Ταξίδι
Οι άγνωστες μονές της Κόνιτσας
Μιλώντας για Κόνιτσα, ο νους όλων πηγαίνει κατευθείαν στις απότομες χαράδρες που διατρέχει ο ποταμός Αώος και στις αμέτρητες -μικρές και μεγάλες- διαδρομές στη φύση που κάθε εποχή του χρόνου γεμίζουν με διαφορετικά, αλλά εξίσου ζωντανά χρώματα, αντιθέσεις και ακούσματα. Μέσα σε αυτό το σαγηνευτικό περιβάλλον, δεν είναι καθόλου απορίας άξιον πώς αναπτύχθηκε ο μοναχισμός αφήνοντας πίσω του μικρά άγνωστα μοναστήρια που ελάχιστοι γνωρίζουν και ακόμα περισσότεροι αξίζει να μάθουν.
Μονή Παναγίας Στομίου
Σε μια από τις πιο εντυπωσιακές και άγριες γωνιές της χαράδρας του Αώου, βρίσκεται η μονή της Παναγίας Στομίου. Χτισμένο ανάμεσα στις απότομες και άγριες πλαγιές της Τύμφης και της Τραπεζίτσας, το ιστορικό μοναστήρι έχει μια ενδιαφέρουσα και συνάμα αξιοπρόσεκτη ιστορία. Σύμφωνα με τις πηγές, το αρχικό μοναστήρι χτίστηκε κάπου στο 1442 στις πλαγιές της Τραπεζίτσας και το 1774 -για άγνωστο λόγο- μεταφέρθηκε στη σημερινή του θέση. Παρά τις συνεχείς αλλαγές που βίωσε, το μοναστήρι δεν άντεξε τη ναζιστική λαίλαπα και καταστράφηκε σχεδόν ολοκληρωτικά από τους Γερμανούς με μόνο τον κυρίως ναό να διασώζεται ακέραιο. Σήμερα, η μονή Στομίου είναι φημισμένο ενεργό ανδρικό μοναστήρι που φυλάσσει θρησκευτικά κειμήλια, όπως εικόνες και λείψανα, ενώ ακόμα πιο ενδιαφέρον είναι πως οι λάτρεις της πεζοπορίας μπορούν να συνδυάσουν μια επίσκεψη στη μονή με πεζοπορία, καθώς το μοναστήρι είναι επισκέψιμο μόνο με πεζοπορία διάρκειας 2 ωρών από τη γέφυρα της Κόνιτσας.
Μονή Μολυβδοσκέπαστης
Στη συμβολή του Αώου με τον Σαραντάπορο, βρίσκεται το μοναστήρι της Μολυβδοσκέπαστης με το χαρακτηριστικό όνομα που κανείς δεν μπορεί εύκολα να ξεχάσει. Όπως λέει και η λέξη, το όνομα του μοναστηριού προέρχεται από τις μολύβδινες πλάκες που, αντί για κεραμίδια ή πέτρες, σκέπαζαν για αιώνες την οροφή του καθολικού. Ο λόγος, βέβαια, για αυτήν την ιδιόμορφη αρχιτεκτονική επιλογή παραμένει άγνωστος. Αρχιτεκτονική ιδιομορφία; Αισθητική επιλογή; Κανείς δεν μπορεί να πει με ακρίβεια. Πάντως, ό,τι και να ισχύει, το μοναστήρι με πλούσια εικονογράφηση και ιστορία που ανάγεται στον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Πωγωνάτο αξίζει δικαιωματικά μια επίσκεψη.
Μονή Ζέρμας
Ένα από τα παλαιότερα μοναστήρια της Ηπείρου που ξεχωρίζει για το καθολικό του και τις ανάγλυφες διακοσμήσεις του είναι η μονή της Ζέρμας στην Κόνιτσα. Έχοντας χτιστεί σύμφωνα με την παράδοση από τον αυτοκράτορα Πωγωνάτο κάπου στο 600 μ.Χ., το μοναστήρι ανακαινίστηκε και πήρε τη μορφή που γνωρίζουμε σήμερα το 1656. Αυτό, όμως, που ξεχωρίζει όσο τίποτα άλλο στη μονή είναι οι περίτεχνες διακοσμήσεις και οι σπάνιες τοιχογραφίες που το καθιστούν ένα μοναδικό κόσμημα στον μνημειακό χάρτη της Ηπείρου.
Μονή Εισοδίων Θεοτόκου
Ακολουθώντας μια γραφική διαδρομή μέσα στο δάσος κοντά στο χωριό Μοναστήρι, βρίσκεται το μοναστήρι των Εισοδίων της Θεοτόκου. Η μονή που, σύμφωνα με επιγραφή χρονολογείται στο 1672, είναι μια από τις ιστορικότερες της περιοχής που, παρά την πλούσια ιστορία της, έχει λεηλατηθεί στο παρελθόν και αναγκαστικά ανακαινιστεί σχεδόν εξ’ ολοκλήρου από την αρχή. Μάλιστα, η σημερινή μορφή της μονής ανάγεται στο 1819, ενώ σήμερα τα κελιά που κάποτε έμεναν μοναχοί λειτουργούν ως ξενώνες φιλοξενίας προσκυνητών. Σήμερα, κανείς στην μονή μπορεί να δει εκκλησιαστικά κειμήλια ιστορικής αξίας, όπως πέτρινα μανουάλια, εικόνες, αλλά και το ξυλόγλυπτο τέμπλο.
