Πόλεμος στην Ουκρανία: Ένας χρόνος από τη ρωσική εισβολή – Τα ορόσημα

Τα ξημερώματα της 24ης Φεβρουαρίου του 2022, τα πρώτα ρωσικά τεθωρακισμένα έμπαιναν στα περίχωρα του Κιέβου, σε αυτό που πολλοί προδίκαζαν ως μια εισβολή – «αστραπή», διάρκειας μερικών εβδομάδων, ή μηνών. Οι σειρήνες του πολέμου στην Ουκρανία ήχησαν κι έκτοτε, ένα χρόνο μετά, συνεχίζουν.

Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι, πολίτες και στρατιώτες, από τις δύο πλευρές τού μετώπου, έχουν σκοτωθεί. Εκατομμύρια άλλοι εξαναγκάστηκαν σε βίαιη φυγή από τα σπίτια τους. Ολόκληρες πόλεις σβήστηκαν από το χάρτη. Η εισβολή δοκίμασε τις διεθνείς διακρατικές σχέσεις, προκάλεσε ρήγματα σε παραδοσιακούς συμμάχους, διατάραξε το διεθνές εμπόριο σιτηρών και φυσικά τις εξαγωγές φυσικού αερίου, επηρεάζοντας τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων εκτός ζώνης πυρός.

 

Το Associated Press συνοψίζει τα ορόσημα ενός χρόνου σύρραξης.

Φεβρουάριος 2022

Στις 24 Φεβρουαρίου, ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντίμιρ Πούτιν διατάζει εισβολή στην Ουκρανία από βορρά, ανατολή και νότο. Όπως διαμηνύει, στόχος της «ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης» είναι η «αποστρατιωτικοποίηση» και η «αποναζιστοποίηση» της χώρας ώστε να προστατευθούν οι Ρώσοι που ζουν εκεί, η αποτροπή της ένταξης της χώρας στο ΝΑΤΟ και η διατήρησή της στη ρωσική «σφαίρα επιρροής».

Ουκρανία και Δύση κάνουν λόγο για παράνομη πράξη επίθεσης σε χώρα με δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση.

Επιχειρησιακά, τα ρωσικά στρατεύματα προελαύνουν στα περίχωρα του Κιέβου, ωστόσο η απόπειρα κατάληψης τής πρωτεύουσας και άλλων πόλεων στα βορειοανατολικά συναντούν σθεναρή αντίσταση.

Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι μαγνητοσκοπεί το πρώτο του βίντεο-μήνυμα έξω από την έδρα του για να αποδείξει πως παραμένει στη χώρα και αντιστέκεται.

Μάρτιος

Στις 2 Μαρτίου, η Ρωσία υποστηρίζει πως πήρε τον έλεγχο της Χερσώνας, στα νότια της χώρας. Τις πρώτες ημέρες του ίδιου μήνα, οι ρωσικές δυνάμεις καταλαμβάνουν το υπόλοιπο της επαρχίας της Χερσώνας, καθώς και μεγάλο μέρος της γειτονικής Ζαπορίζια – συμπεριλαμβανομένου του μεγαλύτερου πυρηνικού εργοστασίου της Ευρώπης.

Ο ρωσικός στρατός σύντομα κολλάει κοντά στο Κίεβο, με τις αυτοκινητοπομπές του εγκλωβισμένες στις οδούς που οδηγούν στην πρωτεύουσα εύκολη λεία για το ουκρανικό πυροβολικό και τα drone.

Στις 16 Μαρτίου, η Ρωσία πλήττει ένα θέατρο στη στρατηγική πόλη-λιμάνι της Μαριούπολης, όπου έχουν βρει καταφύγιο άμαχοι, σκοτώνοντας εκατοντάδες ανθρώπους σε μία από τις πιο φονικές επιδρομές του πολέμου.

Η Μόσχα ανακοινώνει την απόσυρση των δυνάμεών της από το Κίεβο και άλλες περιοχές στις 29 Μαρτίου, λέγοντας πως θα επικεντρώσει τη μάχη ανατολικά, στο Ντονμπάς, όπου αυτονομιστές υποστηριζόμενοι από τη Ρωσία, πολεμούν τις ουκρανικές δυνάμεις από το 2014, μετά την προσάρτηση της Κριμαίας.

Απρίλιος

Η ρωσική απόσυρση από το Κίεβο αποκαλύπτει εκατόμβες νεκρών αμάχων σε μαζικούς τάφους ή στους δρόμους, εκ των οποίων πολλοί φέρουν σημάδια βασανισμού. Με σοκαρισμένη τη διεθνή κοινότητα, οι ξένοι ηγέτες διαμηνύουν πως η Ρωσία πρέπει να λογοδοτήσει για πιθανά εγκλήματα πολέμου.

Στις 9 Απριλίου, ρωσικός πύραυλος πλήττει σιδηροδρομικό σταθμό στο Κραματόρσκ, σκοτώνοντας 52 αμάχους και τραυματίζοντας πάνω από 100.

Παράλληλα, λυσσαλέες είναι οι μάχες για τον έλεγχο της Μαριούπολης, στην Αζοφική Θάλασσα, με τους αδιάκοπους ρωσικούς βομβαρδισμούς να ισοπεδώνουν πολλά τμήματά της.

Στις 13 Απριλίου, η πυραυλάκατος Μόσκβα, η ναυαρχίδα του ρωσικού στόλου στη Μαύρη Θάλασσα, πλήττεται από ουκρανικούς πυραύλους και βυθίζεται την επόμενη ημέρα, επιφέροντας σοβαρό πλήγμα στους προελαύνοντες Ρώσους.

Μάιος

Στις 16 Μαϊου, οι Ουκρανοί καταληψίες του πελώριας χαλυβουργίας του Αζοφστάλ, εναπομείναντες στον τελευταίο ουκρανικό θύλακα της Μαριούπολης, μετά από πολιορκία σχεδόν τριών μηνών συμφωνούν να παραδοθούν.

Η πτώση της Μαριούπολης αποκόπτει την Ουκρανία από την Αζοφική ακτή και διασφαλίζει στους Ρώσους έναν χερσαίο διάδρομο από τα ρωσικά σύνορα προς την Κριμαία.

Στις 18 του ίδιου μήνα, στο διπλωματικό πεδίο αυτή τη φορά, η Ρωσία που δεν επιθυμεί τη διεύρυνση της βορειοατλαντικής συμμαχίας, δέχεται άλλο ένα πλήγμα, με Φινλανδία και Σουηδία να υποβάλλουν επισήμως αίτημα για ένταξή τους στο ΝΑΤΟ.

Ιούνιος

Περισσότερα όπλα καταφθάνουν σε βοήθεια της Ουκρανίας από το εξωτερικό, μεταξύ αυτών και οι εκτοξευτήρες πολλαπλών ρουκετών HIMARS από τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Στις 30 Ιουνίου, τα ρωσικά στρατεύματα αποσύρονται από το Φιδονήσι, που βρίσκεται στα ανοιχτά της Οδησσού στη Μαύρη Θάλασσα και τελούσε υπό κατάληψη από τις πρώτες ημέρες τής εισβολής.

Ιούλιος

Στις 22 Ιουλίου, Ρωσία και Ουκρανία, με τη διαμεσολάβηση Τουρκίας και Ηνωμένων Πολιτειών, προχωρούν σε συμφωνία για τα σιτηρά που παραμένουν καθηλωμένα στα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας, δίνοντας έτσι τέλος σε μια κρίση μηνών που απειλούσε την επισιτιστική ασφάλεια του πλανήτη.

Αύγουστος

Ισχυρές εκρήξεις συγκλονίζουν, στις 9 Αυγούστου, την αεροπορική βάση στην Κριμαία. Μία εβδομάδα αργότερα, κι άλλες εκρήξεις σημειώνονται σε υποσταθμό ηλεκτρικής ενέργειας και αποθήκες πυρομαχικών. Αμφότερες οι επιθέσεις υποδεικνύουν πως η χερσόνησος την οποία η Ρωσία χρησιμοποιεί ως σημαντικό κόμβο ανεφοδιασμού για τον πόλεμο, κάθε άλλο παρά ασφαλής είναι.

Στις 20 Αυγούστου, η Ντάρια Ντούγκινα, κόρη του Ρώσου εθνικιστή Αλεξάντερ Ντούγκιν, σκοτώνεται σε έκρηξη παγιδευμένου αυτοκινήτου έξω από τη Μόσχα, με τις ρωσικές αρχές να κατηγορούν την Ουκρανία για το θάνατό της.

Σεπτέμβριος

Στις έξι Σεπτεμβρίου οι ουκρανικές δυνάμεις εξαπολύουν αιφνιδιαστική αντεπίθεση στη βορειοανατολική περιοχή του Χαρκόβου, εξαναγκάζοντας σε γρήγορη υποχώρηση από τις περιοχές που ήλεγχε επί μήνες τη Ρωσία.

Στις 21 του μήνα, ο Πούτιν δίνει εντολή επιστράτευσης 300.000 εφέδρων, κίνηση που οδηγεί εκατοντάδες χιλιάδες Ρώσους να καταφύγουν σε γειτονικές χώρες προκειμένου να αποφύγουν τη στρατολόγηση. Παράλληλα, η Μόσχα οργανώνει παράνομα «δημοψηφίσματα» σε Ντονέτσκ, Λουγκάνσκ, Χερσώνα και Ζαπορίζια, με το ερώτημα αν θέλουν να γίνουν τμήματα της Ρωσίας. Λίγες ημέρες μετά, ο Πούτιν υπογράφει την προσάρτηση των τεσσάρων αυτών περιοχών σε ειδική εκδήλωση στο Κρεμλίνο.

Οκτώβριος

Ένα φορτηγό γεμάτο εκρηκτικά ανατινάσσεται, στις 8 Οκτωβρίου, πάνω στη γέφυρα που συνδέει την Κριμαία με τη Ρωσία, σε μια επίθεση που ο Πούτιν αποδίδει στην Ουκρανία. Η Ρωσία απαντά με πυραυλικές επιθέσεις σε μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και άλλες κομβικές υποδομές.

Νοέμβριος

Στις 9 Νοεμβρίου, σε μια ταπεινωτική υποχώρηση και υπό την πίεση της ουκρανικής αντεπίθεσης, η Ρωσία ανακοινώνει την απόσυρση των στρατευμάτων της από την πόλη της Χερσώνας.

Δεκέμβριος

Στις 5 Δεκεμβρίου, ο ρωσικός στρατός υποστηρίζει πως η Ουκρανία χρησιμοποίησε drones για να πλήξει δύο βάσεις βομβαρδιστικών μεγάλης εμβέλειας, στα βάθη των ρωσικών εδαφών. Άλλη μια ανάλογη επίθεση πραγματοποιείται λίγες ημέρες μετά, με την Ουκρανία να αποκαλύπτει τα κενά της ρωσικής άμυνας.

Στις 21 του μήνα, ο Ουκρανός πρόεδρος επισκέπτεται τις Ηνωμένες Πολιτείες, στο πρώτο του ταξίδι στο εξωτερικό μετά την έναρξη του πολέμου. Ο Ζελένσκι συναντάται με τον Αμερικανό ομόλογό του, Τζο Μπάιντεν, σε μια προσπάθεια διασφάλισης των πυραυλικών συστημάτων αεράμυνας Patriot και άλλων εξοπλισμών.

Ιανουάριος 2023

Μετά από μήνες σφοδρών μαχών, η Ρωσία ανακοινώνει την κατάληψη της πόλης των αλατωρυχείων Σολεντάρ, στις 12 Ιανουαρίου. Το Κίεβο δεν αναγνωρίζει την εξέλιξη, παρά παρά μόνο λίγες ημέρες αργότερα. Η Μόσχα προωθείται επίσης με στόχο την κατάληψη του ουκρανικού οχυρού Μπαχμούτ.

Στις 14 του μήνα, σε ένα νέο κύμα αεροπορικών επιδρομών κατά ουκρανικών ενεργειακών εγκαταστάσεων, ρωσικός πύραυλος πλήττει συγκρότημα διαμερισμάτων, σκοτώνοντας 45 αμάχους.

Πηγή: Associated Press