‘’Μία μικρή αναδρομή στην 45χρονη λογοτεχνική πορεία του συγγραφέα της Πάτρας‘’

Ο Κώστας Λογαράς γεννήθηκε στην Πάτρα τo 1950. Έχει γράψει ποίηση, πεζογραφία, δοκίμιο, θέατρο. Κλπ.
Σαράντα πέντε χρόνια συγγραφικής δουλειάς δεν είναι μικρό πράγμα και όλη αυτή η διαδρομή του αποκαλούμενου και ως «συγγραφέα της Πάτρας» γιατί μίλησε και αποτύπωσε μέσα από τα βιβλία του την ατμόσφαιρα της αγαπημένης του Πάτρας,

Το μυθιστόρημα «Ερημιά στο βλέμμα τους» μπήκε στη βραχεία λίστα Κρατικών βραβείων (2009). Το μυθιστόρημα «Τα πουλιά με το μαύρο κολάρο» τιμήθηκε με το βραβείο The Athens Prize for Literature του περιοδικού (δε)κατα, βραχεία λίστα περιοδικού Κλεψύδρα και στα 10 επικρατέστερα (Βραβείο Αναγνωστών, Public 2018). Το λιμπρέτο του «Σπίτια της Μνήμης, σπίτια της Σιωπής» παρουσιάστηκε το 1988 σε μουσική- σκηνοθεσία Θάνου Μικρούτσικου. Το θεατρικό έργο του «Η τελευταία μάσκα – fallimento» ανεβάστηκε από τον Θόδωρο Τερζόπουλο και τη θεατρική ομάδα ΑΤΤΙΣ (Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης – Πάτρα 2006, συμμετοχή στο Φεστιβάλ New Plays From Europe 2006, Βισμπάντεν Γερμανίας, Ιούνιος 2006).
Αρθρογράφος στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ, στο ηλεκτρονικό ΒΗΜΑ, στο λογοτεχνικό περιοδικό «Διαβάζω», στο Protagon.gr, στην εφημερίδα «Πελοπόννησος» κ.α. Είναι μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων και έργα του έχουν μεταφραστεί στα Αγγλικά, Γαλλικά, Γερμανικά.
Ο έρωτας και το συναίσθημα βρίσκεται σε μια περιδίνηση σχεδιασμού, εντοπιότητας, παράδοσης και αυτόβουλης έκφρασης στο κοινωνικό πεδίο που κινείται ο Κώστας Λογαρας Η διάθεση της επικοινωνίας, της συνέκφρασης, τα της κοινωνικής αντιστοίχισης και διαδρομής, της προσωπικής βούλησης του, γίνεται σταδιακά ένας οίστρος προσέγγισης της ζωής, σ΄ όλο το μεγαλείο της έκφρασης, της απλότητας και της περιεκτικότητας που συνυπάρχει στο γλωσσικό μας δυναμικό, της ανθρώπινης πάντα, συμπεριφοράς, σ΄ ένα πεδίο σεβασμού, αλληλοεκτίμησης και βαθύτατης αγάπης, σ΄ όλες τις συναισθηματικές διακυμάνσεις που έχει η μούσα της λογοτεχνίας, το ομόηχο και το μετρικό της απόδοσης των λόγων της και το εσωτερικό φλόγιστρο της ελεύθερης έκφρασης και διατύπωσης..
Σε συνέντευξη στη εφημερίδα ΠΑΛΜΟΣ News και στην Μαίρη Γκιώνη – Λαρεντζακη μας λέει
«ΠΑΛΜΟΣ»: Πώς ήταν τα παιδικά σας χρόνια στην Πάτρα; Σε ποιο περιβάλλον μεγαλώσατε;
Κ.Λ.: Ήταν χρόνια δύσκολα. Όχι μόνο για μένα, για όλα τα παιδιά. Παιδική και εφηβική ηλικία με τεράστιες δυσκολίες σε μια μετεμφυλιακή Ελλάδα. Η ανέχεια ήταν «κοινός τόπος» για όλους και γι’ αυτό ίσως η ένδεια γινόταν πιο υποφερτή. Πολύ περισσότερο σε λαϊκές τάξεις απ’ όπου αντλώ την καταγωγή μου. Η ζωή όμως τότε είχε και ανεμελιά, και χαρές. Δυνατές φιλίες και στόχους για μια καλύτερα ζωή.
«Π»: Τι σας ώθησε στην συγγραφή;
Κ.Λ.: Κίνητρο ήταν η επιθυμία μου να πω τα πράγματα, τις σκέψεις μου, την οπτική που έβλεπα τον κόσμο μου και που ήταν διαφορετικός. Όλοι βλέπουμε τον κόσμο με τα δικά μας μάτια και όλοι θέλουμε να μεταφέρουμε αυτήν την προσωπική εικόνα. Τελικά ήταν η επιθυμία να επικοινωνήσω με τους άλλους.
«Π»: Τι είναι η ποίηση για εσάς;
Κ.Λ.: Είναι η έκφραση ενός άρρητου κόσμου. Η αναζήτηση ενός ξεχασμένου μύθου, μιας θεϊκής στόφας που κουβαλάμε εντός μας. Κι εκεί που πάμε να την πούμε, εκεί μας ξεφεύγει. Και την ψάχνουμε ματαίως.
«Π»: Σε ποια ηλικία γράψατε ποίηση;
Κ.Λ.: Ξεκίνησα να γράφω στα 15-16. Γιατί τότε άρχισα να ψάχνομαι, να αναρωτιέμαι για τον κόσμο, για μένα, για τις ψυχικές περισσότερο καταστάσεις…
«Π»: Γιατί γράφετε;
Κ.Λ.: Η γραφή είναι απελευθέρωση. Και μια προσπάθεια εξιλέωσης. Μια εξομολόγηση αλλά και ένα «φαντασιακό πρόταγμα»: πώς θέλεις τον κόσμο καλύτερον, σε ποιον κόσμο θέλεις να ζήσεις.

Προσεγγίζει, με λυγερή παράθεση κειμένου, ό,τι ο νους και η καρδιά, στη παρόρμηση της στιγμής, αγγίζει και αγιάζει τον έσω άνθρωπο, του ταξιδιού, της θυσίας, της αγάπης, της δοκιμασίας, της συστολής και της αυθορμησίας του λόγου, στα κοινωνικά μας πράγματα. Μέσα σ΄ ένα πεδίο πολυθεματικής και κοινωνικής παράδοσης και κουλτούρας, ανιχνεύει και ερμηνεύει τον άνθρωπο, από τη γέννησή του ως τα στερνά του, θέλοντας και επιδιώκοντας στα έργα του, σ΄ όλες τις εκφάνσεις της ζωής, να γίνεται το αναπόσπαστο βάθρο της ψυχικής και αισθητικής πανέκφρασης και συνδιαλλαγής των ανθρώπων. Με πηγαιότητα ΄΄ποίησης΄΄ ρέουσα, με ουσιαστική προσέγγιση στα καθημερινά μας και με πολλά στοιχεία αισιοδοξίας, και καλοκάγαθης διάθεσης και πρόσβασης στη ζωή, ενωτίζεται τα γεγονότα και με πραγματικό Μεράκι, μας προσφέρει : Ποίηση : Μυθιστορήματα : Διηγήματα : Δοκίμια και άλλα
Έχει γράψει ποίηση και πεζά. Έδωσε τέσσερις ποιητικές συλλογές μέχρι το 1984 και έκτοτε γράφει διηγήματα, μυθιστορήματα, δοκίμια.
Ποιητικά έργα
Στιγμές, Εκδόσεις Όστρακα, Πάτρα 1972
Ομηρία, Εκδόσεις Όστρακα, Πάτρα 1974
Το σώμα, Εκδόσεις Όστρακα, Πάτρα 1982
Ο άλλος Ιούλιος, Εκδόσεις Όστρακα Πάτρα, 1984
Μυθιστορήματα
Να έρχεσαι όποτε θες (2004), Μεταίχμιο
Ερημιά στο βλέμμα τους (2008), Μεταίχμιο
Τα πουλιά με το μαύρο κολάρο (2017), Εκδόσεις Καστανιώτη
Όταν βγήκε απ’ τη σκιά (2021), Εκδόσεις Καστανιώτη
Διηγήματα
Ύποπτοι δρόμοι (1986), Οδός Πανός
Παλιές αμαρτίες (1993), Εκδόσεις Καστανιώτη
Ιστορίες του δρόμου (2013), Γαβριηλίδης
Αφηγήσεις
Σάββατα δίχως μύθο (2016), Το Δόντι
Ταξίδια και περιηγήσεις
Στη χώρα του Νεντίμ μύριζε πεύκο (2003), Μεταίχμιο
Δοκίμια-Μελέτες-Σπουδή και διδασκαλία
Η τεχνική της γραφής (2004), Μεταίχμιο
Πολύ πριν, λίγο μετά (2013), Το Δόντι
Συλλογικά έργα
Σύγχρονη ερωτική ποίηση (2007), Εκδόσεις Καστανιώτη
Ημερολόγιο 2012: Η δική μας Ελλάδα (2011), Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη
Κινηματογραφική Λέσχη Πάτρας 40 χρόνια (1978-2018) (2018), Πικραμένος Γιάννης
Η τελευταία μάσκα (2020), Πικραμένος Γιάννης
Βραβεία-Διακρίσεις
Τα πουλιά με το μαύρο κολάρο – Βραβείο The Athens Prize for Literature – Περιοδικό (δέ)κατα (2018)

Σε συνέντευξη του στο Διάστιχο μας λέει
– Η Τέχνη έχει αυτό το θεϊκό πλεονέκτημα, η αλήθεια της είναι απελευθερωτική. Είναι σωτήρια η Τέχνη, επουλώνει τις πιο βαθιές πληγές. Παρηγορητική και ίλεα, πολύ περισσότερο από κάθε θρησκεία ή κάθε άλλη ανθρώπινη έκφραση. Αρκεί να αντέχει κανείς να ακούσει την αλήθεια.
Η λογοτεχνία είναι πρωτίστως επεξεργασία της γλώσσας. Κέντημα, γραφή με το βελονάκι (όπως έχει επισημάνει η κριτικός Μαρία Στασινοπούλου). Η επιλογή της λέξης, ο ρυθμός της αφήγησης, η λιτότητα του λόγου, η κατάκτηση των γεγονότων και η ένταξή τους στον αφηγηματικό χρόνο, η πλοκή και το ύφος. Κι αυτή η δουλειά απαιτεί αργούς ρυθμούς. Αν σέβεσαι αυτό που κάνεις αλλά και τον χρόνο που αφιερώνει ο αναγνώστης σου για να σε διαβάσει, πρέπει να σε απασχολεί ακόμα και η τελευταία τελεία. Δεν είναι φασόν η λογοτεχνία, από τη λεπτομερειακή επεξεργασία της γλώσσας εξαρτάται η αλήθεια του συγγραφέα.-

Επιλέγω από το διαδίκτυο κάποιες Κριτικές για βιβλία του Κώστα Λογαρά:
~ Νίκος Μπακουνάκης, Το Βήμα της Κυριακής, 23/12/2001
Διάβασα κυριολεκτικά με απληστία [..] το βιβλίο «Πάτρα, μια πόλη στη Λογοτεχνία» [..] Ο Κώστας Λογαράς συνδυάζει κείμενα της λογοτεχνίας για να δημιουργήσει ένα πορτρέτο της πόλης [..] με φως και σκιές, με αποχρώσεις, με αισθήματα και αισθήσεις, ένα πορτρέτο που μεταφέρει την πόλη από τη γεωγραφία στη λογοτεχνία και την μετατρέπει σε τόπο της λογοτεχνίας.
~ Δημήτρης Δασκαλόπουλος, εισήγηση – παρουσίαση στο Δημοτικό Θέατρο Πάτρας, 2/12/2001
…προχωρεί αρκετά βήματα μπροστά, γιατί αποδεσμεύει τα κείμενα από τη μονόχορδη ιδιωτική ματιά και τους προσδίδει μια πανοραμική διάσταση που αντιπροσωπεύει διαφορετικές εποχές και διαφορετικές συγγραφικές ιδιοσυγκρασίες. Μέσα απ’ αυτό το μωσαϊκό, που υποστηρίζεται από παλαιότερες και σύγχρονες φωτογραφικές αποτυπώσεις της πόλης, σκηνοθετείται η θερμοκρασία κάθε χρονικής στιγμής και αναβιώνει η πολυσημία κάθε κειμένου και κάθε συγγραφικής ιδιαιτερότητας. Όλες αυτές οι παράμετροι συγκλίνουν προς ένα νοητό κέντρο, που είναι η ίδια η πόλη, η μοίρα της, τα άπειρα ταυτόσημα, αλλά στη βάση τους εντελώς διαφορετικά πρόσωπά της…
~ Μάρη Θεοδοσοπούλου, εφ. Tο Βήμα της Κυριακής, 5/12/2004
Το αφήγημα του Λογαρά κερδίζει το ενδιαφέρον με τον αυθορμητισμό και την αμεσότητά του [..] Και πνοή διαθέτει και ανάλαφρα ειρωνική διάθεση. Τελικά, ευτυχέστερο από τα φιλόδοξα μυθιστορηματικά εγχειρήματα του φθινοπώρου
~ Βαγγέλης Χατζηβασιλείου, εφ. Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, Δεκέμβριος 2004
Καθημερινές καταστάσεις της ελληνικής κοινωνίας από την εποχή του απριλιανού καθεστώτος μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 80. Λιτή γραφή και παρατηρητικό βλέμμα
Ο έρωτας και το συναίσθημα βρίσκεται σε μια περιδίνηση σχεδιασμού, εντοπιότητας, παράδοσης και αυτόβουλης έκφρασης στο κοινωνικό πεδίο που κινείται ο Κώστας Λογαρας . Η διάθεση της επικοινωνίας, της συνέκφρασης, τα της κοινωνικής αντιστοίχισης και διαδρομής, της προσωπικής βούλησης του, γίνεται σταδιακά ένας οίστρος προσέγγισης της ζωής, σ΄ όλο το μεγαλείο της έκφρασης, της απλότητας και της περιεκτικότητας που συνυπάρχει στο γλωσσικό μας δυναμικό, της ανθρώπινης πάντα, συμπεριφοράς, σ΄ ένα πεδίο σεβασμού, αλληλοεκτίμησης και βαθύτατης αγάπης, σ΄ όλες τις συναισθηματικές διακυμάνσεις που έχει η μούσα της λογοτεχνίας, το ομόηχο και το μετρικό της απόδοσης των λόγων του και το εσωτερικό φλόγιστρο της ελεύθερης έκφρασης και διατύπωσης..
Ο Κώστας Λογαρας Προσεγγίζει, με λυγερή παράθεση κειμένου, ό,τι ο νους και η καρδιά, στη παρόρμηση της στιγμής, αγγίζει και αγιάζει τον έσω άνθρωπο, του ταξιδιού, της μητρότητας, της θυσίας, της αγάπης, της δοκιμασίας, της συστολής και της αυθορμησίας του λόγου, στα κοινωνικά μας πράγματα. Μέσα σ΄ ένα πεδίο πολυθεματικής και κοινωνικής παράδοσης και κουλτούρας, ανιχνεύει και ερμηνεύει τον άνθρωπο, από τη γέννησή του ως τα στερνά του, στη μετρική του απλότητα, θέλοντας και επιδιώκοντας στα έργα του, σ΄ όλες τις εκφάνσεις της ζωής, να γίνεται το αναπόσπαστο βάθρο της ψυχικής και αισθητικής πανέκφρασης και συνδιαλλαγής των ανθρώπων.
Με πηγαιότητα ΄΄ποίησης΄΄ ρέουσα, με ουσιαστική προσέγγιση στα καθημερινά μας και με πολλά στοιχεία αισιοδοξίας, και καλοκάγαθης διάθεσης και πρόσβασης στη ζωή, ενωτίζεται τα γεγονότα και με πραγματικό Μεράκι, και μας προσφέρει : Ποίηση : Μυθιστορήματα : Διηγήματα : Δοκίμια κλπ.
Θέλω να πω ότι τα λίγα ποιήματα του που κατόρθωσα να βρω και να διαβάσω είναι δομημένα με συναί¬σθηση ευθύνης. Πουθενά δεν διαφαίνεται «μια επιπόλαιη κρίση» για «μια συμβατική χαρά», όπως θα ’έλεγε ο ανικανοποίητος Καρυωτάκης. Γι’ αυτό όσο πιο πολύ διαισθανόταν τι σημαίνει αληθινή ποίηση, τόσο περισσότερο γινόταν τολμηρός στο να φανερώσει παραπέρα την ενασχόλησή του με το κορυ¬φαίο αυτό είδος του λόγου, άρα κι απαιτητικό.
Με φι¬λοσοφική διάθεση που τον διακρίνει, γνωρίζει άριστα τι αλλάζει καταστροφικά, όταν ο χρόνος κατρακυλάει μέσα μας. Και α¬ποδέχεται με σεβασμό και αξιοπρέπεια τη συμπαντική νομοτέ¬λεια των πραγμάτων. Ξέρει όμως και τι παραμένει σταθερά α-διάφθορο, όταν ο ίδιος ο χρόνος φθείρεται κατρακυλώντας Για να φτάσει κανείς σε μια δεύτερη γέννηση ή ανάστασή του, χρειάζεται ν’ αποδείξει τη διαχρονική του ύπαρξη, μέσα από κάτι δημιουργικό όπως στην περίπτωση του Κώστα Λογαρα με τον λόγο.
Αληθινή αγάπη είναι αυτή που απορρέει απ’ τη χαρά για τη χαρά, κυρίως όμως από τον πόνο για τον πόνο. Όλα τα άλλα είναι «λόγια φονιάδες», τα καυτηριάζει. Ψάχνει να βρει τη δύναμη μέσα απ’ την ποίηση για μια αξιοπρεπή συνομιλία με την ίδια τη μοίρα του.
Κλείνοντας αυτή την μικρή παρουσίαση στο Πατρινό Κώστα Λαγαρά σας παραθέτω ένα μικρό δείγμα της δουλείας του.

ΠΑΤΡΑ ΤΩΝ ΞΕΡΙΖΩΜΕΝΩΝ, ΠΟΛΗ ΕΞΟΡΙΣΤΗ
Δρόμους της πόλης μου πιο ανοιχτούς
απ’ τους θαλασσινούς του λιμανιού της δεν γνωρίζω
Περάσματα ορθάνοιχτα απ ‘ όπου όρμησαν
Οι άνεμοι της Ιστορίας και του Μύθου της.
Πάτρα και Porto και πολιτεία και καταφύγιο του εξόριστου Πατρέα.
Λιμάνι απάνεμο για τον ξεριζωμένο από την πατρίδα του – οικιστή της πόλης.
Πέρασμα, ξανά και σταυροδρόμι των ανθρώπων που δεν έχουνε στον ήλιο μοίρα «η τελευταία πόρτα του παραδείσου» για τους κατατρεγμένους Κούρδους, τους πρόσφυγες και μετανάστες Αφγανούς, για τους απελπισμένους Σύριους.
Εδώ, ζεσταίνουμε με πείσμα τα’ όνειρό τους και θρέφουν ελπίδα πως θα αλλάξουν τη ζωή τους.
Σήμερα αυτοί, εμείς παλιότερα. Κι αύριο ποιος ξέρει πως γυρνάει ο τροχός της μοίρας, ο αέναος.
Χρόνια και χρόνια η πόλη μεγαλώνει δίπλα στο λιμάνι της.
Κι οι άνθρωποι μαζί της. Ξένοι και δικοί.
Τρέφουν τη φαντασία της με μακρινά ταξίδια, στήνουν αφτί στον άνεμο κι ακούν το πέλαγο που δε δέρνεται σαν το κορμί, σαν τη ψυχή τα’ ανθρώπου.
Νύχτα και μέρα αφουγκράζονται τα κύματα και σχεδιάζουν τη φυγή τους.
Γιατί οι πόλεις που πλαγιάζουν δίπλα στα λιμάνια, σου φουσκώνουν τα μυαλά με ταξίδια νοερά
Σε ξεσηκώνουν με την παράξενη εκείνη προσμονή του αγνώστου, και την ίδια ώρα σ δένουν δυο και τρεις Φορές σφιχτά στις μαντεμένιες δέστρες της προβλήτας τους.
Σε κρατάνε να μη φύγεις μακριά κι αν φύγεις,
Μην ξεχάσεις να γυρίσεις πίσω.
Τώρα η Πάτρα στοιχειώνει μακριά από το λιμάνι της.
Αποκλεισμένη από τη δική της θάλασσα
Μοιάζει με πολιτεία που απομακρύνεται από το παρελθόν της και τις μνήμες της.
Κι έχω το φόβο μην τύχει κάποια νύχτα κι η πόλη ξανοιχτεί στο άγριο πέλαγος.
Μήπως κοπούν οι άγκυρες, λυθούν οι κάβοι της που την κρατούν δεμένη στις μαντεμένιες δέστρες της προβλήτας της και σαλπάρει στ’ ανοιχτά.
Φορτωμένη ακυρωμένες υποσχέσεις, ματαιωμένες προσδοκίες κι άπορα βλέμματα. Φοβάμαι, λέω, μήπως η πόλη πάρει από πάνω μας τα μάτια της και φύγει μακριά.

Κύριε Λαγαρά δεν γνωριζόμαστε άλλα είναι λίγα αυτά που δεν γνωρίζω για σας, διαβάζοντας, μερικά από τα βιβλία σας.