ΕΛΙΣΣΑΙΟΣ ΒΓΕΝΟΠΟΥΛΟΣ: Οι Άποικοι- Τα σύνορα της επιβολής

Αυτή η εποχή —όπως όλες οι εποχές— είναι μια καλή εποχή, αλλά μόνο αν ξέρουμε πώς να την στραγγίσουμε, σκέφτηκαν οι απανταχού άποικοι και δεν άφησαν ρουθούνι  αναίμακτο και γωνιά στον πλανήτη που να μην την καταπατήσουν. Γιατί οι αποικιοκράτες όλων των εποχών, από την αρχαιότητα μέχρι και το βαθύ μέλλον, ξέρουν ότι η καλύτερη τακτική είναι να επωφελείσαι από την αδυναμία των άλλων.

Με την ταινία «Οι Άποικοι», μεταφερόμαστε στη Χιλή του 19ου αιώνα, όπου τρεις ιππείς, ο Σαντιάγκο, ένας Χιλιανός μιγάς, ένας Βρετανός στρατιωτικός και ένας Αμερικανός μισθοφόρος, επιστρατεύονται από έναν πλούσιο γαιοκτήμονα για ένα έργο ρουτίνας: την οριοθέτηση της τεράστιας έκτασης του κτήματός του και τη χάραξη μιας ασφαλούς διαδρομής για τα κοπάδια του. Καθώς ξεκινούν τη διοικητική τους αποστολή, το τοπίο ξεδιπλώνεται μπροστά μας, αναδεικνύοντας την ομορφιά και την τραχύτητα των δυτικών συνόρων της Νότιας Αμερικής.

Ωστόσο, το φαινομενικά καθημερινό έργο παίρνει μια σκοτεινή τροπή, καθώς οι ιππείς βρίσκονται μπλεγμένοι σε μια βίαιη σύγκρουση με τους ιθαγενείς που κατοικούν στην περιοχή. Αυτό που ξεκινά ως μια απλή έρευνα σύντομα εξελίσσεται σε αιματηρό κυνήγι, με τους άνδρες του γαιοκτήμονα να καταδιώκουν ανελέητα τον ιθαγενή πληθυσμό. Οι εντάσεις κλιμακώνονται καθώς οι πολιτισμικές συγκρούσεις και η διεκδίκηση της  εξουσίας έρχονται στο προσκήνιο, ζωγραφίζοντας μια συγκλονιστική εικόνα της αποικιακής επέκτασης και των καταστροφικών επιπτώσεών της στις κοινότητες των ιθαγενών.

Στην ταινία «Οι Άποικοι», το αιματηρό κυνήγι των ιθαγενών εντείνεται καθώς η σύγκρουση φτάνει στην κορύφωσή της. Οι άντρες του γαιοκτήμονα, τροφοδοτούμενοι από απληστία και απύθμενο  θράσος, καταδιώκουν ανελέητα το θήραμά τους στο αφιλόξενο έδαφος της χιλιανής ερήμου.

Μέσα στο χάος και τη βία, οι ιππείς αναγκάζονται να αντιμετωπίσουν την ηθική τους και τη συνενοχή τους στις φρικαλεότητες που εκτυλίσσονται γύρω τους. Η αφοσίωση δοκιμάζεται, οι συμμαχίες σφυρηλατούνται και διαλύονται και η γραμμή μεταξύ κυνηγού και κυνηγημένου γίνεται όλο και πιο δυσδιάκριτη.

Οι ιθαγενείς, που απεικονίζονται ως κυνηγημένο θήραμα σε αυτή την ανελέητη καταδίωξη, γίνονται κάτι περισσότερο από απλά εμπόδια στο δρόμο των εποίκων. Παρουσιάζονται ως ανθεκτικοί υπερασπιστές των πατρογονικών τους εδαφών, που μάχονται ενάντια στην εισβολή των ξένων εισβολέων με κάθε ίνα της ύπαρξής τους.

Καθώς το διακύβευμα κλιμακώνεται και ο αριθμός των νεκρών αυξάνεται, το πραγματικό κόστος της κατάκτησης και του αποικισμού αποκαλύπτεται, αφήνοντας στο πέρασμά του ένα ίχνος καταστροφής. «Οι Άποικοι»,  προσφέρουν μια πιστή απεικόνιση του ανθρώπινου φόρου του ιμπεριαλισμού και της διαρκούς κληρονομιάς της βίας στην επιδίωξη της εξουσίας και του ελέγχου.

Ανάμεσα στα μαγευτικά τοπία των δυτικών συνόρων της Νότιας Αμερικής, η ταινία εμβαθύνει στην πολυπλοκότητα της άσκησης εξουσίας και στη βίαιη πραγματικότητα της κατάκτησης. Με φόντο το άγριο έδαφος και την αδάμαστη ερημιά, οι ιππείς παλεύουν με τις δικές τους ηθικές πυξίδες καθώς περιηγούνται στα θολά νερά της πίστης, της απληστίας και της δικαιοσύνης.

Νοτιοαμερικάνικο γουέστερν (βραβείο FIPRESCI «Ένα κάποιο βλέμμα» στο φετινό Φεστιβάλ των Καννών), η επίσημη πρόταση της Χιλής στα 96α Όσκαρ. Ο Φελίπε Γκάλβες (1983) είναι Χιλιανός σκηνοθέτης, συγγραφέας και μοντέρ με έδρα το Παρίσι. «Οι Άποικοι» είναι η πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία. Ταινίες του, μικρού μήκους, έχουν βραβευτεί από φεστιβάλ σε όλο τον κόσμο.

Η ταινία «Οι Άποικοι», σκοπό της έχει να μας βυθίσει στην καρδιά ενός σκοτεινού κεφαλαίου της Χιλιανής ιστορίας με το μαγευτικό μείγμα δυτικής αισθητικής και οδυνηρού ρεαλισμού κι όλα αυτά  με φόντο τα τέλη του 19ου αιώνα στη Χιλή.

Ένα από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα της ταινίας έγκειται στον αριστοτεχνικό χειρισμό των συμβάσεων του είδους από τον Γκάλβες. Μέσα από εικαστικά όμορφες εικόνες και μια στοιχειωδώς μυστικιστική ατμόσφαιρα, αποκαλύπτει τις θηριωδίες που διέπραξαν οι Ισπανοί γαιοκτήμονες εναντίον των ιθαγενών της Χιλής. Οι αργοί ρυθμοί της αφήγησης χρησιμεύουν για να εντείνουν την αυξανόμενη ένταση, ενώ η σκληρή, ωμά ρεαλιστική απεικόνιση της βίας αφήνει ανεξίτηλο αντίκτυπο.

Η σκηνοθετική δεινότητα του δημιουργού αναδεικνύεται μέσα το ενδιαφέρον οπτικό στυλ της ταινίας, το οποίο αποτυπώνει την άγρια ομορφιά του χιλιανού τοπίου, ενώ υπογραμμίζει τη φρίκη που εκτυλίσσεται μέσα σε αυτό. Η μυσταγωγική ατμόσφαιρα και μια ωμά ρεαλιστική απεικόνιση της σκληρότητας μας παρασύρει  βαθύτερα στα ηθικά διλήμματα των χαρακτήρων και στη σκληρή πραγματικότητα της κατάκτησης και της υποταγής.

Ωστόσο, παρά τα πολλά πλεονεκτήματά του «Οι Άποικοι» δεν είναι απαλλαγμένοι από αδυναμίες , οι χαρακτήρες π.χ. ενώ μεταφέρουν αποτελεσματικά την ηθική πολυπλοκότητα της κατάστασής τους, μπορεί κατά καιρούς να φαίνονται κάπως υπανάπτυκτοι, αφήνοντας ορισμένα κίνητρα και σχέσεις διφορούμενα.

 «Οι Άποικοι», όμως, συμπερασματικά αποτελούν μια ισχυρή μαρτυρία για τη διαρκή κληρονομιά της αποικιοκρατίας και τον καταστροφικό αντίκτυπό της στις κοινότητες των ιθαγενών. Με την νέο- γουέστερν οπτική του, τους βραδύκαυστους ρυθμούς του, και την αδυσώπητη απεικόνιση της βίας, το σκηνοθετικό ντεμπούτο του Φελίπε Γκάλβες τον χαρακτηρίζει ως έναν σκηνοθέτη που πρέπει να προσέξουμε. 

Το να μεταχειρίζεσαι έναν άλλον άνθρωπο σαν να είναι αναλώσιμος είναι απάνθρωπο. Αλλά το να ξεκινάς από την άλλη άκρη του κόσμου, για να βρεις ανθρώπους αδύναμους να τους εκμεταλλευτείς, να τους στραγγίσεις και να τους αφανίσεις, είναι ο ορισμός του κακού.