρινή αναστολή όλων των πτήσεων από και προς τη βόρεια Ιταλία και αργότερα αποφασίστηκε η αναστολή όλων των επιβατικών πτήσεων από και προς ολόκληρη την Ιταλία, με εξαίρεση τις εμπορευματικές και υγειονομικού ενδιαφέροντος πτήσεις. Στις 18 Μαρτίου, ανακοινώθηκε από τον υφυπουργό Πολιτικής Προστασίας και Διαχείρισης Κρίσεων Νίκο Χαρδαλιά η απαγόρευση των δημόσιων συναθροίσεων 10 ή περισσότερων ατόμων και η κύρωση διοικητικού προστίμου 1000 ευρώ στους παρανομούντες. Στις 19 Μαρτίου, το Υπουργείο Τουρισμού ανακοίνωσε τη διακοπή λειτουργίας του συνόλου των ξενοδοχείων σε ολόκληρη τη χώρα, με ορισμένες εξαιρέσεις.
Παράλληλα τον Μάρτιο ανακοινώθηκαν διάφορα πακέτα οικονομικών μέτρων για την ενίσχυση της οικονομίας και την προστασία των επιχειρήσεων και των εργαζομένων που επηρεάστηκαν από την πανδημία. Τα μέτρα αφορούσαν την αναστολή καταβολής φόρων και εισφορών, την αναβολή φορολογικών υποχρεώσεων, τη χρηματική ενίσχυση ύψους 800€ για τους εργαζομένους σε επιχειρήσεις των οποίων η λειτουργία ανεστάλη, τους ελεύθερους επαγγελματίες και τους αυτοαπασχολούμενους, τη μείωση του ΦΠΑ από 24% σε 6% για ορισμένα προϊόντα υγιεινής και αυτοπροστασίας και την αξιοποίηση πόρων ύψους 1,8 δισεκατομμυρίων ευρώ από το ευρωπαϊκό ταμείο, μεταξύ άλλων. Συνολικά διατέθηκαν άνω των 24 δισεκατομμυρίων ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 14% του ελληνικού ΑΕΠ, για τη στήριξη της οικονομίας.
Πολλαπλοί οικισμοί, δήμοι καθώς και δύο νησιά ανά την επικράτεια τέθηκαν σε καραντίνα 14 ημερών με απαγόρευση εισόδου και εξόδου και περιορισμούς στην κυκλοφορία και μετακίνηση των πολιτών.
Στα μέσα Μαρτίου έκλεισαν επίσης τα σύνορα με την Αλβανία, τη Βόρεια Μακεδονία και την Τουρκία επιτρέποντας μόνο τη διακίνηση εμπορευμάτων και την είσοδο στην Ελλάδα όσων έχουν ελληνική ιθαγένεια ή διαμένουν στη χώρα. Την ίδια μέρα ανακοινώθηκε και η επιβολή κατ’ οίκον περιορισμού 14 ημερών σε όποιον στο εξής εισερχόταν στην ελληνική επικράτεια. Επιπλέον, αποφασίστηκε η διακοπή της ακτοπλοϊκής σύνδεσης από και προς την Ιταλία και η αεροπορική σύνδεση με την Ισπανία, καθώς και η απαγόρευση πρόσδεσης κρουαζιερόπλοιων και ημερόπλοιων στα ελληνικά λιμάνια. Στις 17 Μαρτίου η Ελλάδα και τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποφάσισαν το κλείσιμο των εξωτερικών συνόρων της Ένωσης και την απαγόρευση εισόδου στην Ε.Ε. σε πολίτες τρίτων χωρών, με ισχύ από τα ξημερώματα της 18ης Μαρτίου. Στα τέλη Μαρτίου η Ελλάδα ανέστειλε όλες τις επιβατικές πτήσεις από τη Μεγάλη Βρετανία και η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας αποφάσισε την όλων των πτήσεων από και προς την Ιταλία, την Ισπανία, την Τουρκία, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ολλανδία και τη Γερμανία. Από την αναστολή εξαιρέθηκαν οι εμπορευματικές, οι υγειονομικές, οι ανθρωπιστικές και οι στρατιωτικές πτήσεις, καθώς και οι πτήσεις επαναπατρισμού Ελλήνων πολιτών μεταξύ ορισμένων ακόμα εξαιρέσεων.
Στις αρχές Μαρτίου η Εκκλησία της Ελλάδος εξέδωσε για πρώτη φορά εγκυκλίους με παροτρύνσεις για συμμόρφωση με τις οδηγίες των αρμοδίων, την τήρηση ατομικών μέτρων προστασίας, την αποχή των ευπαθών ομάδων από τον εκκλησιασμό, την μέριμνα περί καθαριότητας και υγιεινής των ναών και την αναστολή προσκυνημάτων και οργανωμένων εκδρομών. Επιπλέον, το βράδυ της 16ης Μαρτίου η Διαρκής Ιερά Σύνοδος αποφάσισε να παραμείνουν ανοιχτοί οι ναοί μόνο για κατ’ ιδίαν προσευχή των πιστών και την αναβολή βαφτίσεων, γάμων και των καθημερινών Λειτουργιών και αποφάσισε τέλεση ωριαίας κυριακάτικης λειτουργίας από τις 22 Μαρτίου έως το Σάββατο του Λαζάρου.
ΣΤΑΔΙΑΚΗ ΕΠΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΗΝ ΚΑΝΟΝΙΚΟΤΗΤΑ
Στις 28 Απριλίου ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και 6 υφυπουργοί ανακοίνωσαν το σχέδιο της κυβέρνησης για τη σταδιακή άρση των περιοριστικών μέτρων μετακίνησης και για την επανέναρξη λειτουργίας των επιχειρήσεων. \
Από τις 4 Μαΐου ήρθη η υποχρέωση αποστολής SMS στον αριθμό 13033 ή συμπλήρωσης γραπτής άδειας κατά την έξοδο από το σπίτι, που είχε επιβληθεί από τις 23 Μαρτίου. Από την ίδια μέρα αποφασίστηκε και η επανέναρξη λειτουργίας ορισμένων επιχειρήσεων λιανικού εμπορίου. Η χρήση μάσκας προσώπου από τους εργαζόμενους και από τους πολίτες στα ΜΜΜ, στα ταξί και σε ορισμένους κλειστούς χώρους έγινε υποχρεωτική από τις 4 Μαΐου.[88] Τα ωράρια των ΜΜΜ διαφοροποιήθηκαν με αύξηση συχνότητας των δρομολογίων κατά τις ώρες αιχμής και μείωση τους τα ενδιάμεσα διαστήματα και τα απογεύματα. Η δυνατότητα χορήγησης άδειας ειδικού σκοπού για τους εργαζόμενους γονείς επεκτάθηκε μέχρι το τέλος Μαΐου για γονείς με παιδιά έως 12 ετών και έως τις 18 Μαΐου για εκείνους με παιδιά που φοιτούν στο Γυμνάσιο. Τα χειρουργεία στα νοσοκομεία ξεκίνησαν εκ νέου από τις 4 Μαΐου δημιουργήθηκαν μονάδες αποκλειστικά για τη φροντίδα ασθενών με COVID-19 στις πρωτοβάθμιες δομές υγείας στα μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας. Από την ίδια μέρα επετράπη και η υπαίθρια ατομική άθληση και άνοιξαν οι ναοί για ατομική λατρεία. Σταδιακά από τις 6 Μαΐου έγινε επανέναρξη λειτουργίας διάφορων βαθμίδων δικαστηρίων.
Από τις 11 Μαΐου έγινε επανέναρξη λειτουργίας περισσότερων εμπορικών καταστημάτων και η επαναλειτουργία τους συνοδεύτηκε από υποχρέωση τήρησης μέτρων ατομικής προστασίας από τους εργαζόμενους και τους πελάτες. Από τις 17 Μαΐου επετράπη η συμμετοχή πιστών στην τέλεση της Θείας Λειτουργίας και άλλων ακολουθιών, και στις 18 Μαΐου πραγματοποιήθηκε η επανέναρξη των μαθημάτων για τους μαθητές των υπόλοιπων τάξεων της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Επιπλέον, ξεκίνησε και η λειτουργία όλων των φροντιστηρίων μέσης εκπαίδευσης και ξένων γλωσσών, καθώς και των ΙΕΚ. Το εαρινό ακαδημαϊκό εξάμηνο στα Πανεπιστήμια της χώρας ολοκληρώθηκε με εξ’ αποστάσεως διδασκαλία των μαθημάτων και δυνατότητα πραγματοποίησης εργαστηριακών και κλινικών ασκήσεων από τις 25 Μαΐου.
Από τις 18 Μαΐου ήρθησαν όλοι οι περιορισμοί κυκλοφορίας, με την απελευθέρωση της δυνατότητας μετακίνησης και εκτός της οικείας περιφερειακής ενότητας στην ηπειρωτική χώρα, στην Κρήτη και στην Εύβοια. Την ίδια μέρα επαναλειτούργησαν οι αρχαιολογικοί χώροι, τα ζωολογικά πάρκα και οι βοτανικοί κήποι, καθώς και όλα τα εμπορικά κέντρα (mall), εκπτωτικά χωριά και εκπτωτικά καταστήματα, παρόλο που αρχικά είχε ανακοινωθεί η επαναλειτουργία των τελευταίων από την 1η Ιουνίου. Η επαναλειτουργία των επιχειρήσεων εστίασης (καφετεριών και εστιατορίων) πραγματοποιήθηκε από τις 25 Μαΐου, παρόλο που αρχικά είχε ανακοινωθεί η επαναλειτουργία από 1η Ιουνίου, με τοποθέτηση τραπεζοκαθισμάτων μόνο σε εξωτερικούς χώρους και τήρηση αποστάσεων μεταξύ αυτών. Την 1η Ιουνίου άνοιξαν και τα ξενοδοχεία 12μηνης λειτουργίας και οι θερινοί κινηματογράφοι, με μέγιστη επιτρεπτή πληρότητα 70%. Τα δημοτικά σχολεία και τα νηπιαγωγεία επαναλειτούργησαν επίσης από την 1η Ιουνίου.[100]
Από την 1η Ιουλίου που έγινε επανέναρξη λειτουργίας του τουρισμού εφαρμόστηκαν συγκεκριμένες διαδικασίες ελέγχου και οδηγίες για τους ταξιδιώτες που θα επισκέπτονται την Ελλάδα, προκειμένου να αποφευχθεί η εξάπλωση του ιού.
ΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΥΜΑ ΚΑΙ Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΩΝ
Στις 5 Νοεμβρίου 2020 ο Κυριάκος Μητσοτάκης κατά τη διάρκεια κοινής συνέντευξης τύπου με τον Σωτήρη Τσιόδρα, ανακοίνωσε νέο καθολικό περιορισμό μετακινήσεων για όλη τη χώρα που τέθηκε σε ισχύ από το Σάββατο 7 Νοεμβρίου. Η επανάληψη της καραντίνας ήταν αποτέλεσμα της αύξησης των κρουσμάτων σε διάφορες περιοχές της χώρας. Προηγουμένως είχαν τεθεί σε περιορισμό συγκεκριμένες περιοχές, όπως η Θεσσαλονίκη, οι Σέρρες, η Κοζάνη κ.α. Ο Σωτήρης Τσιόδρας είχε επισημάνει πως το δεύτερο κύμα ήταν πιο επικίνδυνο και ότι σε εκείνη τη φάση η πανδημία ήταν αδύνατο να ελεγχθεί. Τα σχολεία παρέμειναν κλειστά μέχρι τη Δευτέρα 11 Ιανουαρίου 2021 που άνοιξαν τα Δημοτικά και τα Νηπιαγωγεία ενώ τα Γυμνάσια άνοιξαν τη Δευτέρα 1 Φεβρουαρίου 2021 με ανακοίνωση της υπουργού Παιδείας Νίκης Κεραμέως ενώ στις «κόκκινες» περιοχές όπως η Αττική τα Λύκεια συνέχισαν τα μαθήματα με τηλεκπαίδευση. Οι αθλητικές δραστηριότητες έχουν απαγορευθεί καθ’ όλη τη διάρκεια του lockdown και οι δημοτικές αθλητικές εγκαταστάσεις παραμένουν κλειστές.
Κατά τη διάρκεια του «δευτέρου κύματος», η περιοχή της χώρας κατά την οποία γνώρισε ιδιαίτερη έξαρση η πανδημία ήταν η Θεσσαλονίκη και η Βόρεια Ελλάδα. Η χώρα, αρχικά χωρίστηκε σε «ζώνες» επιδημιολογικής επιτήρησης, όμως η σταδιακή αύξηση των κρουσμάτων έθεσε το σύνολο της χώρας σε «ενιαίο υγειονομικό κανόνα». Η πίεση που δέχτηκαν τα νοσοκομεία υπήρξε μεγάλη και μάλιστα, ορισμένες περιοχές έφτασαν στα όριά τους. Τα κρούσματα και οι θάνατοι, ιδιαίτερα τον Νοέμβριο του 2020 εκτινάχθηκαν σε δυσθεώρητα ύψη.
Την ίδια ώρα, η αγορά λειτουργούσε με διάφορες συνθήκες. Από τελείως κλειστές τις επιχειρήσεις λιανεμπορίου μέχρι σχεδόν ανοικτά κανονικά, όπως συνέβη πριν λίγο καιρό, οπότε όμως υπήρξε και πάλι αύξηση κρουσμάτων και η κυβέρνηση επέβαλε σχεδόν καθολικά τη λειτουργία του εμπορίου με τις μεθόδους click away και click inside.
Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΠΑΤΡΑΣ ΣΤΟ ΚΑΘΟΛΙΚΟ LOCKDOWN
Μέσα στο τελευταίο δεκαήμερο του Ιανουαρίου, η κατάσταση στην Αχαία και ιδιαίτερα στην Πάτρα έμοιαζε ανησυχητική. Οι αριθμοί κρουσμάτων αυξάνονταν και πάλι, ενώ οι ειδικοί τόνιζαν πως τα κρούσματα δεν οφείλονταν σε συρροές αλλά σε διάσπαρτες εστίες παντού και ιδιαίτερα στο κέντρο της αχαϊκής πρωτεύουσας. Η κατάσταση επιδεινώθηκε λόγω της καταγραφής αρκετών κρουσμάτων στο νοσοκομείο «Αγ. Ανδρέας» και η περιοχή ουσιαστικά τέθηκε σε συναγερμό όταν διαπιστώθηκε ότι αρκετά από τα κρούσματα οφείλονταν στην βρετανική μετάλλαξη του κορωνοϊού. Παράλληλα, αρκετά κρούσματα διαπιστώθηκαν και σε σχολικές μονάδες, ιδιαίτερα της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Το αποτέλεσμα ήταν, αρχικά να περιοριστεί η εμπορική «ελευθερία» και να επιτραπεί η λειτουργία των καταστημάτων μόνο με click away, ενώ την Παρασκευή 5 Φεβρουαρίου, ο Νίκος Χαρδαλιάς ανακοίνωσε πως ο Δήμος Πατρέων τίθεται σε καθολικό lockdown, κατά το οποίο κλείνει το λιανεμπόριο και σταματάει η σχολική λειτουργία όλων των βαθμίδων, ενώ υπάρχει απαγόρευση κυκλοφορίας μετά τις 6 το απόγευμα. Ακόμα και η είσοδος ή η έξοδος από τον Δήμο Πατρέων, επιτρέπεται μόνο για λόγους εργασίας.