4 Απριλίου: Qing Ming, μια γιορτή για τις ψυχές και την άνοιξη

Γράφει η Ράνια Καταβούτα, φιλόλογος-διδάσκουσα στο Τμήμα Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Διεθνών Σπουδών της Σαγκάης

Κάθε χρόνο στις αρχές του Απρίλη τιμάται στην Κίνα η γιορτή Qing Ming (Τσιν Μιν).

Η ακριβής ημερομηνία συνδέεται με το παραδοσιακό κινεζικό ημερολόγιο και φέτος    πέφτει στις 4 Απριλίου. Δεν πρόκειται ακριβώς για γιορτή, αλλά στην ουσία για ένα μνημόσυνο, μια ημέρα απόδοσης τιμών στους νεκρούς. Θυμίζει τα Ψυχοσάββατα της χριστιανικής παράδοσης, που επίσης αποτελούν μέρα μνήμης και προσευχής για τους νεκρούς την άνοιξη. Η λέξη Qing Ming κυριολεκτικά σημαίνει «καθαρή λαμπρότητα».

Κατά τη γιορτή Qing Ming, αλλά και λίγο πιο πριν, οι συγγενείς επισκέπτονται και καθαρίζουν τους τάφους των οικογενειακών τους νεκρών, ανάβοντας αρωματικό θυμίαμα και καίγοντας χαρτιά. Σύμφωνα με το έθιμο, σχηματίζουν έναν κύκλο μπροστά από τον τάφο και μέσα σ’ αυτόν καίνε χαρτιά που είτε απεικονίζουν χρήματα είτε άλλα αντικείμενα, μεταφέροντας με τον τρόπο αυτό μηνύματα στους νεκρούς τους. Επειδή πολλοί άνθρωποι δεν έχουν την ευκαιρία ή τη δυνατότητα να πάνε στο νεκροταφείο, τις μέρες κοντά στο Qing Ming ή την ίδια τη μέρα, βλέπει κανείς ν’ ανάβουν τέτοιες φωτιές στις αυλές των σπιτιών ή στην άκρη του δρόμου, ειδικά στις μεγάλες πόλεις. Συχνά μένει το αποτύπωμα του κύκλου και της στάχτης για λίγο καιρό.

Ακόμη, την ίδια μέρα θα μαγειρέψουν τα αγαπημένα φαγητά των κεκοιμημένων, θα στρώσουν το τραπέζι και θα τ’ αφήσουν μέχρι το βράδυ, μνημονεύοντας έτσι τις ψυχές, που ίσως περάσουν και δοκιμάσουν λίγο από το φαγητό και ευχαριστηθούν που τους θυμούνται ακόμα οι δικοί τους. Το πιο δημοφιλές έδεσμα της γιορτής αυτής είναι το qingtuan, μια μικρή πράσινη μπαλίτσα από αλεύρι ρυζιού, συνήθως με γλυκιά γέμιση από σουσάμι ή κόκκινο φασόλι. Το πράσινο χρώμα προκύπτει από ένα φυτό της εποχής, που συλλέγεται και μετά αλέθεται για να προκύψει ο πράσινος χυλός που αναμειγνύεται με το αλεύρι.

Βέβαια, η μέρα αυτή συνδέεται και με την άνοιξη, την αναγέννηση της φύσης, είναι η εποχή που ανθίζουν οι κερασιές, χαρίζοντας μια ανεπανάληπτη εικόνα ομορφιάς στα πάρκα της πόλης ή τα βουνά. Καθώς είναι επίσημη αργία, είναι και μια ευκαιρία για εκδρομή με την οικογένεια ή τους φίλους. Είτε, λοιπόν, οι άνθρωποι τιμάνε τους νεκρούς είτε ταξιδεύουν, η γιορτή αυτή είναι μια υπενθύμιση σε όλους μας για την αξία της ζωής και τον σεβασμό σε όσους έχουν φύγει.

Από την Περσεφόνη της ελληνικής μυθολογίας, τα Ψυχοσάββατα και τα κόλλυβα της ελληνικής παράδοσης μέχρι το Qing Ming και τον καθαρισμό των τάφων, το κάψιμο των χαρτιών και τα μικρά γλυκά qingtuan στην Κίνα, οι άνθρωποι σε όλον τον κόσμο αισθάνονται ότι αποτελούν τους κρίκους μιας αλυσίδας που συνδέει το παρελθόν με το παρόν, ανανεώνοντας την ελπίδα για το μέλλον.