Η εκτίναξη του πληθωρισμού στην Ευρωζώνη

Του Σάλομον Φίντλερ

Ο πληθωρισμός των τιμών καταναλωτή στην Ευρωζώνη εκτινάχθηκε σε νέα υψηλά επίπεδα ρεκόρ, αγγίζοντας το 10% σε ετήσια βάση τον Σεπτέμβριο εν συγκρίσει με τον δείκτη του 9,1% τον Αύγουστο. Ο ετήσιος ρυθμός υπερβαίνει τις προσδοκίες μας για το 9,8% και της συναινετικής προσέγγισης για 9,7%.

Ουδέποτε σε κάποιον μήνα την περίοδο από το 1991 έως το 2021 ο πληθωρισμός της Ευρωζώνης δεν ξεπέρασε το 5% σε ετήσια βάση. Οι τιμές της ενέργειας παραμένουν ο σημαντικότερος παράγοντας του συνολικού πληθωρισμού, σημειώνοντας αύξηση 40,8% σε ετήσια βάση τον Σεπτέμβριο μετά την άνοδο του 38,6% τον Αύγουστο.

Οι τιμές της ενέργειας είναι πιθανό να διατηρήσουν τον πληθωρισμό σε υψηλά επίπεδα καθ’ όλη τη διάρκεια του υπόλοιπου έτους, ενώ οι κυβερνήσεις επιτείνουν τις παρεμβάσεις τους για να προστατεύσουν τους καταναλωτές από το χειρότερο σοκ που έχουν υποστεί λόγω των τιμών.

Επιπλέον, ο πληθωρισμός εμφανίζεται όλο και περισσότερο και στις τιμές άλλων αγαθών. Τα τρόφιμα, το αλκοόλ και ο καπνός ήταν 11,8% ακριβότερα από ό,τι πριν από ένα χρόνο τον Σεπτέμβριο και 10,6% τον Αύγουστο, ενώ οι τιμές των βιομηχανικών αγαθών, εξαιρουμένης της ενέργειας, ενισχύθηκαν 5,6% σε ετήσια βάση τον Σεπτέμβριο, έναντι 5,1% τον Αύγουστο. Παρά το γεγονός ότι αυτά τα ποσοστά αντικατοπτρίζουν επίσης υψηλότερο κόστος για τις εισαγωγές, συμπεριλαμβανομένων της ενέργειας και των γεωργικών προϊόντων, ο εγχώριος πληθωρισμός είναι πιθανό να επιταχύνεται όλο και περισσότερο. Οι τιμές των υπηρεσιών ανήλθαν 4,3% σε ετήσια βάση τον Σεπτέμβριο, ταχύτερα από το 3,8% τον Αύγουστο. Περίπου το ήμισυ αυτής της αύξησης μπορεί να αποδοθεί στη λήξη μιας ειδικής έκπτωσης στα εισιτήρια για τα μέσα μαζικής μεταφοράς στη Γερμανία.

Αναμένεται ότι η ΕΚΤ θα αυξήσει το βασικό της επιτόκιο από το 1,25% στο 2,5% έως τον Φεβρουάριο του 2023.

Οι μετρούμενοι ρυθμοί πληθωρισμού διαφέρουν ευρύτατα μεταξύ των κρατών-μελών της Ευρωζώνης, κυμαινόμενοι τον Σεπτέμβριο από 6,2% σε ετήσια βάση στη Γαλλία έως το 24,2% στην Εσθονία. Ο πληθωρισμός στη Γαλλία, όπου η κυβέρνηση παρεμβαίνει δυναμικά για να ελέγξει τις τιμές της ενέργειας για τα νοικοκυριά, είναι πολύ χαμηλότερος από ό,τι σε άλλα μεγάλα κράτη-μέλη (Γερμανία: 10,9%, Ιταλία: 9,5%, Ισπανία: 9,3%).

Αξίζει να σημειωθεί πως ο πληθωρισμός ξεπερνάει κατά πολύ τον επίσημο στόχο του 2% της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ). Ενώ η ίδια η ΕΚΤ μπορεί να είναι έτοιμη να θεωρήσει το στοιχείο του εισαγόμενου πληθωρισμού, κυρίως στις τιμές ενέργειας, ως έναν παράγοντα με χαρακτήρα προσωρινό, θα επιδιώξει τουλάχιστον να αποτρέψει την παγίωση του εγχώριου πληθωρισμού.

Εάν η ΕΚΤ αυξήσει τα επιτόκια πιο γρήγορα τώρα, μπορεί τελικά να ξεφύγει από την προοπτική για χαμηλότερα επίπεδα επιτοκίων μεσοπρόθεσμα. Αναμένουμε ότι η ΕΚΤ θα αυξήσει το βασικό της επιτόκιο αναχρηματοδότησης από το 1,25% στο 2,5% έως τον Φεβρουάριο του 2023, με αρκετές πιθανότητες να το αγγίξει ήδη από τον Δεκέμβριο. Αναμένουμε, επιπλέον, ότι η ΕΚΤ θα αυξήσει το επιτόκιο καταθέσεων παράλληλα με το επιτόκιο αναχρηματοδότησης από το 0,75% στο 2% το ίδιο χρονικό διάστημα. Αλλά μόλις η ύφεση καταστεί ολοένα και πιο εμφανής και ο πληθωρισμός αρχίσει να μειώνεται σταδιακά, η ΕΚΤ πιθανότατα θα σταματήσει την πορεία αυξήσεων και θα διατηρήσει τα επιτόκια σε κατάσταση αναμονής για το υπόλοιπο του 2023.

* O κ. Σάλομον Φίντλερ είναι οικονομολόγος της επενδυτικής τράπεζας Berenberg.