Μαργαρίτα Πουρνάρα στη “Γ”: «Είμαστε μια φτωχή χώρα»

 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΔΙΟΝΥΣΗ ΖΑΚΥΝΘΙΝΟ

 Από μια σπόντα της ζωής, η δημοσιογράφος της «Καθημερινής» Μαργαρίτα Πουρνάρα έπεσε πάνω σε ένα σπάνιο φωτογραφικό υλικό, που απεικόνιζε τις συγκλονιστικές στιγμές που ακολούθησαν όταν το ελληνικό αντιτορπιλικό «ΑΔΡΙΑΣ» προσέκρουσε, το 1943, σε γερμανική νάρκη ανοιχτά της Καλύμνου. Από την πρόσκρουση βρήκαν τραγικό θάνατο μέλη του πληρώματος, ενώ το αντιτορπιλικό απώλεσε την πλώρη του.

Παίρνοντας το σχετικό ερέθισμα, η Μαργαρίτα Πουρνάρα έκανε μια ενδελεχή έρευνα, η οποία κατέληξε στη συγγραφή του βιβλίου «ΑΔΡΙΑΣ Ήταν όλοι τους ήρωες», που παρουσιάστηκε πρόσφατα στην Πάτρα.

«Έχω την αίσθηση ότι όταν μιλάμε για το ‘40 περιοριζόμαστε στο Έπος της Πίνδου και δεν μιλάμε για τα κατορθώματα του Ναυτικού», τονίζει χαρακτηριστικά η Μαργαρίτα Πουρνάρα μιλώντας στη «Γ», ενώ για το άδοξο τέλος του αντιτορπιλικού, που πήγε για παλιοσίδερα, σημειώνει: «Δυστυχώς, είμαστε μια πολύ φτωχή χώρα. Νομίζω ότι μια άλλη χώρα, που θα είχε χρήματα, θα είχε κρατήσει το κουφάρι του.

Ποιο ήταν το ερέθισμα για να ασχοληθείτε με την ιστορία του «ΑΔΡΙΑ»; 

 Η ιστορία είναι θαλασσινή, πέρα για πέρα, αλλά το ερέθισμα ξεκίνησε στην ξηρά. Έτυχε να γνωρίσω τον ναυπηγό Άρη Θεοδωρίδη, ο οποίος είναι Δραμινός. Τα τελευταία χρόνια έκανε μια μεγάλη ευεργεσία στην πατρίδα του, την Δράμα. Αγόρασε ένα παλιό αρχοντικό, το οποίο μετατρέπει σε μουσείο φωτογραφικών μηχανών, διότι ο ίδιος είναι και συλλέκτης φωτογραφικών μηχανών. Όταν φτιαχνόταν το λεγόμενο «Μαρμάρινο Σπίτι» – το αρχοντικό έτσι το λένε οι Δραμινοί- πέρασε μια συντοπίτισσά του απέξω, ρώτησε  ποιος θα είναι ο μελλοντικός ρόλος του οικοδομήματος, που τότε αποκαθίστατο. Της είπαν ότι θα γίνει μουσείο φωτογραφίας και αυτή δώρισε στον Άρη Θεοδωρίδη την φωτογραφική μηχανή του πεθερού της και διάφορα αρνητικά. Ο πεθερός της είχε πολεμήσει στον «ΑΒΕΡΩΦ και στον «ΑΔΡΙΑ». Βλέποντας αυτό το ανέκδοτο υλικό ή το πολύ λίγο δημοσιευμένο, με σκηνές ακριβώς μετά από την έκρηξη που απόκοψε την πλώρη του πλοίου, συγκλονίστηκα.

Να υποθέσω ότι, ούτως ή άλλως, γνωρίζατε την ιστορία του «ΑΔΡΙΑ»;

Ήξερα την ιστορία, αλλά αυτές οι φωτογραφίες είχαν ανατυπωθεί ελάχιστα και δεν τις είχε δει σχεδόν κανείς. Οπότε, όταν είδα αιματοβαμμένες λαμαρίνες και ανθρώπους να θρηνούν τους συμπολεμιστές τους, ήταν τέτοια η συγκίνηση που ένιωσα, που ήταν σχεδόν αδύνατο να πω «όχι».

Πόσο καιρό σας πήρε η σχετική έρευνα;

Μου πήρε περίπου όσο μια εγκυμοσύνη, 9 μήνες μαζί με το γράψιμο του βιβλίου. Εμείς οι δημοσιογράφοι είμαστε αναγκασμένοι να κάνουμε πολλές δουλειές μαζί. Οπότε, μαζί με την «Καθημερινή» έκανα κι αυτό.

Καταλαβαίνω απόλυτα τον φόρτο εργασίας…

Ήμουν πολύ τυχερή γιατί έπεσα πάνω στον Κώστα Θωκταρίδη. Είναι ο δύτης που εντόπισε την πλώρη του «ΑΔΡΙΑ», στα Ίμια.

Αλλά ταυτόχρονα είναι και ιστοριοδίφης, έχει πολλά αρχεία δικά του. Και με βοήθησε πολύ, γιατί γλίτωσα τα πάρα πολλά ταξίδια στην Αγγλία και στη Γερμανία, όπου θα χρειαζόταν να πάω για να πάρω στοιχεία.

Θεωρείτε ότι ξέρουμε, όσο και όπως θα έπρεπε, την ιστορία του «ΑΔΡΙΑ»;

Δυστυχώς, δεν την ξέρουμε. Νομίζω ότι μια ιστορία στην οποία αναφέρθηκε ο Τσόρτσιλ στη Βουλή των Λόρδων, το 1943, και το Αμερικανικό Πεντάγωνο τύπωσε φυλλάδια με την ιστορία αυτή για να τα δώσει στα πληρώματά του, θεωρώ ότι είναι ντροπή που σήμερα στην Ελλάδα δεν την γνωρίζουμε.

Έχω την αίσθηση ότι όταν μιλάμε για το ‘40 περιοριζόμαστε στο Έπος της Πίνδου και δεν μιλάμε για τα κατορθώματα του Ναυτικού. Διότι μετά ακολούθησε στην Αλεξάνδρεια ο αλληλοσπαραγμός. Επειδή, λοιπόν, ο θρίαμβος του «ΑΔΡΙΑ» ήταν ο τελευταίος θρίαμβος ομοψυχίας των Ελλήνων, κάπως τον έχει συμπαρασύρει η λήθη, η οποία κάλυψε πολλά από τα γεγονότα της Αλεξάνδρειας, όταν οι Έλληνες βρέθηκαν – ενώ ήταν σε ξένο έδαφος – να μάχονται μεταξύ τους.

Και δυστυχώς, ο «ΑΔΡΙΑΣ» είχε άδοξο τέλος, πήγε για σκραπ, δηλαδή για παλιοσίδερα…  

 Δυστυχώς, είμαστε μια πολύ φτωχή χώρα. Νομίζω ότι μια άλλη χώρα, που θα είχε χρήματα, θα είχε κρατήσει το κουφάρι του. Εμείς δεν μπορέσαμε να το κάνουμε αυτό. Μας έδωσαν ένα καινούριο αντιτορπιλικό, πήρε το όνομά του, σήμερα έχουμε μια φρεγάτα με το όνομα «ΑΔΡΙΑΣ».

Υπάρχει, όμως, ακόμη η πλώρη του στον βυθό και θα μπορούσαμε, ενδεχομένως, να σκεφτούμε να την ανασύρουμε κάποια στιγμή, γιατί υπάρχουν και νεκροί άνθρωποι μέσα σ’ αυτήν.

Αυτή είναι η ιστορία

Είναι μία ιστορία που περίμενε 80 χρόνια για να ειπωθεί. Ο «ΑΔΡΙΑΣ», το θρυλικό ελληνικό αντιτορπιλικό του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, είχε έναν κυβερνήτη, τον Ιωάννη Τούμπα, που περιφρόνησε τον φόβο, έναν Α΄ Μηχανικό που έγινε ο από μηχανής θεός για τη σωτηρία του πλοίου, έναν γιατρό δίχως σύνεργα που έσωσε δεκάδες βαριά τραυματισμένους, αξιωματικούς – υποδείγματα ηγεσίας, και ναύτες που συναγωνίστηκαν στο θάρρος. Θα μπορούσαν να είναι ήρωες σε ταινία μυθοπλασίας. Όμως, είναι υπαρκτά πρόσωπα που πήραν υπεράνθρωπη δύναμη από την αγάπη τους για την πατρίδα.
Ο «ΑΔΡΙΑΣ», ένα νεότευκτο αντιτορπιλικό που δάνεισαν οι Βρετανοί στον αποδημήσαντα ελληνικό Στόλο, πήρε μέρος το 1943 στην Επιχείρηση της Δωδεκανήσου. Μετά από πρόσκρουσή του σε γερμανική νάρκη κοντά στην Κάλυμνο, που απέκοψε την πλώρη του καραβιού, οι άνδρες του κατάφεραν να το οδηγήσουν στις ακτές της ουδέτερης τότε Τουρκίας, δίχως πυξίδες, χάρτες και άγκυρα.

Και από εκεί -ύστερα από πρόχειρες επισκευές- να κάνουν έναν διάπλου 730 μιλίων με το λαβωμένο σκαρί τους μέχρι το λιμάνι της Αλεξάνδρειας, όπου εισήλθαν ως θριαμβευτές. Πράγματι, ήταν όλοι τους ήρωες. Και αυτή είναι η αφήγηση ενός τόσο μοναδικού κατορθώματος στα ναυτικά χρονικά, που μοιάζει βγαλμένο από τη φαντασία.