«Σταυροαναστάσιμη απάντηση στη σημερινή πρωτόγνωρη συγκυρία»-Του Πρωτοπρεσβυτέρου ΝΙΚΟΛΑΟΥ Γ.ΣΚΙΑΔΑΡΕΣΗ

ΠροϊσταμένουἹεροῦ Ναοῦ ἉγίουἈνδρέου Πατρῶν

Οἱ ἱερές Ἀκολουθίες τῆς Ἐκκλησίας μας, μάλιστα δέ αὐτές τῆς Μ. Ἑβδομάδος, ἔστω καὶ κάτω ἀπό τὶς πρωτόγνωρες συνθῆκες πού τὶς τελοῦμε, λόγῳ τῆς πανδημίας τοῦ κορωνοϊού, δέν ἐπιδιώκουν ἀπλά νά ἱκανοποιήσουν τὰ ὅποια «νοητικά» ἤ καὶ «ψυχολογικὰ» ζητούμενα τοῦ ἀνθρώπου.

Τοῦ προσφέρουν τὴ δυνατότητα τῆς προσωπικῆς ἐμπειρικῆς σχέσης μέ τὰ σωτηριώδη Γεγονότα τῆς Θείας Οἰκονομίας, πού ἠ Ἁγία μας Ἐκκλησία προβάλλει πρός βιωματικό ἑορτασμό. Κατά συνέπεια μέσα ἀπό τὴ Θεία Λατρεία μας δέν προσφέρονται στόν ἄνθρωπο μόνο θεωρητικές συλλήψεις καὶ ἔστω σπουδαῖα νοήματα ἀλλά ὑπαρκτές συγκλονιστικές πραγματικότητες γιά ὑπαρκτική-ἐμπειρική του σχέση μ’ αὐτές καὶ τὸ Σωτήρα Χριστό.

Ἡ παροῦσα μου ἐπιγραμματική ἀναφορά περιορίζεται σέ τρεῖς μόνο ἐνδεικτικές ἐπισημάνσεις:

1).Τὰ κορυφαῖα Σωτήρια Γεγονότα τῶν Παθῶν, τοῦ Σταυροῦ καὶ τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ, ἐπενδεδυμένα μέ τὸ ὑμνολογικό θησαυρό καὶ τὸν ἐν γένει λειτουργικό διάκοσμο τῆς ὀρθόδοξης λατρευτικῆς μας παράδοσης δέν ἀποτελοῦν ἀπλά ντοκουμέντα καταγραφῆς θεωρητικῶν ἀρχῶν καὶ ἀπό γενιά σέ γενιά ἐπιβίωση ἱδεολογικῶν διακηρύξεων, ἀλλά σταθερή διαδοχική ἐπιβεβαίωση πού κομίζει ὁ ἕνας στόν ἄλλον καὶ σ’ ὅλους μαζί ἡ Ἐκκλησία μας, τῆς συγλονιστικῆς Ἀποστολικῆς ἐμπειρικῆς ἐκείνης μαρτυρίας :«ὅ ἀκηκόαμεν, ὅ ἑωράκα μεν τοῖς ὀφθαλμοῖς ἡμῶν, ὅ ἐθεασάμε θα καὶ αἱ χεῖρες ἡμῶν ἐψηλάφησαν… καὶ ἡ ζωή ἐφανερώθη, καὶ ἑωράκαμεν καὶ μαρτυροῦμεν καὶ ἀπαγγέλλομεν ὑμῖν τὴν ζωήν τὴν αἰώνιον…(Α΄ Ἰωάν.1,1-2).

Εἶναι γνωστό ὅτι ἡ ταυτότητα τῆς Ἐκκλησίας μας εἶναι ἡ Θεία Εὐχαριστία. «Ἡ Ἐκκλησία σημαίνεται ἐν τοῖς μυστηρίοις» (Ν. Καβάσιλας). Πάω στήν Ἐκκλησία σημαίνει ὅτι πάω νά συμμετάσχω στή Θεία Λειτουργία πρωτίστως, ἀλλά καὶ γενικότερα στή Θεία Λατρεία. Κέντρο τῆς Ἐκκλησίας μας εἶναι ἡ Θεία Λειτουργία.

Ἀπό τὴ πανδημία τοῦ κορονοϊοῦ αὐτό ἐθίγη. «Κεκλεισμένων τῶν θυρῶν» δέν νοεῖται Θεία Λειτουργία-Θεία Λατρεία. Βεβαίως ἡ ἀνάγκη ὡδήγησε ἐκεῖ, ὁπωσδήποτε ὅμως περισσότερη διάκριση δέ θά ἔβλαπτε. Ἐξ ἀποστάσεως συμμετοχή εἶναι ἀδιανόητη. Ὁ Γέρων Μητροπολίτης Περγάμου Ἰωάννης Ζηζιούλας ὑπογραμμίζει:«Στήν Εὐχαριστία ἤ μετέχει κανείς «συνηγμένος ἐπί τὸ αὐτό» ἤ δέν μετέχει καθόλου». Ἁπλούστερα αὐτό σημαίνει ὅτι ἡ Ευχαριστία εἶναι Σύναξη τῶν διασκορπισμένων τέκνων τοῦ Θεοῦ, ἐνῶ ἡ παρακολούθησή της ἀπό τὸ σπίτι του ὁ καθένας ἀποτελεῖ διασπορά καὶ ὅχι βεβαία Σύναξη.

Προφανῶς μόνο ἄν ἐμπειρικά στήν καθημερινή μας ζωή ὁ ἄνθρωπος περνάει μέσα ἀπ’ τὸ Σταυρό καὶ τὴν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ μπορεῖ νά ἔχει Σταυροαναστάσιμη γεύση-δύναμη γιά νά ἀντιμετωπίζει τὴν καθημερινή σκληρή πραγματικότητα μέ τὶς τόσες πτυχές της… καὶ τὰ πολλά της μέτωπα.

Ὁ Ὀρθόδοξος χριστιανός μέσα στή μυσταγωγία τῶν Ἱερῶν Ἀκολουθιῶν τῶν Ἁγίων αὐτῶν ἡμερῶν αἰσθάνεται τὸν Νυμφίο Χριστό ὡς τὸν «μανικό ἐραστή» του, ὁ ὁποῖοςμέ τὸν Σταυρό καὶ τὴν Ἀνάσταση Του τὸν ἱκανώνει να ἀντιστέκεται στίς παντοειδεῖς προκλήσεις τοῦ κόσμου, μάλιστα δέ τῆς σημερινῆς ἱστορικῆς συγκυρίας (καταναλωτική μανία, ψευτοανθρωπισμός, ἀλλοτριωτική τῶν συνειδήσεων, παγκοσμιοποίηση, ναρκωτική ουσία καὶ ἰδέα, φαρισαϊκή συμπεριφορά, οἰκολογική καταστροφή, γενικότερη ἠθική καὶ πνευματική ἐξαθλίωση, κορωνοϊός κ.α.).

Ἔτσι μέ τὴ Σταυροαναστάσιμη Χάρη, πού ἀντλεῖ ἀπό Τὸν Κυρίαρχο τῆς ζωῆς καῖ τοῦ θανάτου Σταυρωθέντα καὶ Ἀναστάντα Χριστό καὶ μέ τὸν καθημερινό του ἀγῶνα τῆς προσωπικῆς του αὐθυπέρβασης, ὁ ὀρθόδοξος Χριστιανός προχωρεῖ στή δυναμική τῆς ὄντος ζωῆς μέσα ἀπ’ τὴν ἀδιάκοπη προσπάθεια ἀσκητικῆς, ἀληθινῆς κοινωνίας σχέσεων μέ τὸν Χριστό, μέ τὸν συνάνθρωπο καὶ μέ τὸ καθημερινό γίγνεσθαι τοῦ κόσμου. Ζεῖ καὶ κινεῖται μέ τὴν βεβαιότητα τῆς νίκης κατά τῆςφθορᾶς καὶ τοῦ θανάτου, μέ τὴ χαρά τοῦ θριάμβου καὶ τῆς Ἀναστάσεως καὶ μέ τὴν Ἐλπίδα προοπτικῆς Ζωῆς αἰωνίου.

2). Ὅμως, στό σκάνδαλο π.χ. «τῆς φτώχειας στόν καιρό τῆς ἀφθονίας» τί ἀπαντᾷ ὁ Σταυρός καὶ ἠ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ».

Δυστυχῶς, καθημερινά ἐπιβεβαίωνεται πώς «οἱ κοινωνίες μας ἐκτρέφουνἀθλιότητα, πολύ μεγαλύτερη καὶπιόἀνυπόφορηἀπ’αὐτήν πού ἀπλῶς τεκμηριώνουν οἱἀριθμοί». Μέ ὁλοένα καὶ αὐξανόμενους ρυθμούς ἐμφανίζεται ἡ ἐκμετάλλευση, ὁ κοινωνικός ἀποκλεισμός, ἡ ἀνισοκατανομή τοῦ πλούτου, ἡ ὑποβάθμιση τῆς παιδείας καὶ τῆς ὑγείας, ἡ ἀρρώστια, ἡ ἀνεργία, ἡ στέρηση καὶ τῶν στοιχειωδῶν ἀγαθῶν γιά τὴ ζωή. Ἡ φτώχεια καὶ ἡ ἀθλιότητα εἶναι ὑπαρκτά προβλήματα πού ταλανίζουν σήμερα τὸν περισσότερο πληθυσμό τοῦ πλανήτη.

Παρά τὰ προγράμματα, τίς συνδιασκέψεις καὶ τὰ ὅμοια πού συνεχῶς γίνονται, ἡ θεμελιακή δομή τῆς σύγχρονης κοινωνίας πάσχει. Ἡ παντοειδής ἀθλιότητα ἀναπαράγεται, παρά τὶς λάμπουσες βιτρίνες πολιτισμοῦ καὶ εὐμάρειας. Προφανῶς ὁ Χριστός μέ τὸν Σταυρό καὶ τὴν Ἀνάσταση Του «διαμαρτύρεται» γι’ αὐτήν τὴν κατάσταση. Ὁ Σταυρός καὶ τὸ κενό μνημεῖο μαζί μὲ τὸ μήνυμα τῆς νίκης κατά τοῦ θανάτου καὶ τῆς δόξας τῆς αἰωνιότητας ἐκπέμπουν καὶ ἐκεῖνο τῆς κοινωνικῆς δικαιοσύνης, τῆς ἰσότητας καὶ τοῦ σεβασμοῦ τοῦ ἀνθρώπινου προσώπου ἀσταμάτητα μέσα στήν ἱστορία καὶ στό ἑκάστοτε παρόν.

Τὸ σημερινό παρόν μέ τὴν ἔκταση τῆς τραγικότητάς του δέχεται ἠχηρό τὸ Σταυροαναστάσιμο μήνυμα διαμαρτυρίας.

Ὁ Χριστός μέ ὁλόκληρο τὸ κοσμοσωτήριο ἔργο Του δέν ἐπιτρέπει νά ὑπάρχουν ἄνθρωποι κοινωνικά ἀποκλεισμένοι, στερημένοι βασικῶν ἀγαθῶν γιά τὴ ζωή. Ὅπως θέλει ὁ Κύριος ὄλους τοῦς ἀνθρώπουςστή Βασιλεία Του,νά μετέχουν στή δόξα τῆς Ἀναστασεώς Του, τῆς αἰώνιας ζωῆς, ἔτσι θέλει νά μετέχουν ὄλοι καὶ στά ἀγαθά τῆς παρούσας ζωῆς. Δέ θέλει περιθωριακούς ἀνθρώπους ὁ Χριστός. Ἀπέθανε καὶ Ἀνέστη γιά ὅλους καὶ γιά ὅλα. Ὁπωσδήποτε τὸ Σταυροαναστάσιμο ἦθος ἐναντιώνεται στή συνύπαρξη τερατώδους πλούτου καὶ αὐξανόμενης ἀθλιότητας.

Οἱ λεγόμενες ἀνεπτυγμένες κοινωνίες ὄφειλαν νά εἶχαν πάρει τὸ Σταυροαναστάσιμο μήνυμα στήν προκλητική τους τακτική πρίν εἶναι ἀργά γιά τὶς ἴδιες ἀλλά καὶ γιά τὴν παγκόσμια κοινότητα. Ἐπί τέλους πρέπει νά παύσουν νά ἀνέχονται (πολύ περισσότερο νά συμβάλλουν) στὴν ἐξαθλίωση καὶ ἄλλων κοινωνιῶν. Προφανῶς καὶ ἕκαστος τῶν πλουσίων ἐκείνων πού συσσωρεύουν τὸν πλοῦτο τους, θησαυρίζοντας ἀσύστολα, ἀδιαφορώντας δέ γιά τὸ φτωχό συνάνθρωπό τους, «ὑπέρ οὗ Χριστός ἀπέθανεν καὶ Ἀνέστη».

Ὅμως, παρά ταῦτα, οἱ φτωχοί καὶ καταφρονεμένοι τοῦ κόσμου τούτου, πού πιστεύουν στό Χριστό σηκώνουν τὸ δικό τους Σταυρό χωρίς νά ἐπιτρέπουν στούς ἑαυτούς τους νά γίνονται ἀντικείμενο ἐκμετάλλευσης κανενός, πού ἐννοεῖ νά ἐμπορεύεται μέ περίσσεια ὑποκρισία τὸ ἐμπόρευμα τῆς δῆθεν ἀγάπης, καὶ φιλανθρωπίας του, ἀνταλλάσσοντάς το μάλιστα μέ τὰ ὅποια ὠφελήματα…

«Εἶναι πολύ μεγάλο πρᾶγμα νά εἶναι κανείς Χριστιανός, νά σηκώνει τὸν χρηστόν ζυγόν τοῦ Χριστοῦ καὶ νά καυχᾶται ἐν τῷ Σταυρῷ τοῦ Χριστοῦ». Ἡ στρατιά τῶν ἐσταυρωμένων τοῦ κόσμου, ἐκείνων πού σηκώνουν τὸν Σταυρόν τοῦ Χριστοῦ καὶ λευκαίνουν τὰ ἱματιά τους «ἐν τῷ αἵματι τοῦ ἀρνίου» προσβλέπουν μέ ἐμπιστοσύνη στό Σταυρό τοῦ Χριστοῦ, ἀντλοῦντες δύναμη ἀπό Ἐκείνον, ὄχι μόνο στόν ἀγῶνα τοῦ ἁγιασμού τους ἀλλά καὶ στήν προσπάθεια τῆς καθημερινῆς ἐπιβίωσής τους.

Ἔτσι, ὁ Σταυρός τοῦ Χριστοῦ για ὅσους τὸν σηκώνουν καὶ τὸν ἀκολουθοῦν, φέρνοντας μέσα Του τὸ σπέρμα τῆς ὄντως ζωῆς, ἀνοίγει τὴν πύλη τῆς Βασιλείας τῶν οὐρανῶν ἐν Χριστῷ Ἀναστάντι.Ὅμως δέν παύει νά εἶναι «καὶ ζυγός δικαιοσύνης» καὶ μέ τὴν κοσμική αὐτῆς ἔννοια. Δηλαδή, γιά τὴν ἀντιμετώπιση τῆς καθημερινῆς ἐπιβίωσης τοῦ ἀνθρώπου στά πλαίσια τῆςκοινωνικῆς δικαιοσύνης, ὅπως τὸ Ἱερό Εὐαγγέλιο τὴν ἐννοεῖ καὶ τὴν κηρύσσει.

Εἰθε, ἀντί ὁ σύγχρονος ἀνθρωπος νά προσπαθεῖ νά παραμορφώνει μέ τὰ καμώματά του τὴ μορφή καὶ τή ζωή τοῦ Χριστοῦ νά μεταμορφώνεται ὁ ἴδιος μέ τὴ Χάρη Τοῦ Σταυρωθέντος καὶ Ἀναστάντος Κυρίου μας.