24 χρόνια μετά την αεροπορική τραγωδία της Swissair, με θύμα και τη Χρονούλα Μπονάνου, κρίσιμα ερωτηματικά παραμένουν αναπάντητα

Ήταν 2 Σεπτεμβρίου 1998, όταν η πτήση 111 της Swissair από το αεροδρόμιο JFK της Νέας Υόρκης με προορισμό τη Γενεύη της Ελβετίας, έπεσε στα ανοικτά της Νέας Σκωτίας του Καναδά, σκοτώνοντας 229 άτομα.

Ανάμεσα στα θύματα ήταν και η αδελφή του Αντιπεριφερειάρχη Αχαΐας Χαράλαμπου Μπονάνου, Χρονούλα, η οποία ήταν τότε 42 ετών. Με μια συγκινητική ανάρτησή του, ο Χαράλαμπος Μπονάνος επανέφερε τις προάλλες στη μνήμη όλων την τραγωδία που σημάδεψε τόσο τη ζωή της οικογένειας του, όσο και εκατοντάδες άλλες οικογένειες που έχασαν αγαπημένα τους πρόσωπα.

Είναι μία τραγωδία, αλλά ταυτόχρονα και ένα μυστήριο που παραμένει άλυτο μέχρι σήμερα. Γιατί μαζί με το μόλις 7 ετών McDonnell Douglas MD-11 της Swissair, στον πυθμένα της θάλασσας οδηγήθηκαν πέντε κιλά διαμαντιών και πολύτιμων κοσμημάτων, ένας πίνακας του Πικάσο αξίας εκατομμυρίων και σχεδόν 50 κιλά μετρητών. Η τύχη αυτού του θησαυρού παραμένει μέχρι και σήμερα άγνωστη.
Ο χειριστής του αεροσκάφους ήταν ο 50χρονος Ουρς Ζίμερμαν, πρώην πιλότος μαχητικών αεροσκαφών της Ελβετικής Πολεμικής Αεροπορίας. Είχε συμπληρώσει 10.800 ώρες πτήσης, 900 από τις οποίες ήταν στο MD-11.
Κατά την διάρκεια των πρώτων 13 λεπτών της πτήσης, το αεροσκάφος αντιμετώπισε μπλακ άουτ του ασυρμάτου, που αργότερα διαπιστώθηκε ότι ήταν σφάλμα συντονισμού.
Περίπου μισή ώρα μετά την απογείωση, ο θάλαμος διακυβέρνησης εντόπισε τη μυρωδιά καπνού, η οποία φαινόταν να προέρχεται από το σύστημα κλιματισμού. Τέσσερα λεπτά αργότερα, η μυρωδιά επέστρεψε και ο καπνός έγινε ορατός, ωθώντας τους πιλότους να κάνουν μια κλήση έκτακτης ανάγκης. Υπήρχε πρόβλημα, αλλά δεν ήταν μια έκτακτη ανάγκη πλήρους κλίμακας, η οποία θα είχε ως αποτέλεσμα μια κλήση Mayday.
Ο πιλότος ζήτησε εκτροπή πορείας στο διεθνές αεροδρόμιο Logan της Βοστώνης στη Μασαχουσέτη, 269 μίλια μακριά. Αλλά αντί για τη Βοστώνη, δόθηκε η εντολή στο αεροπλάνο να εκτραπεί προς το διεθνές αεροδρόμιο του Χάλιφαξ Στάνφιλντ, καθώς ήταν μόλις 66 μίλια μακριά.
Με το αεροπλάνο μόλις 30 μίλια μακριά από το Χάλιφαξ, το πλήρωμα ζήτησε μεγαλύτερη απόσταση πτήσης για να επιτρέψει στο αεροσκάφος να κατέβει με ασφάλεια από το ύψος των 21.000 ποδιών.
Στη συνέχεια, οι πιλότοι ζήτησαν άδεια να πετάξουν καύσιμα για να μειώσουν το βάρος του αεροσκάφους κατά την προσγείωση. Σύμφωνα με τις διαδικασίες της Swissair για τον άγνωστο καπνό, το πλήρωμα έκλεισε το ρεύμα στην καμπίνα, με αποτέλεσμα η φωτιά να εξαπλωθεί και να κλείσει ο αυτόματος πιλότος του αεροπλάνου.
Τότε οι πιλότοι ενημέρωσαν ότι πετούσαν το αεροπλάνο χειροκίνητα. Δέκα δευτερόλεπτα αργότερα, κήρυξαν έκτακτη ανάγκη για το Mayday, που αποδείχθηκε ότι ήταν η τελευταία επικοινωνία με το αεροσκάφος. Το αεροπλάνο συνετρίβη στον Ατλαντικό Ωκεανό με εκτιμώμενη ταχύτητα 345 μιλίων την ώρα, με αποτέλεσμα να διαλυθεί αμέσως.

ΕΝΑ ΒΡΑΧΥΚΥΚΛΩΜΑ
ΠΡΟΚΑΛΕΣΕ ΤΗ ΦΩΤΙΑ

Το Συμβούλιο Ασφάλειας Μεταφορών του Καναδά κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η φωτιά ξεκίνησε στην πάνω δεξιά πλευρά του πιλοτηρίου. Εξαπλώθηκε γρήγορα και υποβάθμισε τα συστήματα του αεροσκάφους και το περιβάλλον του πιλοτηρίου, προκαλώντας τελικά απώλεια ελέγχου του.
Ως πιθανή αιτία της φωτιάς θεωρείται ένα συμβάν βραχυκυκλώματος τόξου καλωδίων, που προκάλεσε ανάφλεξη των θερμομονωτικών και ακουστικών υλικών κάλυψης. Το αεροσκάφος δεν διέθετε σύστημα πυρανίχνευσης και καταστολής για να ειδοποιήσει το πλήρωμα για πρόβλημα. Αντίθετα, το πλήρωμα έπρεπε να βασιστεί στη μυρωδιά για να καταλάβει ότι όλα δεν ήταν καλά.
Εκτιμάται ότι το μυστήριο με την πτήση της Swissair ίσως να μην λυθεί ποτέ. Όταν το αεροσκάφος συνετρίβη στη θάλασσα, ένα πλοίο, εξοπλισμένο με μία γιγαντιαία σκούπα, χρησιμοποιήθηκε για να απομακρύνει τα συντρίμμια από τον πυθμένα. Ανακτήθηκαν 18.000 κιλά από το φορτίο, χωρίς όμως να δοθούν στη δημοσιότητα περισσότερες λεπτομέρειες.

ΤΙ ΑΠΕΓΙΝΕ ΤΟ ΠΟΛΥΤΙΜΟ
ΦΟΡΤΙΟ ΤΗΣ ΠΤΗΣΗΣ;

Σύμφωνα με τον Στέφεν Κίμπερ, συγγραφέα του βιβλίου «Flight 111: A Year in the Life of a Tragedy» («Πτήση 111: Ένας χρόνος στη ζωή μιας τραγωδίας») το φορτίο της πτήσης περιλάμβανε ένα διαμάντι από έκθεση του Αμερικανικού Μουσείου Φυσικής Ιστορίας της Νέας Υόρκης, άλλα διαμάντια συνολικού βάρους περίπου ενός κιλού, ακόμα 4,5 κιλά πολύτιμων κοσμημάτων, 49 κιλά χαρτονομισμάτων και μία εκδοχή του πίνακα «Le Peintre» του Πικάσο.
Η πτήση 111 της Swissair ήταν δημοφιλής. όχι μόνο ανάμεσα στους αξιωματούχους του ΟΗΕ και τους επιχειρηματίες, αλλά και στους εμπόρους διαμαντιών που τη χρησιμοποιούσαν για να μεταφέρουν τα εμπορεύματά τους μεταξύ των ΗΠΑ και της Ελβετίας.
Λέγεται ότι η ασφαλιστική εταιρεία Lloyd’s πλήρωσε αποζημίωση 300 εκατομμυρίων δολαρίων για τα διαμάντια και τα άλλα κοσμήματα και έκανε αίτηση για να πάρει άδεια να ψάξει τον τόπο της τραγωδίας, μετά το πέρας των ερευνών των αρχών. Όμως, το σχέδιό της να ανακτήσει τον θησαυρό εξόργισε τις οικογένειες των θυμάτων και έτσι η ασφαλιστική εταιρεία απέσυρε τελικά την αίτησή της.
Μετά το δυστύχημα, οι καναδικές αρχές δημιούργησαν μία ζώνη αποκλεισμού δύο τετραγωνικών χιλιομέτρων γύρω από το σημείο, περίπου για έναν χρόνο. Όμως μετά από αυτό το διάστημα, η περιοχή σταμάτησε να φυλάσσεται.
Εκτιμάται ότι κυνηγοί θησαυρών ψάχνουν το σημείο κρυφά όλα αυτά τα χρόνια, πιθανότατα εκμεταλλευόμενοι άδειες που τους επιτρέπουν να κάνουν έρευνες σε άλλα ναυάγια που βρίσκονται στην περιοχή. Στα ανοικτά των ακτών της Νέας Σκωτίας, υπολογίζεται ότι βρίσκονται περίπου 10.000 ναυάγια και όσοι γνωρίζουν λένε ότι η περιοχή είναι κάτι σαν την «Άγρια Δύση» για τους κυνηγούς θησαυρών.
Κανείς δεν ξέρει τι απέγινε τελικά το πολύτιμο φορτίο της πτήσης 111 της Swissair. Το αεροπλάνο χτύπησε στο νερό με ταχύτητα 500 χιλιομέτρων την ώρα, κάτι που σημαίνει πως ήταν σαν να συγκρούεται σε τσιμέντο.
Κατά την επιχείρηση ανάκτησης της πτήσης, βρέθηκε μονάχα ένα μικρό κομμάτι από τον πίνακα του Πικάσο, ο οποίος είχε μόλις πουληθεί και προοριζόταν για τον νέο του ιδιοκτήτη.
Κατά τα λοιπά, η συντριβή της πτήσης 111 της Swissair οδήγησε σε εκτεταμένες αλλαγές, επηρεάζοντας κυρίως την καλωδίωση των αεροσκαφών.