Υγεία Νεφρών για Όλους-Γράφει ο Περικλής Δουζδαμπάνης (*)

Από το 2006 η δεύτερη Πέμπτη κάθε Μαρτίου (9 Μαρτίου 2023) έχει θεσπιστεί από την Παγκόσμια Νεφρολογική Κοινότητα ως Παγκόσμια Ημέρα Νεφρού.

Η Μικτή Συντονιστική Επιτροπή της Παγκόσμιας Ημέρας Νεφρού ανακήρυξε το 2023 ως έτος «Νεφρική Υγεία για Όλους – Προετοιμασία για το απροσδόκητο, υποστήριξη των ευάλωτων!». Η εκστρατεία ενημέρωσης του 2023  επικεντρώνεται στην ευαισθητοποίηση σχετικά με τα διάφορα καταστροφικά γεγονότα, φυσικά ή ανθρωπογενή, διεθνή ή τοπικά, καθώς και τον αντίκτυπό τους σε άτομα  με χρόνια νεφρική νόσο των οποίων η πρόσβαση σε κατάλληλες διαγνωστικές υπηρεσίες, θεραπείας αλλά  και ιατρικής φροντίδας παρεμποδίζεται λόγω αυτών των δυσχερών καταστάσεων.

Ο σημαντικός αντίκτυπος των καταστροφικών γεγονότων, είτε είναι τοπικά (σεισμός, πλημμύρες, πόλεμος, ακραία καιρικά φαινόμενα) είτε παγκόσμια (πανδημία COVID-19), επηρεάζει τη λειτουργία και τις συνθήκες διαβίωσης της κοινότητας στο σύνολό της. Πρόσφατο παράδειγμα ο καταστροφικός σεισμός στην Τουρκία. Έτσι λοιπόν το μήνυμα της φετινής παγκόσμιας ημέρας νεφρού είναι επίκαιρο, όσο ποτέ άλλοτε. Οι ασθενείς με χρόνια νοσήματα επηρεάζονται ιδιαίτερα από αυτά τα καταστροφικά γεγονότα, καθώς η δυνατότητα πρόσβασης τους στις διάφορες διαγνωστικές υπηρεσίες, στις διάφορες θεραπείες καθώς και η περίθαλψη τους πολλές φορές είναι αν όχι αδύνατη πολύ δύσκολη.    Οι μη μεταδοτικές ασθένειες, οι οποίες περιλαμβάνουν τις διάφορες καρδιαγγειακές παθήσεις, διαβήτη, καρκίνο, υπέρταση, χρόνιες πνευμονικές παθήσεις και χρόνια νεφρική νόσο (ΧΝΝ), είναι γνωστό ότι είναι οι κύριες αιτίες θανάτου και αναπηρίας παγκοσμίως, ιδιαίτερα στις χαμηλές και μεσαίου εισοδήματος χώρες. Σε περίπτωση όμως έκτακτης ανάγκης, αυτές οι κατηγορίες ασθενών  είναι από τις πιο ευάλωτες λόγω των συνεχιζόμενων απαιτήσεών τους για σταθερά συντονισμένη φροντίδα, η οποία είναι συχνά δια βίου και περιλαμβάνει συνήθως περίπλοκες και  συνεχείς θεραπείες.Τα τελευταία χρόνια, η πανδημία του COVID-19 έχει δώσει ένα σαφές παράδειγμα των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν τα διάφορα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης όσον αφορά την παροχή βασικών υπηρεσιών υγείας σε ασθενείς με χρόνια νοσήματα.Ο αντίκτυπος του COVID-19 στα διάφορα συστήματα  υγείας έχει ασκήσει πρόσθετη πίεση σε αυτόν τον ευάλωτο πληθυσμό των ασθενών με χρόνια νοσήματα. Οι ασθενείς αυτοί έχουν αυξημένο  κίνδυνο να μολυνθούν κατά την επίσκεψη τους σε υγειονομικές εγκαταστάσεις και πολλές φορές γίνεται αναστολή ή ακύρωση της περίθαλψης τους λόγω της μειωμένης χωρητικότητας των υπηρεσιών υγείας καθώς και στην αδυναμία προσέλευσης των ασθενών αυτών στις διάφορες δομές υγείας λόγω του lockdown. Έτσι οι ασθενείς δεν έχουν πρόσβαση στις διάφορες υπηρεσίες υγείας με αποτέλεσμα την αύξηση του επιπολασμού νέων περιπτώσεων με χρόνια νοσήματα που χρειάζονται έγκαιρη διάγνωση, διαχείριση και φροντίδα. Χωρίς πραγματική θεραπεία ή  πρόληψη,  η χρόνια νεφρική νόσος εξελίσσεται σε νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου με αποτέλεσμα την αύξηση της ανάγκης για πιο δαπανηρές θεραπείες όπως η αιμοκάθαρση και η μεταμόσχευση .

10% παγκοσμίως πάσχει από Χρόνια Νεφρική Νόσο, η οποία χωρίς φροντίδα μπορεί να αποβεί θανατηφόρα.

Η θνητότητα που σχετίζεται με τη Νεφρική Νόσο συνεχίζει να αυξάνεται κάθε χρόνο. Η χρόνια νεφρική νόσος αποτελεί μια από τις κυριότερες  αιτίες θανάτου.  Τέλος, η πανδημία COVID-19 έχει επιπλέον επιβαρύνει μια ήδη ανεπαρκή παγκόσμια πολιτική για την δημόσια υγεία και τα χρόνια νοσήματα. Η προσοχή της δημόσιας υγείας έχει εστιασθεί  στη πρόληψη και διαχείριση μόνο μερικών από τα αναγνωρισμένα μη μεταδοτικά  νοσήματα όπως  τις καρδιαγγειακές παθήσεις, τον καρκίνο, τον διαβήτη και την χρόνια αναπνευστική νόσο.Επιπλέον, η επιβάρυνση αυτών των τεσσάρων πιο γνωστών μη μεταδοτικών νοσημάτων ενισχύεται με την παρουσία της νεφρικής νόσου, που συχνά συνυπάρχει. Απαιτείται επειγόντως μια πολιτική δημόσιας υγείας που αντικατοπτρίζει καλύτερα τις ευκαιρίες  και την δυνατότητα στις προληπτικές στρατηγικές και τη σημασία τόσο του μεγέθους όσο και των συνεργιστικών πτυχών της νεφρικής νόσου ως μέρος της επιβάρυνσης των μη μεταδοτικών νοσημάτων.Επομένως, η προετοιμασία για απροσδόκητα γεγονότα είναι απίστευτα σημαντική για τους νεφροπαθείς.Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να υιοθετήσουν ολοκληρωμένες στρατηγικές υγείας που δίνουν προτεραιότητα στην πρόληψη, την έγκαιρη ανίχνευση και τη διαχείριση των μη μεταδοτικών νοσημάτων, συμπεριλαμβανομένης της χρόνιας νεφρικής νόσου.Οι υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης θα πρέπει να παρέχουν δίκαιη και σωστή πρόσβαση στη φροντίδα για χρόνιους ασθενείς σε περιόδους έκτακτης ανάγκης.Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να συμπεριλάβουν σχέδια ετοιμότητας έκτακτης ανάγκης στη διαχείριση και τον εντοπισμό των μη μεταδιδόμενων ασθενειών  και να ευνοήσουν την πρόληψη αυτών των καταστάσεων.

(*) Ο Περικλής Δουδζαμπάνης είναι Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πατρών, Επιμελητής Α, Νεφρολογικής Κλινικής  Γενικό Νοσοκομείο Πατρών Άγιος Ανδρέας», τ Επιστημονικός Υπεύθυνος ΜΧΑ Κυανούς Σταυρός Πατρών και Πρόεδρος Ιατρικής Εταιρείας Δυτικής Ελλάδας και Πελοποννήσου