12 Πρωθυπουργοί εκ Πατρών-Επίκαιρο αφιέρωμα στους Αχαιούς πολιτικούς ηγέτες τής Ελλάδος

Εν όψει των βουλευτικών εκλογών τής 21ης Μαΐου, δημοσιεύουμε σήμερα ένα μικρό αφιέρωμα για τους Αχαιούς Πρωθυπουργούς τής Ελλάδος. Ασφαλώς δεν είναι αμελητέο γεγονός ότι δώδεκα Πρωθυπουργοί τού νεώτερου ελληνικού κράτους κατάγονται από την Πάτρα!

Είναι ιδιαιτέρως τιμητική για την πόλη και την περιοχή μας αυτή η σημαντική συμμετοχή της στα πολιτικά δρώμενα τής χώρας μας. Κατωτέρω παραθέτουμε ένα συνοπτικό σημείωμα για καθέναν:

1. ΜΠΕΝΙΖΕΛΟΣ ΡΟΥΦΟΣ (1795-1868)
Γόνος τής γνωστής πολιτικής οικογένειας Κανακάρη – Ρούφου. Ήταν μέλος τής Φιλικής Εταιρείας και είχε προσφέρει πάνω από 10.000 γρόσια στον Αγώνα. Εξελέγη Δήμαρχος Πατρέων (1855-1858) και συμμετείχε στην επανάσταση κατά τού Όθωνα. Ως Δήμαρχος έθεσε τα θεμέλια τού Δημοτικού Νοσοκομείου Πατρών, δώρισε τον μισθό του για την ίδρυση υδραγωγείου και διαμόρφωσε την πλατεία Υψηλών Αλωνίων στην οποία και δόθηκε, για ένα χρονικό διάστημα, το όνομά του. Πρωθυπουργός εχρημάτισε το 1863 και το 1865.

2. ΘΡΑΣΥΒΟΥΛΟΣ ΖΑΪΜΗΣ (1825-1880)
Γεννήθηκε στην Κερπινή Καλαβρύτων και καταγόταν από οικογένεια πολιτικών και αγωνιστών τού 1821. Σπούδασε νομικά στην Γαλλία. Από το 1850 ανεδείχθη Βουλευτής Καλαβρύτων, Πρόεδρος τής Βουλής, Υπουργός πολλές φορές και Πρωθυπουργός το 1869-1870 και το 1871.

3. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΖΑΪΜΗΣ (1855-1936)
Γεννήθηκε στην Αθήνα, γόνος τής γνωστής Καλαβρυτινής οικογένειας. Διετέλεσε Βουλευτής Καλαβρύτων, Πρόεδρος τής Βουλής, Αρμοστής τής Κρήτης το 1906, Πρωθυπουργός αρκετές φορές από το 1897 έως το 1928, και Πρόεδρος τής Δημοκρατίας (1929-1935), κατ’ επιλογήν τού Ελευθερίου Βενιζέλου. Μετά τον Ζαΐμη επανήλθε η Βασιλεία στην Ελλάδα. Πέθανε στην Βιέννη.

4. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΓΟΥΝΑΡΗΣ (1867-1922)
Γιος τού εξ Άργους σταφιδεμπόρου Παναγιώτη Γούναρη, γεννήθηκε στην Πάτρα. Σπούδασε νομικά στην Αθήνα και το εξωτερικό, ενώ το 1893 άρχισε να δικηγορεί στην Πάτρα. Στην πολιτική ζωή εμφανίσθηκε το 1902 ως ανεξάρτητος βουλευτής Αχαΐας, προτείνοντας πρωτοποριακά μέτρα για την οικονομία και τον εκσυγχρονισμό τής δημόσιας διοίκησης. Γρήγορα αναδείχθηκε σε ηγέτη τής αντιβενιζελικής παράταξης. Το 1920 ίδρυσε το Λαϊκό Κόμμα που αποτέλεσε την κύρια έκφραση τού αντιβενιζελισμού την περίοδο τού μεσοπολέμου.
Το 1921 εξελέγη Πρωθυπουργός με προεκλογική υπόσχεση τον τερματισμό τού Μικρασιατικού πολέμου και την επιστροφή των στρατιωτών στα σπίτια τους. Το γενικότερο αρνητικό κλίμα αλλά και ορισμένοι εσφαλμένοι χειρισμοί επέφεραν την καταστροφή (1922). Μετά το τέλος τού πολέμου δικάσθηκε ως εκ των βασικών υπαιτίων, αφού παραπέμφθηκε στην γνωστή «δίκη των έξι», και εκτελέσθηκε στο Γουδί, για να ικανοποιηθεί το κοινό αίσθημα και όχι γιατί πραγματικά είχε διαπράξει προδοσία προς την χώρα…

5. ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΗΣ (1862-1949)
Καταγόταν από ιστορική Αχαϊκή οικογένεια αγωνιστών τού 1821. Είχε διατελέσει Αντιστράτηγος τού Γενικού Επιτελείου Στρατού, καθώς και Υπουργός των Στρατιωτικών. Το 1922, μετά την Μικρασιατική Καταστροφή, η Επαναστατική Επιτροπή διόρισε Πρωθυπουργούς διαδοχικά τον Αλ. Ζαΐμη και, απόντος αυτού στο εξωτερικό, τον Σ. Κροκιδά. Αλλά επειδή και ο Κροκιδάς έλειπε εκτός Αθηνών, όρκισε μόνο για μιαν ημέρα τον ταυτόχρονα ορκισθέντα Υπουργό Στρατιωτικών Αντιστράτηγο Αναστάσιο Χαραλάμπη (στις 16/9/1922)!

6. ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ ΓΟΝΑΤΑΣ (1876-1966)
Γεννήθηκε στην Πάτρα, απεφοίτησε πρώτος από την Σχολή Ευελπίδων, ενώ μέχρι το 1924 ανήλθε στα ανώτατα αξιώματα στον Στρατό Ξηράς. Το 1909, κατά την επανάσταση στο Γουδί, ορίσθηκε από τον Στρατιωτικό Σύνδεσμο υπασπιστής τού Νικολάου Ζορμπά. Έλαβε μέρος στους Βαλκανικούς Πολέμους και στην Μικρασιατική εκστρατεία. Μετά την υποχώρηση τού μετώπου, ανατέθηκε στον Γονατά η αρχηγία τής επανάστασης τής 11-9-1922 στην Χίο. Στις 14 Νοεμβρίου 1922 ορίσθηκε Πρωθυπουργός, παραμένοντας μέχρι την 11η Ιανουαρίου 1924, οπότε και παρέδωσε την Αρχή στον Ελευθέριο Βενιζέλο.
Επί Μεταξά συνελήφθη και εξορίσθηκε στην Μύκονο, ενώ φυλακίσθηκε κατά την Κατοχή. Μετά την απελευθέρωση ίδρυσε το Κόμμα των Εθνικών Φιλελευθέρων και συνέπραξε με το Λαϊκό Κόμμα επιτυγχάνοντας την εκλογή άνω των 30 βουλευτών. Στο δημοψήφισμα τού 1946 τάχθηκε υπέρ τής επανόδου τού Βασιλέως Γεωργίου Β΄.

7. ΑΝΔΡΕΑΣ ΜΙΧΑΛΑΚΟΠΟΥΛΟΣ (1875-1938)
Γεννήθηκε στην Πάτρα και σπούδασε στην Σχολή Ευελπίδων και στην Νομική Σχολή. Εντάχθηκε στο Κόμμα των Φιλελευθέρων και εξελέγη βουλευτής Αχαΐας πρώτη φορά το 1911. Το 1924 ίδρυσε το Κόμμα των Συντηρητικών Φιλελευθέρων και στις 7-10-1924 σχημάτισε Κυβέρνηση μαζί με το κόμμα τού Γεωργίου Κονδύλη, η οποία ανετράπη στις 26-6-1925 από την δικτατορία τού Παγκάλου. Επανήλθε αργότερα κατ’ επανάληψιν ως Υπουργός. Συμμετείχε μαζί με τον Βενιζέλο στις διαπραγματεύσεις για την Συνθήκη τής Λωζάννης και συνυπέγραψε το Σύμφωνο Φιλίας στην Άγκυρα το 1930. Εξορίσθηκε από τον Μεταξά στην Πάρο, όπου αρρώστησε και πέθανε στην Αθήνα, στο Νοσοκομείο Ευαγγελισμός (7-3-1938). Ήταν φανατικός βιβλιόφιλος κατέχοντας βιβλιοθήκη 30.000 τόμων. Η οικία του σώζεται ακόμη σήμερα στην Πάτρα, στην Πλατεία Όλγας, γωνία Αράτου και Ρήγα Φεραίου.

8. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΜΑΞΙΜΟΣ (1873-1955)
Γεννήθηκε στην Πάτρα, σπούδασε Νομική και Οικονομικές Επιστήμες στην Αθήνα και το Παρίσι και ανέπτυξε τραπεζική σταδιοδρομία, αναδειχθείς Διοικητής τής Εθνικής Τραπέζης (1921-1922). Το 1933 εξελέγη βουλευτής τού Λαϊκού Κόμματος και αριστίνδην Γερουσιαστής. Διετέλεσε Υπουργός Εξωτερικών (1933-1935) και το 1947 ανέλαβε ως εξωκοινοβουλευτικός Πρωθυπουργός σε Κυβέρνηση συνασπισμού από τις 24 Ιανουαρίου έως τις 29 Αυγούστου. Κατόπιν αποσύρθηκε και έζησε ως απλός ιδιώτης.
Το 1952 το Ελληνικό Δημόσιο ζήτησε να αγοράσει την κατοικία του επί τής οδού Ηρώδου Αττικού 19. Η συσταθείσα επιτροπή εκτίμησε την αξία της σε 11 δισεκατομμύρια δραχμές. Ο ίδιος απεδέχθη να λάβει μόνο το ήμισυ τού ποσού (5,75 δισεκατομμύρια δραχμές). Έτσι από το 1982 το Μέγαρο Μαξίμου χρησιμοποιείται ως επίσημη κατοικία και γραφείο τού εκάστοτε Πρωθυπουργού.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ