Η βία κατά των γυναικών καταστρατηγεί τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα όπως η αξιοπρέπεια, η δικαιοσύνη και η ισότητα.

Τα ποσοστά των γυναικών που έπεσαν θύματα σωματικής βίας είναι τόσο υψηλά που λαμβάνουν εφιαλτικές διαστάσεις. Ο υποχρεωτικός εγκλεισμός σε συνδυασμό με την ψυχολογική επιβάρυνση από το στρες που έχει δημιουργήσει η πανδημία, οι απολύσεις, η οικονομική κρίση έχουν εκτοξεύσει την ενδοοικογενειακή βία.
Στο πλαίσιο αυτό, η ανάγκη υποστήριξης γυναικών και παιδιών σε ολόκληρη την «πολιτισμένη» Ευρώπη είναι επιτακτική και απαιτούνται δραστικές λύσεις. Πολλά κράτη έχουν οδηγηθεί στην ανάληψη πρωτοβουλιών για την αυστηροποίηση του νομοθετικού πλαισίου και την απλοποίηση των διαδικασιών που αφορούν την αντιμετώπιση του φαινομένου αλλά τα ποσοστά δεν μειώνονται. Η έμφυλη βία σε όλες τις εκφάνσεις τις και ειδικότερα η ενδοοικογενειακή λαμβάνει χώρα σε ένα πλαίσιο ιδιωτικότητας. Αυτή η “κουλτούρα ανοχής” της βίας επηρεάζει τη συμπεριφορά των θυμάτων καθώς δυσκολεύονται στην καταγγελία τέτοιων περιστατικών και οδηγεί αναπόφευκτα σε δυσκολία καταγραφής της.
Και αν και αυτή η μορφή βίας είναι καταδικαστέα δυστυχώς δεν είναι η μόνη βία που ασκείται στο γυναικείο φύλο.
Ο ΜΕΣΑΙΩΝΑΣ ΕΙΝΑΙ ΜΠΡΟΣΤΑ ΜΑΣ
Οι ανισότητες στον εργασιακό τομέα οξύνθηκαν με την δεκαετή οικονομική κρίση στη χώρα μας και πολλαπλασιάζονται με την κρίση της πανδημίας. Η εργασία εξ αποστάσεως, χωρίς κανόνες, μας φέρνει πιο κοντά στην επιστροφή των γυναικών στο σπίτι οι οποίες καλούνται να αναλάβουν πολλαπλούς ρόλους. Μια παράμετρος είναι ότι οι περισσότερες γυναίκες που έχουν οικογένεια υποχρεώνονται σε συνέχεια της διακοπής λειτουργίας των σχολείων και της εισαγωγής της τηλεεκπαίδευσης, να εργάζονται από το σπίτι προκειμένου ταυτόχρονα να προσέχουν τα παιδιά τους. Επιπλέον οι μητέρες με παιδιά με ειδικές ανάγκες που ζουν καθημερινά τον Γολγοθά τους φορτίζονται ακόμα περισσότερο λόγω του εγκλεισμού.
Ένας άλλος λόγος που οι γυναίκες μητέρες παραμένουν στο σπίτι είναι η μείωση των αποδοχών τόσο των ίδιων όσο και των νοικοκυριών γενικότερα. Έτσι στον οικογενειακό προγραμματισμό η πρώτη περικοπή που γίνεται είναι η εξωτερική επ’ αμοιβή βοήθεια προκειμένου η μητέρα να εργάζεται εκτός σπιτιού.
Οι γυναίκες μητέρες που δραστηριοποιούνται σε επαγγέλματα που απαιτούν εργασία σε βραδινές βάρδιες, εργασία το Σαββατοκύριακο, όπως η υγεία , ο τουρισμός, η εστίαση, και ήταν ήδη επιβαρυμένες, τώρα θα έρθουν ή έχουν ήδη έρθει αντιμέτωπες με την ανεργία στις επιχειρήσεις οι οποίες δεν θα ξανανοίξουν δεδομένων και των πρακτικών της Κυβέρνησης.
Η ανεργία θα εκτοξευθεί και δυστυχώς θα αφορά κυρίως τις γυναίκες, των οποίων η επιστροφή στο σπίτι θα γίνει μονόδρομος. Αρκεί να αναλογιστούμε ότι στον τουρισμό στην εστίαση και γενικά στην παροχή υπηρεσιών ένα μεγάλο ποσοστό του εργατικού δυναμικού κοντά στο 80% είναι γυναίκες.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Η Ελλάδα έχει τα χαμηλότερα επίπεδα απασχόλησης στην Ε.Ε. τόσο στον συνολικό πληθυσμό όσο και στις γυναίκες και η διαφορά των εισοδημάτων από εργασία ανάμεσα σε γυναίκες και άνδρες στην Ελλάδα, ανέρχεται στο 49%. Πρόκειται για τη χειρότερη επίδοση μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών και μια από τις χειρότερες συνολικά για τις χώρες του ΟΟΣΑ.
Επειδή η συσχέτιση μεταξύ της οικονομικής μεγέθυνσης και της ενεργής συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας είναι προφανής και εμπειρικά αποδεδειγμένη, τα μέσα πολιτικής δράσης θα πρέπει να στοχεύουν στον περιορισμό των αντικινήτρων για τη γυναικεία εργασία και να έχουν θετικό αντίκτυπο και στην αντιμετώπιση του μισθολογικού και συνταξιοδοτικού χάσματος μεταξύ των φύλων.

Ένα μέρος των χρημάτων του Ταμείου Ανάπτυξης θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να δώσει κίνητρα και υποστήριξη για τη συμμετοχή γυναικών στην αγορά εργασίας ακολουθώντας μια συνολική στρατηγική.
 Θέση παιδικής φροντίδας για κάθε παιδί,-ιδιαίτερα όσον αφορά το σύστημα εκπαίδευσης στις προσχολικές ηλικίες-, και μεταρρυθμίσεις για έναν πιο ισότιμο επιμερισμό των δικαιωμάτων άδειας για οικογενειακούς λόγους μεταξύ γυναικών και ανδρών
 Εξάλειψη των ανισοτήτων στις αμοιβές ώστε να μην αποτελεί αντικίνητρο για την αναζήτηση εργασίας
 Κίνητρα για την καταπολέμηση της απροθυμίας πρόσληψης γυναικών από την πλευρά των επιχειρήσεων.Είναι προφανώς εντελώς άδικο, οικονομικά αναποτελεσματικό και λογικά παράδοξο να “τιμωρούνται” οι γυναίκες γιατί τεκνοποιούν, ειδικά σε μια χώρα που πάσχει από σοβαρό δημογραφικό πρόβλημα.
 Καταπολέμηση των στερεότυπων στη χώρα μας αλλά και σε όλη την Ευρώπη, κυρίως στη Νότια, που θεωρεί ότι η επαγγελματική επιτυχία είναι πιο σπουδαία για έναν άνδρα παρά για μία γυναίκα
 Ρυθμίσεις μακροχρόνιας φροντίδας, αφού η δημογραφική γήρανση οδηγεί σε αύξηση της ζήτησης για υπηρεσίες και επηρεάζει αρνητικά τη συμμετοχή στην αγορά εργασίας των ατόμων που παρέχουν φροντίδα σε μη επαγγελματική βάση.
 Ενίσχυση της γυναικείας επιχειρηματικότητας.
 Ιδιαίτερη έμφαση στις μονογονεϊκές οικογένειες.
Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να επισημάνουμε ότι ο αγώνας δεν είναι σε καμία περίπτωση κατά των ανδρών που είναι οι πατεράδες μας, οι σύζυγοι μας οι γιοι μας, αλλά υπέρ των ίσων ευκαιριών ανθρώπων ίσων, με τα ίδια δικαιώματα και υποχρεώσεις στην σύγχρονη κοινωνία.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ

Η πανδημία μας έφερε κοντά στο να συνειδητοποιήσουμε ότι είναι ώρα να δράσουμε συλλογικά για να ενδυναμώσουμε την ανθεκτικότητα τόσο την οικονομική όσο και την κοινωνική στην Ευρώπη στο σύνολό της. Επομένως απαιτείται από κοινού δράση για όλα τα θέματα που αφορούν την κοινωνική συνοχή, την εργασία και το δημογραφικό προκειμένου να είμαστε αποτελεσματικοί.
Είναι δεδομένο ότι μέχρι «χθες» τέτοιες προτάσεις θα έβρισκαν πολλά εμπόδια όμως σήμερα, μετά από τη σκιά που έχουν δημιουργήσει οι συνέπειες των lockdown, ήρθε στο φως η εύθραυστη ισορροπία του συστήματος υποστήριξης των ανθρώπων και των οικογενειών ειδικά στις περιπτώσεις που υπάρχουν μικρά παιδιά και ηλικιωμένοι. Για αυτό το λόγο είναι μια μεγάλη ευκαιρία να βάλουμε σε τροχιά την μεταμόρφωση του. Άλλωστε δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι βάσει των διεθνών δεδομένων, η επίτευξη τους στόχου της ισότητας αυξάνει την ανάπτυξη.

*Η Ολυμπία Λόη είναι Αρχιτέκτων Μηχανικός MSc, Αναπληρώτρια Γραμματέας του Τομέα Τουρισμού ΚΙΝ.ΑΛ.

Τα οικονομικά προβλήματα που ενδέχεται να ανακύψουν στον ατομικό προϋπολογισμό κάθε πολίτη είναι ένα ζήτημα που απασχολεί όλους μας με την πραγματοποίηση και του δεύτερου lockdown στη χώρα μας με τα τωρινά –τρομακτικά- νούμερα που σημειώνει η πανδημία στη χώρα μας.

Για πολλούς το lockdown συνοδεύεται από «first world problems” όπως η έλλειψη ελευθερίας κινήσεων, οι ατελείωτες ώρες μέσα στο σπίτι, η κοινωνική απομόνωση, η συνεχής αίσθηση οκνηρίας. Οι περισσότεροι λέμε πως θα βρούμε επιτέλους χρόνο να ασχοληθούμε με τον εαυτό μας, να περάσουμε στιγμές με τους δικούς μας ανθρώπους.

Τι συμβαίνει όμως με εκείνους τους ανθρώπους –κατά κύριο λόγο-, εκείνες τις γυναίκες για τις οποίες το σπίτι δεν είναι το καταφύγιό τους, αλλά το μέρος όπου κινδυνεύουν περισσότερο από ποτέ, όντας θύματα κακοποίησης;

Ατελείωτες ώρες ενός «αφόρητου μαζί», γυναίκες που γλιτώνουν από την πανδημία και αντιμετωπίζουν έναν ορατό εχθρό μέσα στο ίδιο τους το σπίτι. Η καραντίνα, όπως μαρτυρούν ειδικοί έφερε ραγδαία αύξηση στα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας, καθώς οι αφορμές για επιθέσεις προς τα θύματα πληθαίνουν όσο παραμένουν στον ίδιο χώρο με τον θύτη.

Τελευταίες μελέτες δίνουν στη χώρα μας και συγκεκριμένα στην Κρήτη τα υψηλότερα πανευρωπαϊκά ποσοστά κακοποίησης γυναικών, κυρίως εφήβων από άτομα «εξουσίας» είτε του στενού οικογενειακού περιβάλλοντος, είτε από άτομα άμεσης εξάρτησης όπως γιατρούς ή εργοδότες.

Το φάσμα των γυναικών που πέφτουν θύματα κακοποίησης, είναι ιδιαίτερα ευρύ τόσο ηλικιακά, όσο και αναφορικά με το μορφωτικό επίπεδο ή την επαγγελματική τους ιδιότητα, με πιο ευάλωτες τις άγαμες γυναίκες που δεν έχουν κάποια υποστήριξη, τις γυναίκες που δεν έχουν ανάλογη εμπειρία ή επαρκή ενημέρωση αλλά και τις γυναίκες με ανώτατη μόρφωση.

Η κακοποίηση χτυπάει παντού. Η ενδοοικογενειακή βία δεν ξεχωρίζει τις γυναίκες σύμφωνα με τις καταβολές ή το status τους. Μια ομάδα γυναικών εγκλωβισμένων σε μια εγκληματική, νοσηρή συμπεριφορά, άρρηκτη τώρα από την υποχρεωτικότητα του εγκλεισμού.

Η Γενική Γραμματεία Ισότητας έχει δημιουργήσει μια ανοιχτή γραμμή καταγγελιών και υποστήριξης θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας και κακοποίησης και στο φως των μέτρων περιορισμού της κυκλοφορίας ήδη από το πρώτο lockdown χρησιμοποιεί ως σύνθημα τη φράση «Μένουμε σπίτι, αλλά δε μένουμε σιωπηλές».

Μπορούμε όλοι μαζί να σπάσουμε την αλυσίδα της κακοποίησης, δίνοντας φωνή στα θύματα, μένοντας στο πλευρό τους. Βοηθώντας τα να ξεφύγουν απ’ τον εχθρό που συνήθως κοιμάται πλάι τους.

* Η κ. Κωνσταντίνα Κόλλια είναι Δικηγόρος, Διευθύντρια Γραφείου Τύπου ΟΝΝΕΔ

Η άμεση ανταπόκριση, χωρίς δεύτερη σκέψη να μπουν στην πρώτη γραμμή της μάχης εθελοντικά δεκάδες νοσηλεύτριες της χώρας μας, δείχνει το μεγαλείο ψυχής που διαθέτουν αλλά και ότι το φιλότιμο δίνει πνοή στην ελληνική ψυχή.

Άλλωστε το φιλότιμο είναι αυτό που έσωσε τη χώρα μας σε όλες τις κρίσιμες καταστάσεις που βίωσε. Αυτό το φιλότιμο οφείλουμε να το τονίσουμε ακόμα περισσότερο σήμερα που γύρω μας όλα καταρρέουν.

Οι νοσηλεύτριες που μόλις άκουσαν τις εκκλήσεις για βοήθεια στα νοσοκομεία της Θεσσαλονίκης ανταποκρίθηκαν χωρίς να το σκεφτούν μας δείχνουν τι έχει ανάγκη ο τόπος μας αυτή τη στιγμή. Αυτή η μάχη μας θέλει όλους στην ίδια πλευρά χωρίς αντιθέσεις, διαξιφισμούς και μουρμούρες. Μας θέλει σε ένα κοινό μέτωπο προσφοράς και αυτοθυσίας. Διότι οι νοσηλεύτριες που μετακινήθηκαν στη Βόρεια Ελλάδα έχουν βαθειά μέσα τους το αίσθημα της αυτοθυσίας.

Γνωρίζουν τους κινδύνους και ανθρωπίνως έχουν και φόβο. Αλλά δεν επιτρέπουν στις προσωπικές τους φοβίες να  υπερισχύσουν του υψηλού αισθήματος του καθήκοντος που διαθέτουν και φυσικά της εσωτερικής ανάγκης για προσφορά στον πάσχοντα συνάνθρωπο.

Αυτό έμαθαν να κάνουν. Να σκύβουν στο προσκεφάλι του ασθενή και να του δίνουν ζωή. Αυτό κάνουν καθημερινά στα νοσοκομεία και σε όποιες άλλες δομές υγείας εργάζονται. Αυτό αισθάνθηκαν την ανάγκη να κάνουν και τώρα ανταποκρινόμενες στο κάλεσμα εθελοντών  για το δύσκολο μέτωπο της πανδημίας που εξελίσσεται στη Θεσσαλονίκη.

Αυτό πρέπει να λειτουργήσει ως παράδειγμα προς όλους μας και να μας θυμίσει το πραγματικό νόημα της ζωής αλλά και το μεγαλείο της ανθρωπιάς και της αλληλεγγύης και πατριωτισμού. Η Ελλάδα σήμερα έχει ανάγκη σε αυτό το μέτωπο κι όποιος σπεύδει να την καλύψει είναι ένας σύγχρονος ήρωας. Ένας σύγχρονος πολεμιστής που κερδίζει τον σεβασμό μας, την εκτίμησή μας και το χειροκρότημά μας τα οποία δυστυχώς πολύ σύντομα σταματήσαμε να εκδηλώνουμε και να εκφράζουμε προς όλο τον υγειονομικό κόσμο.

Όχι ότι οι ίδιοι το έχουν ανάγκη. Με το ίδιο σθένος, πάθος και συνέπεια συνεχίζουν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στον πάσχοντα. Εμείς είμαστε αυτοί που έχουμε ανάγκη να ενωθούμε γύρω από αυτούς και με το χειροκρότημά μας να σκορπίσουμε αισιοδοξία και δύναμη. Έχουμε μπροστά μας μία δύσκολη διαδρομή κι έναν Γολγοθά και η απώλεια της ελπίδας δεν θα μας βοηθήσει να τα καταφέρουμε.

Το φωτεινό παράδειγμα του νοσηλευτικού προσωπικού της χώρας μας αλλά και του ιατρικού, των τραυματιοφορέων και του άλλου βοηθητικού προσωπικού ας φωτίσει τις προσωπικές επιλογές του καθενός μας ώστε να βγούμε όρθιοι από αυτή τη δοκιμασία.

* Η Ασπασία Ρηγοπούλου είναι γιατρός στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Πάτρας και δρ. της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.