Έθιμα και παραδόσεις που κάνουν ξεχωριστό τον εορτασμό του Πάσχα

Η αναγέννηση της φύσης, η νίκη της ζωής επί του θανάτου, η προσμονή για την ανάσταση προσδίδουν ξεχωριστή αξία στον εορτασμό του Πάσχα για όλους τους Έλληνες. Φέτος, το Πάσχα γιορτάζεται στην «καρδιά» της άνοιξης, μέσα στου Μαγιού τα χρώματα και τις μυρωδιές και με τις ψυχές όλων πλημμυρισμένες από το φως της αγάπης και της χαράς.

Όπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος προσμένουμε να γιορτάσουμε την πιο λαμπρή γιορτή του χρόνου, μαζί με τα αγαπημένα μας πρόσωπα, σε προορισμούς που αναβιώνουν έντονα οι παραδόσεις και ο εορτασμός των Άγιων Ημερών που διανύουμε έχει ιδιαίτερο χρώμα.

Το Χριστιανικό Πάσχα, ή Πασχαλιά ή Λαμπρή, και ειδικότερα η Ανάσταση του Χριστού είναι η σπουδαιότερη γιορτή του χριστιανικού εκκλησιαστικού έτους. Γιορτάζεται την πρώτη Κυριακή μετά την πανσέληνο που ακολουθεί την εαρινή ισημερία της 21ης Μαρτίου μη συμπεριλαμβανομένης, κατά το Ιουλιανό ημερολόγιο στην Ορθόδοξη εκκλησία και κατά το Γρηγοριανό στη Ρωμαιοκαθολική.

Τα έθιμα κατά το σύγχρονο εορτασμό της Ανάστασης στην Ελλάδα, περιλαμβάνουν δείπνο με κύριο φαγητό τη μαγειρίτσα, το βράδυ της Ανάστασης, το τσούγκρισμα των κόκκινων αυγών , το «φιλί της αγάπης» την ώρα της Ανάστασης, το σούβλισμα του αρνιού κατά την Κυριακή του Πάσχα και άλλες εκδηλώσεις.

Γιορτάζεται μοναδικά όπως σ’ όλη την Ελλάδα και στην Αχαΐα όπου υπάρχουν διάφορα ήθη και έθιμα. Καθ’ όλη την διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας αναβιώνει το Θείο Δράμα, οι εκκλησίες πλημμυρίζουν με κόσμο που με κατάνυξη βιώνει τα Άγια Πάθη και παράλληλα γίνονται οι ετοιμασίες για τον εορτασμό του Πάσχα.

ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΣΥΜΒΟΛΙΖΕΙ ΤΟ ΑΙΜΑ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

Μια από τις παραδόσεις του Πάσχα είναι το βάψιμο των κόκκινων αυγών την Μεγάλη Πέμπτη, μέρα της Σταύρωσης του Χριστού. Το κόκκινο χρώμα, συμβολίζει το αίμα του Χριστού.

Ο ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ ΘΡΗΝΟΣ

Την Μεγάλη Παρασκευή είναι μέρα απόλυτου πένθους και νηστείας και θεωρείται αργία. Οι πιστοί παρακολουθούν την τελετή της Αποκαθηλώσεως και του Επιταφίου Θρήνου, οι καμπάνες ηχούν πένθιμα και η μέρα είναι αφιερωμένη στους κεκοιμημένους.

Η ΠΡΩΤΗ ΑΝΑΣΤΑΣΗ

Το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου, μόλις οι καμπάνες των εκκλησιών χτυπήσουν για την πρώτη Ανάσταση, οι έμποροι του ιστορικού κέντρου της Πάτρας σπάνε και πετούν στους δρόμους εμπορεύματα που μπορούν να προκαλέσουν θόρυβο, θέλοντας έτσι να στείλουν με τον δικό τους τρόπο το χαρμόσυνο μήνυμα.

Την ίδια ώρα, στον Ιερό Ναό του Αγίου Δημητρίου, στην Άνω Πόλη, τηρείται το έθιμο με τα μπότια. Ειδικότερα, όταν φθάσει η στιγμή της πρώτης Ανάστασης, ο ιερέας βγαίνει από την ωραία πύλη και αμέσως μετά πετάει τα μπότια για να σπάσουν, ενώ από τον γυναικωνίτη πέφτουν πολύχρωμα λουλούδια.

Σε όλους τους Ιερούς Ναούς το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου οι ναοί είναι γεμάτοι με δάφνη και με κρότους συνοδεύεται το μήνυμα «Ανάστα ο Κύριος».

Το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου οι ναοί πλημμυρίζουν από πιστούς που σπεύδουν να ακούσουν το «Χριστός Ανέστη» και να λάβουν το Άγιο Φως.

Ο ΕΣΠΕΡΙΝΟΣ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ ΣΤΗΝ ΠΑΤΡΑ

Στην Πάτρα, το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα, πλήθος πιστών μεταβαίνει στον ιερό ναό του πολιούχου Αγίου Ανδρέα, όπου τελείται με θρησκευτική λαμπρότητα ο εσπερινός της Αγάπης. Κατά την διάρκεια του εσπερινού το ιερό ευαγγέλιο διαβάζεται σε πολλές ξένες γλώσσες, ώστε να σταλεί παντού η ελπίδα του αναστάσιμου μηνύματος. Στη συνέχεια πραγματοποιείται η λιτάνευση της εικόνας της Ανάστασης, ενώ μετά το τέλος της λιτανείας ο Μητροπολίτης Πατρών, Χρυσόστομος, προσφέρει στους πιστούς πασχαλινό κουλούρι και αυγό.

ΛΕΗΣΗ ΣΤΟ ΑΝΩ ΚΑΣΤΡΙΤΣΙ

Τη Δευτέρα του Πάσχα, στο Άνω Καστρίτσι, μία κοινότητα που βρίσκεται κοντά στην Πάτρα τηρείται το έθιμο της «Λέησης». Σύμφωνα με την παράδοση, πραγματοποιείται θρησκευτική δέηση στην εκκλησία και ακολουθεί λιτανεία, ώστε να προφυλαχθεί το χωριό από κάποια καταστροφή.

Στη λιτανεία προηγούνται η εικόνα της Ανάστασης και το ιερό ευαγγέλιο και ακολουθούν οι εικόνες και εξαπτέρυγα που κρατούν στα χέρια τους κάτοικοι του χωριού. Η λιτανεία καταλήγει στην κεντρική πλατεία, όπου ακολουθεί γλέντι με τον ιερέα να είναι ο πρώτος που ξεκινάει τον χορό.

ΣΤΗ ΓΡΑΦΙΚΗ ΝΑΥΠΑΚΤΟ

Στη Ναύπακτο, το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής οι πιστοί ακολουθούν την περιφορά των επιταφίων του Αγίου Δημητρίου και της Αγίας Παρασκευής, διασχίζοντας τους δρόμους της πόλης.

Η περιφορά των επιταφίων καταλήγει στο ενετικό λιμάνι, όπου αναμμένες δάδες είναι τοποθετημένες στις τάπες του κάστρου, ενώ στο μέσον της εισόδου του λιμανιού οι δάδες σχηματίζουν ένα μεγάλο σταυρό, φωταγωγώντας όλη την παραλιακή περιοχή.

Σύμφωνα με την παράδοση, το έθιμο συνδυάζει τη θρησκευτική κατάνυξη με την ηρωική προσπάθεια του μπουρλοτιέρη Ανεμογιάννη να πυρπολήσει τη τουρκική ναυαρχίδα.

ΤΟ ΚΑΨΙΜΟ ΤΟΥ ΙΟΥΔΑ

Την Κυριακή του Πάσχα ή της Αγάπης, στην Τέμενη Αιγίου στην πλατεία του χωριού τελείται το έθιμο της καύσης του Ιούδα. Το έθιμο αναβιώνει εδώ και χρόνια από τον Πολιτιστικό Σύλλογο της περιοχής. Το βράδυ στην πλατεία μπροστά από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου πραγματοποιείται θεατρικό δρώμενο που αναπαριστά τη δίκη του Ιούδα, του οποίου στο τέλος ρίχνουν το ομοίωμα στη φωτιά.

===ΣΤΟ ΔΙΣΤΗΛΟ

+ φωτό: ΚΕΡΚΥΡΑ

Οι «Μπόντηδες»

στην Κέρκυρα

Το Πάσχα στην Κέρκυρα είναι ίσως το διασημότερο Πάσχα της Ελλάδας. Το ξακουστό έθιμο “Μπότηδες” στη Σπιανάδα και το Λιστόν είναι ένας συνδυασμός Ενετικών Παραδόσεων και Ορθόδοξων εθίμων. Με το σήμα της πρώτης Ανάστασης στις 12 το μεσημέρι του Μεγάλου Σαββάτου, οι κάτοικοι της Κέρκυρας πετούν τεράστια κανάτια γεμάτα νερό -τους μπότηδες- από τα μπαλκόνια τους. Οι μπότηδες είναι πήλινα κανάτια με στενό στόμιο και δυο χερούλια στο πλάι για τη μεταφορά τους. Τα μπαλκόνια είναι στολισμένα και οι κάτοικοι δένουν στους μπότηδες κόκκινες κορδέλες – το κόκκινο είναι το χρώμα της Κέρκυρας. Παράλληλα, οι φιλαρμονικές του νησιού παίζουν χαρούμενα εμβατήρια και δίνουν έναν απίστευτο τόνο σε ολόκληρη την πόλη. Ανιστοίχως, τις προηγούμενες μέρες (καθώς και τις πρωινές ώρες του Μεγάλου Σαββάτου), οι φιλαρμονικές γυρίζουν όλη την Παλιά Πόλη παίζοντας πένθιμα εμβατήρια, όπως ο εμβληματικός Αμλέτος.

Τα αερόστατα

στο Λεωνίδιο

Με το που ακούγεται το πρώτο «Χριστός Ανέστη» πάνω από 500 πολύχρωμα αερόστατα ελευθερώνονται στον ουρανό και τον κατακλύζουν. Πρόκειται για ένα μοναδικό, φαντασμαγορικό αναστάσιμο έθιμο, που δεν γίνεται να αφήσει κανέναν ασυγκίνητο. Η πρωτεύουσα της Τσακωνίας αποτελεί έναν προορισμό που πρέπει να επισκεφτεί κανείς έστω και μία φορά στη ζωή του τις ημέρες του Πάσχα.

Στο Βροντάδο Χίου

Κάθε άνοιξη το νησί «φοράει» τα γιορτινά του και ετοιμάζεται για τη μεγάλη γιορτή του Πάσχα. Ο ρουκετοπόλεμος είναι ένα έθιμο που τηρείται κάθε Πάσχα στο Βροντάδο της Χίου. Οι δύο “αντίπαλες” ενορίες, του Αγίου Μάρκου και της Παναγίας της Ερειθιανής, εκτοξεύουν το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου χιλιάδες αυτοσχέδιες ρουκέτες με στόχο το καμπαναριό της αντίπαλης εκκλησίας, δημιουργώντας ένα μοναδικό θέαμα. Από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας ακόμα κρατάει αυτός ο ιδιότυπος

Ύδρα

Οι επισκέπτες του νησιού καθ’ όλη τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας και του Πάσχα, μπορούν να βιώσουν αλλά και να συμμετέχουν σε πολλά και διαφορετικά θρησκευτικά έθιμα. Από τα πιο γραφικά είναι σίγουρα η περιφορά του Επιταφίου, μέσα στη θάλασσα, που γίνεται με μεγάλη Κατάνυξη το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής στα Καμίνια. Εκεί μπαίνουν οι βαστάζοι μέχρι τα γόνατα και ακουμπάνε τα πόδια του Επιταφίου στο νερό, για να ευλογηθούν και να καθαγιαστούν τα νερά. Στη συνέχεια γίνεται δέηση υπέρ των ναυτικών που ταξιδεύουν, για ήσυχα ταξίδια και καλό γυρισμό. Το έθιμο πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά στα Καμίνια το έτος 1923 και από τότε επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο σύμφωνα με την παράδοση.

Η τελετή του νιπτήρος

στο νησί της Αποκάλυψης

Το νησί της Αποκάλυψης, η Πάτμος, όπου ο ευαγγελιστής Ιωάννης έγραψε το βιβλίο της Αποκάλυψης, αποτελεί παγκοσμίως έναν δημοφιλή προορισμό. Ένα από τα έθιμα που αναβιώνουν στο νησί και εντυπωσιάζουν είναι η Τελετή του Νιπτήρος που τελείται το πρωί της Μεγάλης Πέμπτης στην Πλατεία Δημαρχείου και η αναπαράσταση της Αποκαθήλωσης που τελείται την Μεγάλη Παρασκευή, στο μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη, ενώ το Ευαγγέλιο στη λειτουργία της Αγάπης διαβάζεται σε επτά γλώσσες!