Προς αναζήτηση εικόνας και ταυτότητας πόλης- Του Άγγελου Λυκουργιώτη (*)

Πριν από δύο μήνες, στις αρχές Ιουλίου, φιλοξένησα για 5 ημέρες φιλικό ζευγάρι από άλλη πόλη. Κάναμε πολλές βόλτες περιδιαβαίνοντας την Πάτρα, με σκοπό να την γνωρίσουν καλύτερα, καθώς ήταν η δεύτερη φορά που την επισκέπτονταν μετά από 4 χρόνια. Παρόλο που πολλές περιοχές τους άρεσαν, η βασική κριτική τους -και τότε και τώρα- αφορούσε στις ελλιπείς υποδομές ως προς την καθαριότητα, το κυκλοφοριακό ζήτημα, την κατάσταση του οδικού δικτύου και την προβολή του πολιτισμικού κεφαλαίου, που διαθέτει η πόλη μας. Αυτή η καθημερινή μας κουβέντα με έκανε να σκεφθώ τη λεγόμενη «εικόνα και ταυτότητα πόλης», που εδώ και δεκαετίες αναζητούμε για την Πάτρα, αλλά μέχρι στιγμής φαίνεται πως δεν την έχουμε βρει, γι’ αυτό και δεν μπορούμε να την εκμεταλλευτούμε, ώστε να προβάλλουμε τα πλεονεκτήματά μας και να δρέψουμε κοινωνικούς, πολιτισμικούς και οικονομικούς καρπούς.

Η μαγική λέξη ακούει στο όνομα «υποδομές» και παράγοντες, που τις καθορίζουν, αποτελούν η οικονομική ζωή, η ποιότητα και η έκταση της κοινωνικής συνύπαρξης, η ιστορική- πολιτιστική αναφορά και η περιβαλλοντική ιδιοσύσταση. Η αστική βιωσιμότητα υπηρετείται από την πρόταση για μία «συνεκτική και δημιουργική πόλη», η οποία όμως χωλαίνει, όταν υπάρχει έλλειψη καθαριότητας, κυκλοφοριακό κομφούζιο, οδικές αρτηρίες με προβλήματα ασφαλτόστρωσης, σπασμένα ή ανύπαρκτα πεζοδρόμια, πεζόδρομοι όπου τα τραπεζοκαθίσματα καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο χώρο των πεζών, αποσπασματική προβολή πολιτιστικών αγαθών κ.ά.

Το αστικό τοπίο υπηρετείται λειτουργικά και συμβολικά από την «εικόνα» και την «ταυτότητά» του. Οι όροι δεν είναι ταυτόσημοι, αλλά αποδίδουν την έννοια, την ουσία, και τα χαρακτηριστικά μιας πόλης ή αστικής περιοχής καθορίζοντας τη λειτουργική και συναισθηματική «ατμόσφαιρα» που επικρατεί σε αυτήν και γι’ αυτήν. Η εικόνα ενός προορισμού δεν είναι τίποτα περισσότερο από τη συνολική γνωστική και συναισθηματική εντύπωση που προκαλείται στο χρήστη της: κάτοικο, επισκέπτη, επενδυτή, επιχείρηση.

Η μετατροπή ενός τόπου σε τουριστικό προορισμό προϋποθέτει μεταξύ άλλων την αναγνωρισιμότητά του ως τέτοιου, που συχνά ισοδυναμεί με την απόκτηση «επωνυμίας» (“branding”) και «τοπικής επονομασίας» (“brand name”). Παραδείγματα μεγάλων ή μικρών πόλεων που έχουν ταυτιστεί με κάτι το αναγνωρίσιμο έχουμε πολλά: Ρώμη (Κολοσσαίο), Κάιρο (πυραμίδες), Νέα Υόρκη (ουρανοξύστες και διεθνές κινηματογραφικό σκηνικό), Αθήνα (Παρθενώνας), Ιωάννινα (λίμνη Παμβώτιδα), Δράμα (φεστιβάλ κινηματογραφικών ταινιών μικρού μήκους), Καλάβρυτα (χιονοδρομικό κέντρο), Κόνιτσα (γεφύρι και δραστηριότητες βουνού) κ.ά. Η Πάτρα με ποιο αναγνωρίσιμο “brandname” συνδέεται; Κι ας μην βιαστεί να απαντήσει κάποιος «με το Καρναβάλι», καθώς τα τελευταία χρόνια φθίνει ποιοτικά ως θεσμός και έχει περιοριστεί σε δραστηριότητες, που αφορούν κυρίως στις δύο τελευταίες ημέρες της διάρκειάς του. Η πόλη αδυνατεί να προσελκύσει τουρισμό έστω και μικρής χρονικής διάρκειας, μολονότι βρίσκεται σε κομβικό γεωγραφικό σημείο γειτνίασης τόπων φυσικού και ιστορικού ενδιαφέροντος (Ολυμπία, Καλάβρυτα, Φαράγγι Βουραϊκού, Ναύπακτος, Μεσολόγγι).

Ως υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος μετέχω στο «σπιράλ», γιατί είναι η ανεξάρτητη δημοτική παράταξη που διακρίνεται για το ρεαλιστικό πρόγραμμά της, με σκοπό την ολόπλευρη αναβάθμιση της Πάτρας. Βασικές υποδομές, στις οποίες υστερεί η πόλη, όπως η προβολή του πολιτιστικού αποθέματος, η καθαριότητα, η αξιοποίηση δημοτικών χώρων, το κυκλοφοριακό πρόβλημα, η ανάδειξή της ως έξυπνης τεχνολογικά πόλης και η προσέλκυση ποικιλόμορφων επενδύσεων και εκδηλώσεων, βρίσκουν χώρο ανάπτυξης και προστασίας στο ολοκληρωμένο και κατατεθειμένο πρόγραμμα του Πέτρου Ψωμά και του «σπιράλ». Σε αυτή την προσπάθεια κινητοποιούμαι ως Πρόεδρος του Συνδέσμου Φιλολόγων Πατρών εισφέροντας ιδέες και πρακτικές και έχοντας οργανώσει, μαζί με το Σύνδεσμο Φιλολόγων και άλλους τοπικούς φορείς, πληθώρα εκδηλώσεων (λογοτεχνικές, μουσικές, ιστορικές, ταξιδιωτικές), με σκοπό την προβολή του πολιτιστικού, εκπαιδευτικού και ιστορικού αποθέματος της πόλης, αλλά και την ανάδειξη του σύγχρονου πολιτισμού και των λειτουργών του.

(*) O Άγγελος Λυκουργιώτης είναι πρόεδρος του Συνδέσμου Φιλολόγων Πατρών και υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος Δ. Πατρέων με το «σπιράλ»