Έκπληκτοι οι γεωλόγοι: Aνακαλύφθηκε χαμένο βυθισμένο νησί στο μέγεθος της Ισπανίας – Είναι πλούσιο σε πολύτιμα ορυκτά

Μελέτη που διεξήχθη από επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Σάο Πάολο (USP, Βραζιλία), αποκάλυψε ότι, το ύψωμα Rio Grande Rise, ένα πιθανό ηπειρωτικό βασαλτικό οροπέδιο και μια υποθαλάσσιων οροσειρά, που σήμερα είναι βυθισμένο στον Νότιο Ατλαντικό Ωκεανό περίπου 1.200 χιλιόμετρα από τις ακτές της Βραζιλίας, κάποτε ήταν ένα πελώριο, τροπικό νησί, πλούσιο σε ορυκτά και καλυμμένο από βλάστηση. Οι γεωλόγοι έχουν χρονολογήσει τα ιζήματα του σχηματισμού μεταξύ 45 και 40 εκατομμυρίων χρόνων στο παρελθόν.

Η εργασία στην οποία οποίο αναλύονται τ’ αποτελέσματα της μελέτης, η οποία χρειάστηκε 10 χρόνια έρευνας, δημοσιεύθηκε στο περιοδικό “Scientific Reports”, και περιέχει νέα στοιχεία σχετικά με τη γεωλογία του υπερυψωμένου μορφώματος Rio Grande Rise, το οποίο έχει σχεδόν το ίδιο μέγεθος με την Ισπανία.

Οι ερευνητές ανέλυσαν δείγματα ιζημάτων τα οποία ήταν βυθισμένα σε βάθος περίπου 650 μ., στο δυτικό Rio Grande Rise, και προσδιόρισαν τις ορυκτολογικές, γεωχημικές, και μαγνητικές τους ιδιότητες. Τα δείγματα περιείχαν κυρίως κόκκινο άργιλο, με αρκετά ορυκτά, χαρακτηριστικά των μεταβολών που παρατηρούνται σε τροπικά ηφαιστειακά πετρώματα, όπως είναι ο καολινίτης, ο μαγνητίτης, ο οξειδωμένος μαγνητίτης, ο αιματίτης και ο γκαιτίτης.

Ήταν το Rio Grande Rise νησί;

To 2018, η ερευνητική ομάδα ξεκίνησε με βάση την υπόθεση ότι το ύψωμα Rio Grande Rise, ήταν κάποτε νησί, μία εικασία βασισμένη σε ανακαλύψεις επιστημονικών αποστολών στην περιοχή, από όπου συλλέχθηκε το δείγμα το οποίο περιλήφθηκε στο άρθρο.

Η ομάδα ταξίδεψε με το ερευνητικό πλοίο RRS Discovery του Εθνικού Ωκεανογραφικού Κέντρου του Ηνωμένου Βασιλείου (NOC), και με το ωκεανογραφικό ερευνητικό σκάφος του USP Alpha Crucis. Οι αποστολές ήταν μέρος ενός θεματικού έργου, υποστηριζόμενου από το Ίδρυμα Ερευνών του Σάο Πάολο, FAPESP. Οι ερευνητές ήταν απ’ το Ωκεανογραφικό Ινστιτούτο (ΟΙ), του USP και από το πανεπιστήμιο του Southampton στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Ο σχηματισμός του αργίλου λόγω ηφαιστειακής δραστηριότητας

«Η έρευνα και η ανάλυσή μας, μας επέτρεψαν να διαπιστώσουμε ότι, πράγματι, το γεωλογικό μόρφωμα Rio Grande Rise ήταν νησί και, αυτό που είναι τώρα υπό συζήτηση, είναι το αν η περιοχή μπορεί να συμπεριληφθεί στη νομίμως αναγνωρισμένη υφαλοκρηπίδα της Βραζιλίας. Γεωλογικά, ανακαλύφθηκε ότι, ο άργιλος σχηματίστηκε μετά την τελευταία ηφαιστειακή δραστηριότητα, πριν από 45 εκατομμύρια χρόνια. Ως εκ τούτου, ο σχηματισμός αυτός χρονολογείται από 30 έως 40 εκατομμύρια χρόνια στο παρελθόν. Πρέπει να δημιουργήθηκε ως αποτέλεσμα των τροπικών συνθηκών», εξήγησε ο Luigi Jovane, ο τελευταίος συγγραφέας του άρθρου και καθηγητής στο ΙΟ-USP, της υπηρεσίας FAPESP.

Διεπιστημονική μελέτη υπό την αιγίδα του ιδρύματος FAPESP

Για τον Jovane, τον κύριο ερευνητή του προγράμματος που χρηματοδοτείται από το ίδρυμα FAPESP, το γεγονός ότι, η έρευνα συμπεριλάμβανε μία διεπιστημονική ομάδα, συνετέλεσε καθοριστικά στ’ αποτελέσματά της. Η συγκεκριμένη ομάδα μελέτης αποτελείται από υψηλής κατάρτισης ειδικούς στη γεωλογία, τη γεωχημεία, τη βιολογία, την υδροδυναμική, την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, τις νέες ενέργειες, την ψυχολογία και τον νόμο.

«Όλη αυτή η συγκεντρωμένη επιστημονική γνώση, μπορεί ν’ αξιοποιηθεί για την εμβάθυνση των γνώσεων σχετικά με το μόρφωμα Rio Grande Rise, και να δώσει προοπτικές στην περιοχή, χωρίς να διαταράξει τις συνέργειες του τοπικού συστήματος. Προκειμένου να διαπιστώσουμε αν, οι εξαγωγές πόρων και πηγών από τον βυθό, είναι βιώσιμες, πρέπει πρώτα ν’ αναλυθεί η βιωσιμότητα και οι επιπτώσεις της εξόρυξής της. Για παράδειγμα, δεν έχουν μελετηθεί λεπτομερώς οι λειτουργίες  του οικοσυστήματος που παρέχονται απ’ τον ωκεανό. Η παρέμβαση σε μία περιοχή σημαίνει ότι θα επηρεαστούν τα ζώα, οι μύκητες και τα κοράλλια, όπως επίσης απαιτείται η κατανόηση της επίδρασης που θα έχει αθροιστικά η μελέτη στις διεργασίες που θα γίνουν», ανέφερε ο Jovane.

Βαθυμετρική χαρτογράφηση υψηλής ανάλυσης

Οι επιστήμονες επικεντρώθηκαν στο δυτικό τμήμα του Rio Grande Rise, το οποίο αποκατέστησαν με τη χρήση υψηλής ανάλυσης βαθυμετρική χαρτογράφηση, η οποία δείχνει τα καλυμμένα με ίζημα οροπέδια, τα οποία χωρίζει ένα ρήγμα βάθους πάνω από 600 μ. Χρησιμοποίησαν ένα αυτόνομο υποβρύχιο όχημα (AUV), και ένα τηλεχειριζόμενο όχημα Discovery (ROV), για να δημιουργήσουν χάρτες, βίντεο και ήχους σόναρ.

Το AUV είναι ικανό να καταδύεται ως τον πυθμένα και να καλύπτει μία προκαθορισμένη περιοχή για έως και 12 ώρες. Το ROV, συνδέεται με καλώδια με το πλοίο καθώς αυτό ταξιδεύει, παράγοντας εικόνες υψηλής ανάλυσης και συλλέγοντας δείγματα πετρωμάτων και οργανισμών μ’ έναν ρομποτικό βραχίονα. «Στη Βραζιλία, κανείς δεν διαθέτει AUV ή ROV, και για τον λόγο αυτό, η συνεργασία με τους βρετανούς επιστήμονες αποδείχθηκε καθοριστική, παρόλο που, η έρευνα είναι 100% βραζιλιάνικη» διασαφήνισε ο Jovane.

Η χρονολόγηση και η ανάλυση της σύστασης των πετρωμάτων

Η ύπαρξη τροπικού εδάφους μεταξύ των ηφαιστειακών ροών λάβας που ανιχνεύθηκαν απ’ τους ερευνητές, μαρτυρά ότι, τα πετρώματα πρέπει να είχαν εκτεθεί στα στοιχεία της φύσης σε θερμό και υγρό κλίμα, σε μία περιοχή με ενεργά ηφαίστεια, λιγότερο από 40 εκατομμύρια χρόνια πριν. Το χώμα είναι παρόμοιο με την «κόκκινη γη» (terra roxa), η οποία βρίσκεται σε πολλά μέρη της πολιτείας του Σάο Πάολο, σύμφωνα με τον Jovane.

Το πιο συχνά χρησιμοποιούμενο μέτρο της διάβρωσης των πετρωμάτων, γνωστό ως δείκτης χημικής αλλοίωσης (Chemical Alteration Index-CIA), ήταν 93 για την κόκκινη άργιλο. Τα περισσότερα αλκαλικά πετρώματα έχουν CIA μικρότερο από 50. Αυτή η υψηλή τιμή υποδεικνύει την προέλευσή τους από την ακραία διάβρωση των ροών λάβας και των ηφαιστειακών πετρωμάτων κατά την Ηώκαινο Εποχή (τη δεύτερη περίοδο μετά την Παλαιογενή Εποχή), μεταξύ 56 και 34 εκατομμυρίων χρόνων στο παρελθόν, όταν οι υψηλές θερμοκρασίες ευνοούσαν την ανάπτυξη τροπικών δασών, πριν από τις απότομες κλιματικές αλλαγές που επήλθαν μετά την αποκόλληση της Αυστραλίας απ’ την Ανταρκτική.

Υφαλοκρηπίδα και οικονομικά οφέλη για τη Βραζιλία

Στα τέλη του Ηώκαινου και τις αρχές του Ολιγόκαινου, μεταξύ 35 και 25 εκατομμυρίων χρόνων πριν, η διάβρωση λόγω του αέρα, εντάθηκε απ’ τη θερμική καθίζηση και τη βύθιση στο νερό.

Τα τελευταία χρόνια, λόγω των υπολογιζόμενων οικονομικών ωφελειών, το Rio Grande Rise, έχει αποτελέσει το αντικείμενο εντατικών μελετών. Το Rio Grande Rise, βρίσκεται σε διεθνή ύδατα και υπόκειται στις προβλέψεις και τους κανονισμούς της Διεθνούς Αρχής Θαλάσσιου Βυθού (ISA). Τον Δεκέμβριο του 2018, η κυβέρνηση της Βραζιλίας, ζήτησε την επέκταση της ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας, προκειμένου να συμπεριληφθεί σ’ αυτήν και το Rio Grande Rise, το οποίο βρίσκεται πολύ πέρα απ’ το όριο των 200 ναυτικών μιλίων, που θεσπίστηκε και ισχύει για όλα τα έθνη απ’ τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS).

Περιοχές πλούσιες σε κοβάλτιο, νικέλιο, λίθιο, τελλούριο και άλλες, σπάνιες γαίες που είναι κρίσιμες για την μετάβαση απ’ τα ορυκτά καύσιμα που είναι απ’ τους βασικούς παράγοντες της υπερθέρμανσης του πλανήτης, στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, έχουν ανιχνευθεί στο Rio Grande Rise.

Το μέλλον της έρευνας του Rio Grande Rise

«Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε τις λειτουργίες του οικοσυστήματος και άλλες φυσικές διαδικασίες που επενεργούν στο Rio Grande Rise» δήλωσε ο Jovane. «Μόνο αυτή η γνώση μπορεί να μας δώσει τη δυνατότητα να εκτιμήσουμε τις περιβαλλοντικές  επιπτώσεις, να εφαρμόσουμε τους τρόπους μετριασμού και ν’ αντισταθμίσουμε τις επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη που απαιτούνται για την προστασία του, αν το επιτρέψει η προβλεπόμενη οικονομική ανάπτυξη».