365 γυναίκες θύματα βίας σ’ έναν χρόνο στην Αχαΐα-ΔΕΙΤΕ ΦΩΤΟ ΚΑΙ ΒΙΝΤΕΟ από την ημερίδα της “Γ”

Η σκοτεινή σκιά της ενδοοικογενειακής βίας την καθιστά ως μία από τις πλέον σοβαρές πληγές που πλήττουν την σύγχρονη κοινωνία με καταστροφικές συνέπειες σε κάθε θύμα. Η ενδοοικογενειακή βία είναι κατά κύριο λόγο «γυναικεία υπόθεση» και οι διαστάσεις της είναι μεγάλες και στην Αχαΐα. Τα στοιχεία που παρουσίασε η επικεφαλής του Γραφείου Ενδοοικογενειακής Βίας της Αστυνομικής Διεύθυνσης, αστυνόμος Β’ Ιωάννα Βλάχου κατά τη διάρκεια της ομιλίας της στην ημερίδα που διοργάνωσε η «Γ», αποτελούν «κόμπο στο στομάχι».

Όπως ανέφερε, 365 γυναίκες στην Αχαΐα μέσα σε έναν χρόνο κατήγγειλαν πως έπεσαν θύματα ενδοοικογενεικής βίας, σε σύνολο 443 περιστατικών που κατέγραψε η ΕΛ.ΑΣ. στον νομό, τα 307 εκ των οποίων χειρίστηκε το Γραφείο της Πάτρας.

Όπως ανέφερε η κ. Βλάχου, το 40% των περιπτώσεων -145 τον αριθμό- αφορά γυναίκες που ανήκουν στην παραγωγική ηλικία και βρίσκεται σε επαγγελματική ανέλιξη (30-45 ετών), οι 85 ανήκουν στην ηλικιακή κατηγορία από 45-60 έτη, οι 64 από 18 έως 30 ετών, οι 28 από 60-75 έτη και 11 θύματα ατόμων της τρίτης ηλικίας (από 75 ετών και άνω). Παράλληλα, καταγράφηκαν 32 περιπτώσεις με θύματα κορίτσια και έφηβες (ηλικίας από 0-18 ετών) σε ποσοστό 14%.

Aπό τα επίσημα στατιστικά της ΕΛ.ΑΣ. προκύπτει ότι οι γυναίκες είναι τα περισσότερα θύματα και οι άνδρες οι περισσότεροι δράστες. Βέβαια, τόνισε, πως έχουν καταγραφεί 109 άνδρες θύματα.

364 ΟΙ ΑΝΔΡΕΣ ΔΡΑΣΤΕΣ, ΟΙ 94 ΣΥΖΥΓΟΙ

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσίασε η αναφορά στη σχέση δράστη-θύματος. Όπως ανέφερε, στην Αχαΐα καταγράφηκαν 364 άνδρες δράστες ενδοοικογενειακών περιστατικών βίας με τις γυναίκες δράστιδες να ανέρχονται σε 81. Και στις δύο περιπτώσεις ανήκουν στην ηλικιακή κατηγορία 30-45 ετών, όμως οι άνδρες είναι υπερτριπλάσιοι έναντι των γυναικών.

Στις περιπτώσεις που χειρίστηκε το Γραφείο της Πάτρας, προσέθεσε η κ. Βλάχου, οι 94 δράστες ήταν σύζυγοι, οι 68 πρώην ή εν διαστάσει σύζυγοι, 71 ήταν σύντροφοι, οι 24 πρώην σύντροφοι, οι 59 γονείς και τέκνα, 28 αδέλφια και 20 ακόμα άλλες περιπτώσεις.

«Τη μερίδα του λέοντος στην ενδοοικογενειακή βία την έχουν οι σύζυγοι σε ποσοστό 26%, οι πρώην ή εν διαστάσει σύζυγοι 19%, σύντροφοι και πρώην 19%. Δυστυχώς, όμως, η ενδοοικογενειακή βία δεν είναι προνόμιο των συζυγικών και συντροφικών σχέσεων καθώς παρατηρείται ένα ποσοστό της τάξεως 16% που αφορά γονείς και τέκνα, ένα 8% που αφορά αδέλφια και ένα 5% λοιπές περιπτώσεις».

ΑΠΟ ΑΠΕΙΛΗ ΜΕΧΡΙ ΠΑΡΑΝΟΜΗ ΒΙΑ

Ως προς τον τρόπο τέλεσης της ενδοοικογενειακής βίας που έχει χειριστεί όλη η Α.Δ. Αχαΐας ανέφερε πως οι 323 περιπτώσεις αφορούσαν ενδοοικογενειακή απειλή, οι 246 ενδοοικογενειακή σωματική βλάβη, οι 36 ενδοοικογενειακή παράνομη βία, μία περίπτωση ενδοοικογενειακή προσβολή γενετήσιας αξιοπρέπειας και μία περίπτωση κατάχρηση ανίκανου προς αντίσταση σε γενετήσια πράξη.

Για την Πάτρα σύμφωνα με τα στοιχεία του Γραφείου, προκύπτουν τα εξής στοιχεία: 229 περιπτώσεις ενδοοικογενειακής απειλής, 172 ενδοοικογενειακής σωματικής βλάβης, 28 ενδοοικογενειακής παράνομης βίας και μία περίπτωση ενδοοικογενειακής προσβολής γενετήσιας αξιοπρέπειας.

«ΣΠΑΣΕ ΤΗ ΣΙΩΠΗ, ΕΙΜΑΣΤΕ ΕΔΩ»

Από την πλευρά της τόνισε πως όποιος αντιληφθεί το παραμικρό θα πρέπει να ενημερώσει το «100» με σαφήνεια για να βοηθήσει το θύμα και η Αστυνομία θα δράσει άμεσα παρέχοντας προστασία και ασφάλεια.

Η κ. Βλάχου υπογράμμισε πως «η δίωξη για ενδοοικογενειακή βία είναι αυτεπάγγελτη, δεν χρειάζεται να γίνεται μόνο από το θύμα, αλλά είμαστε εδώ να ακούσουμε τον οποιοδήποτε αντιληφθεί περιστατικό ενδοοικογενειακής βίας. Ο χειρισμός κάθε υπόθεσης είναι μοναδικός και υπάρχει απόλυτη εχεμύθεια. Όποιος περάσει το γραφείο μας θα πρέπει να γνωρίζει ότι έχει πάρει την σωστή απόφαση και βρίσκεται στον σωστό δρόμο προκειμένου να αποτινάξει από πάνω του τη δαμόκλεια σπάθη της κακοποίησης».

Αναφέρθηκε διεξοδικά στον χειρισμό των υποθέσεων, τονίζοντας πως «όποιος περάσει το κατώφλι του Γραφείου έχει όλο τον χρόνο για να μπορέσει να μιλήσει για όσα βιώνει» καθώς όπως είπε «είναι πολύ δύσκολο να καταγγείλει κάποιος ένα άτομο που τον συνδέουν συναισθηματικοί δεσμοί και αυτό πονάει περισσότερο».

Να σημειωθεί ότι το Γραφείο ενημερώνει το θύμα βήμα- βήμα για όλη την ποινική διαδικασία είτε φθάνοντας η υπόθεση στο ακροατήριο είτε ορίζοντας ο αρμόδιος Εισαγγελέας την καινοτόμα ρύθμιση της διαδικασίας της ποινικής διαμεσολάβησης για τα δικαιώματα και για τους φορείς ψυχοκοινωνικής στήριξης.

Κλείνοντας, η κ. Βλάχου έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για την ανήλικη παραβατικότητα και κάλεσε όλους όσοι είναι θύματα βίας να σπάνε τη σιωπή γιατί «τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας δεν είναι προσωπική υπόθεση, είναι υπόθεση της πολιτείας και της κοινωνίας. Η Ελληνική Αστυνομία είναι διαρκής αρωγός, σύμμαχος και προασπιστής σε όλους τους φορείς που θέλουν να βοηθήσουν στην εξάλειψη της βίας γιατί το φαινόμενο αυτό εκφυλίζει την κοινωνία».

Α. Καλέντζης: Τα ακραία βιώματα προκαλούν ψυχικές διαταραχές

«Η πιθανότητα εμφάνισης τραυματικής εγκεφαλικής βλάβης (TBI) ως αποτέλεσμα της βίας από στενό σύντροφο (IPV) έχει λάβει αυξημένο ενδιαφέρον τα τελευταία χρόνια» ανέφερε ο ψυχολόγος Αντώνης Καλέντζης κρούοντας τον κώδωνα για τις ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις των θυμάτων βίας.

Εξήγησε με επιστημονικά δεδομένα πώς ένα βίωμα επηρεάζει (ορίζει) την ζωή ενός ανθρώπου. Όπως είπε, μετά από αισθητηριακή παραμέληση στην πρώιμη παιδική ηλικία καταγράφεται μη φυσιολογική ανάπτυξη του εγκεφάλου και έδειξε στο ακροατήριο εικόνες που απεικονίζουν τον αρνητικό αντίκτυπο της παραμέλησης στον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο.

«Σε ένα τρίχρονο παιδί που πάσχει από σοβαρή αισθητηριακή στέρηση, παραμέληση ο εγκέφαλός του είναι σημαντικά μικρότερος από τον μέσο όρο και έχει διευρυμένες κοιλίες και ατροφία του φλοιού».

Παρουσίασε, επίσης, μια ενδιαφέρουσα έρευνα σε ομάδα γυναικών που επέζησαν από βία του συντρόφου μετρώντας το ειδικό προφίλ των γνωστικών ελλειμμάτων των θυμάτων, σημειώνοντας ότι η έκθεση στη βία επηρεάζει την ψυχική υγεία προκαλώντας προβλήματα στην ανάπτυξη, κατάθλιψη, χρόνιο στρες, φοβίες και κρίσεις πανικού.

«Όταν κάποιος έχει ακραία βιώματα χωρίς όρια ως προς την διάρκεια και το μέγεθος αυτό έχει ως αποτέλεσμα την κακή διαχείριση των αναμνήσεων και την ανάκτηση αυτών, καθώς επίσης τον αυξημένο διά βίου κίνδυνο για ψυχικές διαταραχές» κατέληξε καλώντας τους αρμοδίους να θεσπίσουν μια «ασπίδα» προστασίας για τα θύματα έμφυλης βίας.

Χ. Αλεξόπουλος: «Έμφυλες αναπαραστάσεις στα σχολικά βιβλία της Α’ και Β’ Δημοτικού»

«Η εκπαίδευση είναι ένα κοινωνικό πεδίο που δεν μένει ανεπηρέαστο στις αντιλήψεις, τις στάσεις και τα στερεότυπα τα οποία επιδρούν στο σύνολο της κοινωνίας. Ένα μέρος στερεοτύπων είναι κι αυτά που σχετίζονται με τους ρόλους των φύλων», ανέφερε ο Δρ. Χρήστος Αλεξόπουλος, δάσκαλος στο 2θέσιο Πειραματικό Δημοτικό Πατρών, μεταδιδακτορικός ερευνητής του Πανεπιστημίου Πατρών μιλώντας για τις «έμφυλες διακρίσεις στο σχολείο».

Εστιάζοντας στο έμφυλο καθεστώς της εκπαίδευσης, στις έμφυλες αναπαραστάσεις στα σχολικά εγχειρίδια Γλώσσας και Μελέτης Περιβάλλοντος της Α΄ & Β΄ δημοτικού όπου διαπιστώθηκε μία αναπαραγωγή τους αλλά και στην αναγκαιότητα ισότιμης πρόσβασης και συμμετοχής.

«Η ισότητα των δύο φύλων αποτελεί ένα θέμα ολιστικής προσέγγισης που δεν αφορά μόνο τον χώρο του σχολείου, αλλά το σύνολο της κοινωνίας» ανέφερε και τόνισε πως είναι ανάγκη ο επαναπροσδιορισμός τόσο των Προγραμμάτων Σπουδών όσο και των εγχειριδίων (μαθητή και εκπαιδευτικού) απέναντι στον τρόπο αναπαράστασης των δύο φύλων. Πρότεινε, επίσης, να διεξαχθούν επιμορφωτικά προγράμματα στους εκπαιδευτικούς, προκειμένου να ενημερωθούν για το περιεχόμενο των σχολικών εγχειριδίων, έτσι ώστε να είναι προετοιμασμένοι να διαχειριστούν οποιαδήποτε έμφυλη ανισότητα. Εστίασε στην ανάγκη επέκτασης των επιμορφώσεων σε όλα μέλη της σχολικής κοινότητας (γονείς, στελέχη εκπαίδευσης) για την επίτευξη ενός πιο ολοκληρωμένου αποτελέσματος και της προσέγγισης του κριτικού γραμματισμού στη διδασκαλία, μέσα από τον οποίο είναι εφικτή η ανάδειξη της έμφυλης ιδεολογίας, καθώς επίσης να ενταχθούν προγράμματα ευαισθητοποίησης των μαθητών τους στο ζήτημα της ισότητας των δύο φύλων.

Καταφύγιο ο Ξενώνας Φιλοξενίας του Δήμου Πατρέων σύμφωνα με την υπεύθυνη του έργου Μ. Αραβαντινού

Από τις 100 γυναίκες οι 82 θύματα βίας

Στα 10 χρόνια λειτουργίας της δομής έχουν φιλοξενηθεί έως σήμερα συνολικά 222 άτομα από τα οποία 100 είναι γυναίκες και 122 παιδιά. Από τις 100 γυναίκες οι 82 αποτελούν περιπτώσεις βίας και οι 18 πολλαπλών διακρίσεων. Από τον συνολικό αριθμό των φιλοξενούμενων γυναικών 20 περιπτώσεις αφορούν γυναίκες που ανήκουν στον προσφυγικό πληθυσμό και 21 γυναίκες είναι μετανάστριες, οι οποίες φιλοξενήθηκαν μαζί με τα τέκνα τους στη δομή».

Η υπάλληλος του Δήμου Πατρέων Μάρια Αραβαντινού, ως υπεύθυνη μίλησε για τη συγκεκριμένη δομή του Δήμου, τις υπηρεσίες που προσφέρει τα δέκα χρόνια λειτουργίας του.

Όπως ανέφερε, «ο Ξενώνας Φιλοξενίας Κακοποιημένων Γυναικών του Δήμου Πατρέων είναι ένα έργο ζωής που συμβάλλει έμπρακτα στην υποστήριξη και ενδυνάμωση των γυναικών που βίωσαν τη βία και την κακοποίηση, παρέχοντας ασφαλή διαμονή, ψυχοκοινωνική και εργασιακή στήριξη σε γυναίκες και στα παιδιά τους, που έχουν υποστεί κάθε μορφή βία (σωματική, ψυχολογική, σεξουαλική, οικονομική).

Ο Ξενώνας είναι χωρητικότητας 20 ατόμων, προσβάσιμος για άτομα με αναπηρία, λειτουργεί ολόκληρο το 24ωρο, Σαββατοκύριακα και αργίες καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Aνήκει στο Δίκτυο Δομών της ΓΓΙΑΔ που περιλαμβάνει 44 Συμβουλευτικά Κέντρα, 19 Ξενώνες και την 24ωρη Γραμμή SOS 15900. Για λόγους ασφαλείας η διεύθυνση του Ξενώνα παραμένει απόρρητη.

Οι παρεχόμενες υπηρεσίες είναι: στέγη, σίτιση, προστασία, ασφάλεια, ψυχολογική και κοινωνική στήριξη των γυναικών θυμάτων βίας και των παιδιών τους από εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό, νομική Συμβουλευτική και Αρωγή, παραπομπή ή συνοδεία των γυναικών προς τις αρχές και τις υπηρεσίες υγείας, πληροφόρηση των γυναικών για τα δικαιώματά τους, για κοινωνικές παροχές που μπορούν να αξιοποιήσουν, διευκόλυνση πρόσβασης σε φορείς προώθησης στην απασχόληση, εκπαίδευση, κατάρτιση, υγεία και πρόνοια.

Είναι στελεχωμένος με συμβούλους κοινωνικής στήριξης και ψυχολογικής υποστήριξης, βοηθητικό προσωπικό και προσωπικό φύλαξης.

Οι παραπομπές στον Ξενώνα γίνονται από τα Συμβουλευτικά Κέντρα, την τηλεφωνική γραμμή 15900, το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΕΚΚΑ), τις Κοινωνικές Υπηρεσίες Δήμων και τα Κέντρα Κοινότητας».

15 περιστατικά τον  μήνα ζητούν στήριξη

Οποιαδήποτε γυναίκα ανεξάρτητα από το εκπαιδευτικό, οικονομικό ή κοινωνικό της επίπεδο μπορεί να υπάρξει θύμα κάποιας μορφής βίας. Η πιο συχνή μορφή προέρχεται από τον σύζυγο/σύντροφο. Μία στις τρεις γυναίκες κάποια στιγμή στη ζωή της θα ξυλοκοπηθεί, θα βιασθεί ή με κάποιο άλλο τρόπο θα κακοποιηθεί από τον σύζυγο/σύντροφό της. Οι μισές από τις γυναίκες θύματα ανθρωποκτονίας έχουν δολοφονηθεί από (νυν ή πρώην) σύζυγο ή σύντροφο. Μία στις πέντε γυναίκες κάποια στιγμή στη ζωή της θα πέσει θύμα βιασμού ή απόπειρας βιασμού.

Με αφορμή τα παραπάνω διεθνή δεδομένα, τα οποία παρουσίασε η ψυχολόγος του Συμβουλευτικού Κέντρου Πάτρας Ειρήνη Πεφάνη, καταδεικνύεται η ανάγκη πρόληψης και αντιμετώπισης της βίας κατά των γυναικών.

Για τον σκοπό αυτό, όπως είπε, το Συμβουλευτικό Κέντρο Πάτρας λειτουργεί στην Πάτρα από το 2012 και παρέχει δωρεάν υπηρεσίες συμβουλευτικής στήριξης σε γυναίκες θύματα βίας άνω των 18 ετών, καθώς και σε όσες υφίστανται πολλαπλές διακρίσεις από εξειδικευμένο προσωπικό (ψυχολόγο, κοινωνική λειτουργό, νομικούς, σύμβουλο απασχόλησης και σύμβουλο υποδοχής). Οι υπηρεσίες καλύπτονται από το απόρρητο της συμβουλευτικής. Σύμφωνα με τα στοιχεία, 15 περίπου γυναίκες, θύματα οποιασδήποτε μορφής βίας, περνούν το κατώφλι του κέντρου, στην οδό Κανακάρη 101β, (Δευτέρα έως Παρασκευή από τις 8 πμ-4 μμ) και ζητούν στήριξη.

Όπως ανέφερε, μπορούν να απευθύνονται γυναίκες που έχουν υποστεί ψυχολογική, συναισθηματική ή λεκτική βία, οικονομική, βιασμό ή απόπειρα βιασμού, σωματική κακοποίηση από κάποιο μέλος της οικογένειάς τους ή το σύντροφό τους, πορνείας ή trafficking, σεξουαλική παρενόχληση στην εργασία, σε κοινωνικό χώρο ή μέσα στην οικογένεια, βία στο διαδίκτυο, μετανάστριες, μονογονείς, αιτούσες άσυλο, με αναπηρία, όσες ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες (ρομά, άστεγες ή που διαβιούν σε συνθήκες φτώχειας, αποφυλακισμένες, αναλφάβητες).

Από το Κέντρο παρέχονται υπηρεσίες: νομικής συμβουλευτικής πληροφόρησης, ενημέρωσης και εξειδικευμένη πληροφόρηση σε τρίτα πρόσωπα, νομική βοήθεια – legal aid (σε συνεργασία με Δικηγορικούς Συλλόγους), ψυχολογικής και κοινωνικής συμβουλευτικής με την οπτική του φύλου, συμβουλευτικής απασχόλησης, παραπομπής σε ξενώνες, σε νοσοκομεία, σε φορείς απασχόλησης, σε φορείς υποστήριξης παιδιών κ.ά. Παράλληλα, υλοποιούνται δράσεις για την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση της τοπικής κοινωνίας καθώς και εργαστήρια σε σχολεία, Πανεπιστήμιο και άλλους φορείς.

Β. Μάρκου: «Πρωτότυπο σεμινάριο Πρώτων Βοηθειών στην “Εριφύλη”»

«Όταν μια γυναίκα υφίσταται κακοποίηση εξαιτίας της αντίληψης ότι είναι αντικείμενο εξουσιασμού, υποχρεωμένη να συμμορφώνεται με τις επιθυμίες του άντρα και αν δεν το πράττει, αξίζει να τιμωρηθεί, κάνουμε λόγο για έμφυλη βία. Το Κέντρο “Εριφύλη” έχει χτίσει ένα πρωτότυπο σεμινάριο Πρώτων Βοηθειών σε θύματα έμφυλης βίας, μέρος του οποίου αναπτύχθηκε κατά τη διάρκεια της ημερίδας, από τον νομικό του εκπρόσωπο, δικηγόρο Βασίλη Μάρκου.+

Καθώς τα πρόσωπα που εκμυστηρεύεται μια γυναίκα την κακοποίησή της έχουν μείζονα σημασία για την υποστήριξή της (άτομα πρώτης υποδοχής), η ενημέρωση αυτή μπορεί να φανεί ζωτικής σημασίας για το θύμα.

Όπως ανέφερε ο κ. Μάρκου, για την διέξοδο ενός θύματος από τον κύκλο της κακοποίησης, συμβάλλει ένα πλέγμα ανθρώπων, υπηρεσιών και επιστημών, φίλων, συγγενών, συμβουλευτικών κέντρων, δικηγόρων, ψυχολόγων κ.τ.λ. η συνεργασία των οποίων είναι αναγκαία. Αναπτύχθηκε επομένως με χρονική σειρά η πορεία μιας οργανωμένης προσπάθειας από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, μέχρι τον τελικό απεγκλωβισμό μιας κακοποιημένης γυναίκας.

Οδηγίες που αφορούν όλες και όλους τους πολίτες ως πιθανές/ους πρώτους υποδοχείς, η σημασία κατάρτισης ενός ψύχραιμου και μυστικού σχεδίου απόδρασης που πρέπει να υλοποιηθεί χωρίς προηγούμενη προειδοποίηση, αλλά ακαριαία (σχέδιο απόδρασης), το οποίο επίσης προσφέρει το Κέντρο «Εριφύλη» και στην συνέχεια η ορθή απεύθυνση στις αρμόδιες/αρμόδιους (παραπομπή). Καθώς το πρόβλημα της έμφυλης βίας είναι πολυπαραγοντικό, είναι ανάγκη να συνεργάζονται παράλληλα και συμπληρωματικά αστυνομία, νοσοκομεία, δικηγόροι, δικαστικές αρχές, συμβουλευτικά κέντρα και υπηρεσίες παροχής φιλοξενίας, ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί».