Οι διατροφικές «παγίδες» από τη νηστεία στο πασχαλινό τραπέζι

Το Πάσχα είναι η μεγαλύτερη γιορτή της Χριστιανοσύνης που συγκεντρώνει οικογένεια και φίλους γύρω από το εορταστικό τραπέζι. Καθώς όμως κατά την εορταστική περίοδο… επιβάλλονται δύο εντελώς αντίθετες διαιτητικές συμπεριφορές, δεδομένου πως από τη νηστεία οι περισσότεροι περνούν με μεγάλη ταχύτητα στις υπερβάσεις, οι ειδικοί εφιστούν προσοχή και εγκράτεια.

Η προειδοποίηση, δε, αυτή αφορά κυρίως τους ανθρώπους που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες – όπως για παράδειγμα είναι τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη και καρδιαγγειακά νοσήματα -, δεδομένου ότι το απόγευμα και τη νύχτα της Κυριακής του Πάσχα παραδοσιακά αυξάνεται η ζήτηση ιατρικής βοήθειας στα εφημερεύοντα νοσοκομεία.

«Λόγω αυτής ακριβώς της συνύπαρξης του υγιεινού αλλά και του «ανθυγιεινού» τρόπου διατροφής μέσα σε λίγες μέρες, τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη πρέπει να πολύ προσεκτικά με το τι, πότε και πώς θα φάνε, εστιάζοντας ιδίως στο πόσους υδατάνθρακες θα καταναλώσουν και το πώς θα αποφύγουν τα επιβαρυντικά λιπαρά», σημειώνει ο κλινικός διαιτολόγος – προϊστάμενος Διαιτολογικού Τμήματος στο Νοσοκομείο Λαϊκό, Χάρης Δημοσθενόπουλος.

«Σοφά» λοιπόν αμέσως μετά την Ανάσταση η παράδοση προβλέπει να… στρώνεται το τραπέζι με πρωταγωνιστή τη μαγειρίτσα, καθώς αποτελεί το ενδιάμεσο διατροφικό στάδιο ανάμεσα στη νηστεία και το πλούσιο εορταστικό τραπέζι της Κυριακής.

Σακχαρώδης διαβήτης
Την επόμενη ημέρα όμως οι διατροφικές προκλήσεις είναι σαφώς περισσότερες. Το παραδοσιακό τραπέζι του ελληνικού Πάσχα περιλαμβάνει αρνί ή κατσίκι, που είναι δύο πηγές πρωτεΐνης υψηλής βιολογικής αξίας, αλλά και βιταμινών (κυρίως Β), σιδήρου και φωσφόρου. Επειδή όμως είναι νεαρά ζώα, όπως εξηγεί ο Χ. Δημοσθενόπουλος, έχουν μεγάλη περιεκτικότητα σε πουρίνες, από τις οποίες παράγεται ποσοστό του ουρικού οξέος, το οποίο προκαλεί την «ουρική αρθρίτιδα».

Επίσης κατά την ίδια ημέρα το έθιμο θέλει και κατανάλωση αβγών, μετά το γνωστό «τσούγκρισμα», τα οποία έχουν μεν απενοχοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό για την επίδρασή τους στη χοληστερόλη, εντούτοις δεν ισχύει το ίδιο για τη μαγειρίτσα (μία μερίδα μπορεί να δώσει στον οργανισμό έως και 580 θερμίδες, αλλά με πολύ μεγάλη περιεκτικότητα σε χοληστερόλη) και τα εντόσθια (π.χ. συκώτια και εντόσθια) που σερβίρονται σε διάφορες μορφές και επίσης αποτελούν υψηλές πηγές χοληστερόλης και λίπους.

Και έπειτα φθάνει η ώρα του γλυκού. «Τα άτομα με διαβήτη πρέπει να προσέξουν τα πασχαλινά κουλούρια, που περιέχουν ζάχαρη, αβγά, αλλά και λίπος (60 γραμμάρια δίνουν περίπου 230 θερμίδες) και το πασχαλινό τσουρέκι, που είναι επίσης πηγή υδατανθράκων και λίπους (τα 70 γραμμάρια δίνουν 68 θερμίδες, με 44 γραμμάρια υδατανθράκων)», εξηγεί ο ειδικός.

Και προσθέτει πως «η δυσπεψίακαι η υπεργλυκαιμία είναι δύο από τα σημαντικότερα προβλήματα που πρέπει να αποφύγουμε ώστε οι εορταστικές ημέρες να μη διαταράξουν την υγεία μας και τη γλυκαιμική ρύθμιση».

Υπερουριχαιμία
Η υπερουριχαιμία είναι η κατάσταση όπου εμφανίζονται αυξημένα επίπεδα ουρικού οξέος στον γενικό πληθυσμό. Η υπερουριχαιμία συνυπάρχει συχνά με άλλα νοσήματα όπως υπέρταση, μεταβολικό σύνδρομο, καρδιαγγειακά, διαβήτη ή παχυσαρκίακαι αποτελεί πλέον παράγοντα καρδιομεταβολικού κινδύνου, όπως εξηγεί ο Χ. Δημοσθενόπουλος, ενώ ταυτόχρονα μπορεί να οδηγήσει στην ουρική αρθρίτιδα, που ανήκει στις φλεγμονώδεις παθήσεις των αρθρώσεων.

Συνεπώς, «όσα άτομα έχουν υψηλές τιμές ουρικού οξέος πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικά κατά την περίοδο πριν από το Πάσχα (ειδικά αν ακολουθούν τη νηστεία) και την ημέρα του Πάσχα. Κατά τη νηστεία πρέπει να αποφεύγουν τη συχνή κατανάλωση οσπρίων, να αποφεύγουν από τα λαδερά τον αρακά και το σπανακόρυζο, να μην προσθέτουν ανάμεσα στους ξηρούς καρπούςπου καταναλώνουν τα αμύγδαλα και να αποφεύγουν τα θαλασσινά, ως υποκατάστατο του κρέατος», προσθέτει ο ίδιος.

Και συνεχίζει: «Την ημέρα του Πάσχα, πάλι, για να προστατευτούν από την οξεία κρίση ουρικού είναι σημαντικό να αποφύγουν τα εντόσθια και τη μαγειρίτσα, να αποφύγουν το κατσίκι, να επιλέξουν κάποιο άλλο κρέας ως βασικό γεύμα και να τα συνοδεύσουν με πολύ σαλάτα, πολύ νερό (η ενυδάτωση είναι σημαντικό για τον καθαρισμό και την απομάκρυνση των πουρινών) και πολύ μικρή ποσότητα αλκοόλης».

Ο ίδιος άλλωστε εξηγεί πως παρότι η κατανάλωση αυτών των τροφίμων για 1-2 ημέρες δεν είναι ικανή να ανεβάσει τις τιμές σε όλους, «άτομα με μακροχρόνια υπερουριχαιμία ή προηγούμενα επεισόδια πρέπει να είναι πιο προσεκτικά».

Αξίζει πάντως να σημειωθεί πως μελέτες δείχνουν ότι η πρόσληψη σόγιαςμπορεί να αυξήσει την απέκκριση και την καλύτερη κάθαρση του ουρικού οξέος από τους νεφρούς. Ετσι, η αντικατάσταση του κόκκινου κρέατος, κατά τη νηστεία, με προϊόντα σόγιας, μπορεί να έχει σημαντικά οφέληγια τα άτομα που έχουν πρόβλημα με το ουρικό οξύ.

Τα συνήθη προβλήματα υγείας μετά την «υπερφαγία» την Κυριακή του Πάσχα
Η δυσπεψία είναι ίσως από τα πρώτα προβλήματα που οι περισσότεροι από εμάς θα νιώσουμε, ακόμη και εκείνοι που δεν έχουν διαγνωσθεί με χρόνια νόσημα.

Πρόκειται πάντως, σύμφωνα με τον ειδικό, για την πιο ήπια επιπλοκή που μπορεί να εμφανιστεί και πρέπει να αντιμετωπιστεί με ήπια αφεψήματα όπως χαμομήλι, ελαφριά άσκηση π.χ. περπάτημα και αποφυγή κατάκλισης αμέσως μετά το φαγητό. Εξίσου σημαντικό όμως είναι όταν νιώσει κανείς επιβαρυμένος να θέσει ένα «φρένο» αποφεύγοντας εκτός από αλκοόλ και τα ανθρακούχα ποτά.

Επιπρόσθετα, «άτομα με προβλήματα στομάχου όπωςέλκοςήιστορικό γαστρίτιδαςμπορούν επίσης να βρουν εξαιρετικά δύσκολο να πέψουν τις παραδοσιακές τροφές του πασχαλινού τραπεζιού. Τέλος, ενοχλήσεις τηςχολής είναι επίσης πιθανές, ιδιαίτερα σε άτομα με ιστορικό λιθίασης.

Η μεγάλη συσσώρευση λίπους και κυρίως η παρουσία ποσοτήτων κορεσμένων λιπών και χοληστερόλης μπορεί να επηρεάσει τη λειτουργία της χολής, με καταστάσεις όπως οξεία χολοκυστίτιδα, οξεία παγκρεατίτιδα ή και κολικούς. Σε αυτές τις καταστάσεις, που είναι σαφώς πιο σοβαρές από τη δυσπεψία, είναι συχνά απαραίτητη η μετακομιδή στο νοσοκομείο», καταλήγει ο Χ. Δημοσθενόπουλος.

Έντυπη έκδοση «ΤΑ ΝΕΑ»