Διευθυντές στο Δημόσιο από τον ιδιωτικό τομέα – Οι αλλαγές που σχεδιάζει η κυβέρνηση

Τη δυνατότητα επιλογής ιδιωτών για θέσεις διευθυντών στον στενό δημόσιο τομέα χωρίς ειδική αιτιολογία μελετά η κυβέρνηση ενόψει της Συνταγματικής Αναθεώρησης. Η κυβέρνηση εκτιμά ότι η διατύπωση του άρθρου 103 του Συντάγματος, παρά το γεγονός ότι δεν το απαγορεύει ρητώς, είναι περιοριστική, καθώς -με βάση ερμηνεία του ΣτΕ- απαιτείται ειδική αιτιολογία προκειμένου να μπορεί να προσληφθεί ιδιώτης σε επιτελική θέση στο Δημόσιο.

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΛΥΚΟΥΡΕΝΤΖΟΥ – ΠΗΓΗ: Realnews

Αφορμή για τις σκέψεις στάθηκε η απόρριψη από το ΣτΕ σχετικών αποφάσεων για επιλογές ιδιωτών στον ΕΦΚΑ, παρά τη δυνατότητα που έδινε ο Νόμος 4892/2022, ακριβώς επειδή δεν υπήρξε ειδική αιτιολόγηση. Η κυβέρνηση βλέπει ότι η επιλογή διευθυντών στο Δημόσιο από στελέχη της ιδιωτικής αγοράς απαιτεί Συνταγματική Αναθεώρηση. Σε αυτό το πλαίσιο, μελετάται η αλλαγή του άρθρου 103 Σ., στο οποίο θα διατυπώνεται ρητά η σχετική δυνατότητα. Στη Συνταγματική Αναθεώρηση θα λυθεί οριστικά και το ζήτημα της λειτουργίας μη κρατικών πανεπιστημίων στη χώρα. Το νομοσχέδιο για τη λειτουργία τους θα αποτελέσει το μεταβατικό στάδιο για περίπου μία τριετία ακόμα, μέχρι την περάτωση της επόμενης Συνταγματικής Αναθεώρησης, καθώς η διατύπωση του άρθρου 16 δεν επιτρέπει αυτή την ώρα κάτι άλλο πέραν της λειτουργίας παραρτημάτων ήδη λειτουργούντων ιδρυμάτων στην αλλοδαπή.

Ηρθε η ώρα

Η κυβέρνηση είναι αισιόδοξη πως, μετά από χίλια κύματα και δύο αναθεωρήσεις (2008 και 2019), στις οποίες το άρθρο 16 δεν συγκέντρωσε τον απαιτούμενο αριθμό των 180 ψήφων ώστε να αναθεωρηθεί, η ώρα έφτασε. Παρότι το ΠΑΣΟΚ θα καταψηφίσει το νομοσχέδιο για τα μη κρατικά πανεπιστήμια, δεν είναι δεδομένο ότι η στάση του στην αναθεώρηση του άρθρου 16 θα μείνει ίδια. Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Νίκος Ανδρουλάκης, άλλωστε, όχι απλώς δεν έχει αποκλείσει το σενάριο, αλλά έχει θέσει ήδη και τους όρους υπό τους οποίους το κόμμα του θα μπορούσε να συναινέσει στην αναθεώρηση.

Η στάση του ΠΑΣΟΚ είναι κομβική. Η υπερψήφιση του άρθρου από τους 32 βουλευτές του, σωρευτικά με τους 158 βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας, θα έδινε το πολυπόθητο 180 ήδη από την πρώτη, την προτείνουσα Βουλή, με συνέπεια στην αναθεωρητική να απαιτούνταν μόλις 151 ψήφοι για την αναθεώρησή του. Θα μπορούσε να συναινέσει το ΠΑΣΟΚ από την προτείνουσα Βουλή στην αναθεώρηση του 16; «Ναι», λένε πολλοί βουλευτές, υπό την προϋπόθεση ότι η κυβέρνηση θα παρουσίαζε από την προτείνουσα Βουλή την τελική διατύπωση της διάταξης. Υπενθυμίζεται ότι το 2018 στις προτάσεις της η Νέα Δημοκρατία είχε συμπεριλάβει την αναθεώρηση του άρθρου 16 με την εξής διατύπωση: «Επιτρέπεται η ίδρυση πανεπιστημίων από ιδιώτες υπό την εποπτεία ανεξάρτητης Αρχής, η οποία θα διασφαλίζει τους όρους για την υψηλή ποιοτική στάθμη των παρεχόμενων σπουδών. Διασφαλίζονται η αυτοτέλεια και η αυθυπαρξία των δημόσιων ΑΕΙ. Το κράτος μεριμνά για τη δημιουργία πρότυπων σχολικών δομών». Η πρόταση είχε καταψηφιστεί τότε από την πλειοψηφία ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ, με αποτέλεσμα να μη λάβει ούτε τις 151 θετικές ψήφους και να απορριφθεί. Η συζήτηση για τη Συνταγματική Αναθεώρηση μπορεί να εκκινήσει από τον Ιανουάριο του 2025, οπότε και συμπληρώνονται πέντε χρόνια από την περάτωση της προηγούμενης Αναθεώρησης. Για την περάτωση και της νέας Αναθεώρησης απαιτούνται εκλογές και νέα ψηφοφορία από την επόμενη, την αναθεωρητική Βουλή. Μολονότι ακολουθούν αρκετοί μήνες, στο κυβερνητικό στρατόπεδο ήδη γίνονται οι πρώτες σκέψεις για τις προτάσεις της Νέας Δημοκρατίας, τόσο στη βάση των προτάσεων του 2019, οι οποίες απορρίφθηκαν, όσο και σε νέα δεδομένα που έχουν προκύψει έκτοτε. Μεταξύ άλλων, η επιβολή δημοσιονομικού «κόφτη» ώστε η χώρα να μη ζήσει ξανά δημοσιονομικό εκτροχιασμό. Η παρέμβαση σε αυτό το σημείο θα αφορά το άρθρο 79, με πιθανότερη πρόβλεψη το ότι ο Προϋπολογισμός θα οφείλει να διασφαλίζει τη δημοσιονομική ισορροπία μεταξύ εσόδων και εξόδων και τη βιώσιμη δημοσιονομική λειτουργία.

Η διάταξη αυτή θα λειτουργούσε ως δημοσιονομικός «κόφτης», καθιστώντας ακόμα και άκυρες εκ μέρους του Ελεγκτικού Συνεδρίου δαπάνες που θα υπερέβαιναν τον Προϋπολογισμό. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον θα έχει και η πρόταση για αναθεώρηση του άρθρου 24, το οποίο αφορά το περιβάλλον. Σε περίοδο κλιματικής κρίσης, το άρθρο 24 θα βρεθεί στο επίκεντρο, με τη Νέα Δημοκρατία ήδη από το 2018 να έχει κατατεθειμένη πρόταση τόσο για τον ορισμό του δάσους όσο και για την υποχρεωτική αναδάσωση. Σύμφωνα με την πρόταση της Ν.Δ. από το 2018, προβλέπονται η λήψη μέτρων για τη συμβολή στην αντιμετώπιση του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής και της διαχείρισης των υδάτινων πόρων, η ενίσχυση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, η υποχρεωτική αναδάσωση σε δημόσια ή ιδιωτικά δάση που καταστράφηκαν ή καταστρέφονται από πυρκαγιά ή που με άλλο τρόπο αποψιλώθηκαν και η κατοχύρωση περιβαλλοντικού ισοζυγίου σε κάθε κρατική παρέμβαση. «Ως δάσος λογίζεται η έκταση που, σύμφωνα με τα πορίσματα της επιστήμης, φέρει τα οικεία χαρακτηριστικά κατά την 11η Ιουνίου 1975», ανέφερε η πρόταση. Στις κυβερνητικές σκέψεις περιλαμβάνεται και η παροχή δυνατότητας στα ποινικά δικαστήρια να επιβάλλουν και διοικητικά πρόστιμα, προκειμένου να αποτρέπεται η παράλληλη διαδικασία σε ποινικά και διοικητικά δικαστήρια ή ακόμα και στην ίδια τη διοίκηση.