Πύρρειος νίκη, χωρίς αντίκρυσμα-Η 450ή επέτειος από την ιστορική Ναυμαχία τής Ναυπάκτου και η επανάσταση τής Πάτρας

Διαφορετικός φέτος ο εορτασμός τής επετείου τής Ναυμαχίας τής Ναυπάκτου, λόγω των γνωστών υγειονομικών συνθηκών.

Έτσι, ενώ κάθε χρόνο, αρχές Οκτωβρίου, ο Δήμος Ναυπακτίας διοργανώνει εκδηλώσεις εις ανάμνησιν τής περίφημης ομώνυμης Ναυμαχίας, η εφετινή 450ή επέτειος θα τιμηθεί χωρίς τα καθιερωμένα δρώμενα.
Φέτος το βάρος μετατοπίζεται στην Προεδρία τής Δημοκρατίας και το Υπουργείο Πολιτισμού, υπό την αιγίδα των οποίων το κορυφαίο ιστορικό γεγονός προβάλλεται σε ευρωπαϊκή διάσταση με την εξέχουσας σημασίας Έκθεση «Ναύπακτος 1571 – 450 χρόνια από την Βιτώρια των Χριστιανών» στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο.
Ούτως ή άλλως, επρόκειτο για μιαν από τις μεγαλύτερες ναυμαχίες όλων εποχών, τόσο για τον αριθμό των σκαφών που ενεπλάκησαν, όσο και για την τακτική που εφαρμόσθηκε. Εξέθρεψε πολλές ελπίδες, χωρίς όμως τα αναμενόμενα αποτελέσματα…
Έλαβε χώρα την 7η Οκτωβρίου 1571 στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχή τής Ναυπάκτου, με αντιπάλους τα χριστιανικά κράτη τής Δύσης και την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Έληξε την ίδια μέρα, με θριαμβευτική επικράτηση των Δυτικών.
Η κυριαρχία των Οθωμανών στην Μεσόγειο τροφοδότησε τις επεκτατικές τους διαθέσεις προς δυσμάς. Τα χριστιανικά κράτη αφυπνίσθηκαν, παραμέρισαν προσωρινώς τις διαφορές τους και με πρωτοβουλία τού Πάπα Πίου Ε΄ συγκρότησαν τον «Ιερό Αντιτουρκικό Συνασπισμό», που απετέλεσαν η Ισπανία, η Βενετία, η Γένουα, το Παπικό Κράτος, η Σαβοΐα, η Μάλτα και άλλες μικρότερες πόλεις τής ιταλικής χερσονήσου. Αποφασίσθηκε η συγκρότηση στόλου και η αποστολή του στην ανατολική Μεσόγειο.
H ναυτική δύναμη, με επικεφαλής τον νεαρό Ισπανό πρίγκιπα Δον Χουάν τής Αυστρίας, απέπλευσε από την Μεσίνα τής Σικελίας και μέσω Κεφαλληνίας εντός ολίγων ημερών ναυλοχούσε στην Ναύπακτο! Ο συμμαχικός στόλος αριθμούσε 210 γαλέρες, 30 φρεγάτες, 24 μεταφορικά πλοία και άλλα μικρότερα πλοία συνοδείας. Τα πληρώματα των πλοίων έφθαναν τους 38.000 άνδρες, από τους οποίους οι 15.000 ήταν Έλληνες από τα νησιά τού Ιονίου και την Κρήτη. Πλούσιοι Έλληνες είχαν εξοπλίσει πλοία και βρίσκονταν στην πρώτη γραμμή τής επιχείρησης, όπως ο Κερκυραίος Στυλιανός Χαλικιόπουλος, ο Ζακυνθινός Μαρίνος Σιγούρος και ο Κρητικός Μανούσος Θεοτοκόπουλος (αδελφός τού Δομίνικου Θεοτοκόπουλου).
Ο Οθωμανικός στόλος με επικεφαλής τον Μουεζίν Ζαντέ Αλή Πασά είχε 210 γαλέρες και 50 άλλα πλοία συνοδείας. Τα πληρώματα έφθαναν τους 47.000 άνδρες, από τους οποίους 15.000 ήταν Έλληνες βίαια στρατολογημένοι. Υπολειπόταν σε δύναμη πυρός και ηθικό, καθώς τα πληρώματα μάχονταν για πολύ καιρό εξουθενωμένα. Η τουρκική αρμάδα ήταν αποκλειστικά κωπήλατη, ενώ ο συμμαχικός στόλος διέθετε και ιστιοφόρα πλοία, που ήταν το νέο στοιχείο τής ναυτικής μάχης.
Η αποφασιστική αναμέτρηση δόθηκε στις εκβολές τού Αχελώου, κοντά στα νησάκια Εχινάδες, αλλά έμεινε στην ιστορία ως Ναυμαχία τής Ναυπάκτου, αφού η ευρύτερη περιοχή εκαλείτο τότε ως Κόλπος τής Ναυπάκτου.
Από το πρωί έως αργά το απόγευμα τής 7ης Οκτωβρίου η σύγκρουση διεξαγόταν με τρομερή ένταση. Ο χριστιανικός στόλος νίκησε κατά κράτος τον αντίπαλό του, που ήταν σχεδόν αήττητος μέχρι τότε. Με τα λόγια τού συγγραφέα τού «Δον Κιχώτη» Μιγκέλ ντε Θερβάντες, που πήρε μέρος στην ναυμαχία και έχασε το αριστερό του χέρι: «Ήταν η πιο μεγαλόπρεπη στιγμή που γνώρισαν οι περασμένοι ή τούτοι οι σημερινοί καιροί, ή που θα δούνε οι μελλούμενοι».
Η νίκη των συμμάχων χαιρετίστηκε με ενθουσιασμό στην Δύση. Δυστυχώς όμως, νέες δοκιμασίες και σφαγές περίμεναν τους υπόδουλους Έλληνες, παρά το γεγονός ότι η νίκη αυτή έφερε μια χαραμάδα ελπίδας για την αποτίναξη τού τουρκικού ζυγού. Επαναστάτησαν πολλές περιοχές (Μάνη, Αίγιο, Γαλαξίδι, Πάργα, Ηγουμενίτσα, Βόνιτσα, Άνδρος, Πάρος, Νάξος), αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Μεταξύ αυτών και η Πάτρα!

Ο ΓΕΡΜΑΝΟΣ ΞΕΣΗΚΩΝΕΙ ΤΟΥΣ ΠΑΤΡΙΝΟΥΣ

Ιδού πώς η ναυμαχία τής Ναυπάκτου ώθησε προς επανάσταση τους Πατρινούς! Πρωτοστατεί εδώ ο ηρωικός Εθνομάρτυς Μητροπολίτης Παλαιών Πατρών Γερμανός Α΄ (1561-1572). Άνδρας ευπαίδευτος και τολμηρός διακατείχετο από τον ιερό πόθο τής Ελευθερίας, για τον οποίο και τελικώς εθυσιάσθηκε.
Εξ αφορμής τής νικηφόρου Ναυμαχίας τής Ναυπάκτου, το 1571, εξήγειρε τον λαό των Πατρών και εκήρυξε μετά άλλων κληρικών την επανάσταση. Σήμαντρα ελευθερίας ηκούοντο παντού. Σε μάχη που διεξήχθη στην παραλία τού Αγίου Ανδρέου οι επαναστατημένοι Πατρινοί, με την βοήθεια πιθανώς των Ενετών, ενίκησαν και απεδίωξαν τους Τούρκους.
Τον επόμενο όμως χρόνο, 1572, οι Τούρκοι επανήλθαν με ισχυρό στόλο, υπό τον Μεχμέτ Μπέη, διορισθέντα από τον Σουλτάνο Σελήμ Β΄, και επανέκτησαν τα απολεσθέντα εδάφη. Η πόλις των Πατρών επανακατελήφθη. Ο Μητροπολίτης Γερμανός, με τον ανεψιό του και τον άρχοντα τής πόλεως Σοφιανό ετεμαχίσθησαν και εκάησαν επί τής πυράς. Οι Τούρκοι πήραν εκδίκηση. Η πόλη κατέστη τόπος ερειπίων… Ο εθνεγέρτης Ιεράρχης Γερμανός έγινε ολοκαύτωμα. Αλλά η ψυχή τού Έθνους συνετηρείτο με το αίμα των μαρτύρων του, το δένδρο τής Ελευθερίας έθαλλε…