Όταν ο κινηματογράφος διδάσκει  

ΤΟΥ ΔΙΟΝΥΣΗ ΖΑΚΥΝΘΙΝΟΥ

Από τη «Ναυμαχία του Μιντγουέι» στο οσκαρικό «1917». Και απ’ αυτό, στο «Κατηγορώ» του Ρομάν Πολάνσκι, και τώρα στο πολυαναμενόμενο, συγκλονιστικό, «Οπενχάιμερ».

Αν και η ιστορική καταγραφή στη μεγάλη οθόνη είναι καθαρά υποκειμενική υπόθεση, ακόμη κι έτσι ο κινηματογράφος μπορεί να έχει έναν ευπρόσδεκτο παιδευτικό χαρακτήρα.

Μια ιστορική ταινία σε βοηθά να έρθεις σε επαφή με γεγονότα που μπορεί να μην είχες καν ακουστά ή να σού δώσει το ερέθισμα να εντρυφήσεις περισσότερο σ’ αυτά.

Είναι πιθανό να ξέρεις κάποια πράγματα για τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά το «1917» σού δίνει να καταλάβεις για τα καλά ότι επρόκειτο για έναν πόλεμο χαρακωμάτων στον οποίο τα ανθρώπινα όρια ξεπεράστηκαν.

Όσο για το «Κατηγορώ», σε ρίχνει στα βαθιά της συγκλονιστικής υπόθεσης Ντρέιφους, του Γάλλου λοχαγού που κατηγορήθηκε άδικα στα τέλη του 19ου αιώνα για κατασκοπεία προς όφελος των Γερμανών, από μια καλοστημένη σκευωρία εις βάρος του. Πέρασαν χρόνια για να έλθει η δικαίωση του, ενώ σ’ αυτήν συνετέλεσε τα μέγιστα ο διάσημος συγγραφέας Εμίλ Ζολά, ο οποίος πήγε κόντρα σε θεούς και δαίμονες γράφοντας μια ανοικτή επιστολή υπέρ του, που δημοσιεύθηκε υπό τη μορφή ενός πύρινου άρθρου. Ο τίτλος του, αυτός που φέρει και η ταινία: «Κατηγορώ».

Κι ερχόμαστε στο «Οπενχάιμερ». Μετά από τη ρίψη της ατομικής βόμβας στην Ιαπωνία, ο «πατέρας» της, ο Ρόμπερτ Οπενχάιμερ, θεωρεί τον εαυτό του «καταστροφέα των κόσμων». Η περιβόητη επιτροπή του Μακάρθι επικαλούμενη ότι έχει σχέσεις με το κομμουνιστικό κόμμα, αλλά κι επειδή ο Αμερικανός επιστήμονας ήταν Εβραίος και δημοσίως διατύπωσε την αντίθεσή του στη χρήση των πυρηνικών, τον υποβάλλει σε μία εξαντλητική ανάκριση, που σκοπό έχει να πλήξει την επαγγελματική του ακεραιότητα. Και τα καταφέρνει. Πέρασαν αρκετά χρόνια για να αποκατασταθεί η φήμη και το όνομά του άτυπου διαδόχου του Αϊνστάιν, που με τη συνάντησή τους ο σκηνοθέτης Κρίστοφερ Νόλαν αποφασίζει να γράψει και τον επίλογο αυτού του βιογραφικού έπους.

Το ενθαρρυντικό είναι ότι οι αίθουσες όπου προβάλλονται ιστορικά φιλμ γεμίζουν. Μπορεί το κοινό τους να είναι ως επί το πλείστον κάποιας ηλικίας, αλλά όλο και νεότεροι τρυπώνουν ανάμεσα του παρασυρόμενοι από μεγαλύτερους.

Στο κάτω κάτω της γραφής, την εποχή της απόλυτης κυριαρχίας του διαδικτύου και των κινητών τηλεφώνων, ένας νέος πολύ πιο εύκολα θα δει ένα ιστορικό έργο στο σινεμά από το να διαβάσει ένα σχετικό με το θέμα του βιβλίο. Λίγο το έχεις κάθε φορά που συμβαίνει;