Κενό στην κατάρτιση-Τεράστιες ανάγκες στην επαγγελματική εκπαίδευση εργαζομένων και ανέργων σε νέες ειδικότητες

Την πρώτη αναλυτική έκθεση των αποτελεσμάτων έρευνας πεδίου στην αγορά εργασίας σε εργαζόμενους, με βάση και σύγκριση πρόσφατων στοιχείων, την έχουμε στα πλαίσια του «Περιφερειακού Μηχανισμού Διάγνωσης της Αγοράς Εργασίας στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδος», με έτος αναφοράς το 2022.

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε το διάστημα 9/12/2022-24/2/2023 σε 1.003 εργαζομένους του ιδιωτικού τομέα (εξαιρέθηκαν οι αυτοαπασχολούμενοι και οι εργοδότες) και στις τρεις Περιφερειακές Ενότητες (Αχαΐα, Ηλεία, Αιτωλοακαρνανία).
Στόχος της ήταν η διάγνωση αναγκών σε θέματα εκπαίδευσης και κατάρτισης εργαζομένων. Τα σημαντικότερο εύρημα είναι ότι το ποσοστό εργαζομένων της Δυτικής Ελλάδας που έχει συμμετάσχει σε κάποιο πρόγραμμα επιδοτούμενης επαγγελματικής κατάρτισης τα τελευταία 2 έτη ανέρχεται σε 15,1% (10,3% σε σχέση με το 2021), γεγονός που δείχνει μια πολύ αργή εξέλιξη ως προς την υιοθέτηση μιας νέας κουλτούρασε θέματα δια βίου μάθησης. Διαφαίνεται ότι δεν έχει γίνει πλήρως αντιληπτή η σύνδεση της διά βίου μάθησης με την αγορά εργασίας, για συνεχή βελτίωση της παρεχόμενης επαγγελματικής εκπαίδευσης για τη γενικότερη οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη.
Από όσους συμμετείχαν σε πρόγραμμα κατάρτισης τα τελευταία 2 έτη, το 87,9% δήλωσε ότι ήταν προσωπική επιλογή του το πρόγραμμα που παρακολούθησε, ενώ το 12,1% δήλωσε πως το επέλεξε η επιχείρηση. Το εύρημα καταδεικνύει ότι απουσιάζει και από τις επιχειρήσεις η κουλτούρας ανάπτυξης του ανθρώπινου δυναμικού της.
Όπως προκύπτει, το 58% των εργαζομένων παρακολούθησε πρόγραμμα κατάρτισης που είχε άμεση σχέση με το αντικείμενο της εργασίας.
Αναφορικά με την πιστοποίηση προσόντων, το 69,2% των εργαζομένων που παρακολούθησε κάποιο πρόγραμμα κατάρτισης, συμμετείχε αντίστοιχα και σε διαδικασία πιστοποίησης, με πολύ υψηλό ποσοστό επιτυχίας (89,1%). Διαπιστώνεται μία ετήσια μείωση 4,6% στο ποσοστό εργαζομένων που ακολούθησαν διαδικασία πιστοποίησης που δείχνει ότι δεν έχουν αντιληφθεί πλήρως το βαθμό συμβολής της πιστοποίησης στην βελτίωση της επαγγελματικής τους εξέλιξης.
Αναφορικά με την επαγγελματική εξέλιξη των εργαζομένων που συμμετείχαν σε κάποιο πρόγραμμα κατάρτισης, το 41,9% δήλωσε ότι η κατάρτιση που έλαβε, βοήθησε στη βελτίωση ενώ το 56% δήλωσε ότι παρέμεινε ίδια. Το ποσοστό των εργαζομένων που θεωρεί ότι έχει επαρκείς επαγγελματικές δεξιότητες για την ανταπόκριση στην θέση που εργάζεται, παρουσίασε αισθητή μείωση, σε σχέση με το 2021.
Αναζητούν ψηφιακές δεξιότητες
Όσον αφορά τα θεματικά αντικείμενα στα οποία θα επέλεγαν να συμμετέχουν σε προγράμματα κατάρτισης προκειμένου να βελτιώσουν την εργασιακή τους απόδοση, το 44,8% θα επέλεγε να προγράμματα βασικών ψηφιακών ικανοτήτων, 37,5% σε ξένες γλώσσες, ενώ ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι θεματολογίες του ηλεκτρονικού εμπορίου (35,4%) και της τηλεργασίας (23,3%). Παρατηρείται μία στροφή προς τις ψηφιακές ικανότητες, δεδομένου ότι η αγορά εργασίας υφίσταται σημαντικές αλλαγές λόγω των ραγδαίων τεχνολογικών εξελίξεων.
«Κενό» στην πιστοποίηση προσόντων
Αρκετά μικρότερο είναι το ποσοστό εκείνων που επιθυμούν να συμμετέχουν σε κάποια ειδική πιστοποίηση με σκοπό να βελτιώσουν την επαγγελματική τους σταδιοδρομία (30,7%). Το εν λόγω ποσοστό δείχνει ότι δεν έχει εμπεδωθεί η σημασία της πιστοποίησης επαγγελματικών προσόντων ως εργαλείο για την αναγνώριση της εμπειρίας και την κινητικότητα στην αγορά εργασίας εκ μέρους του μεγαλύτερου ποσοστού των εργαζομένων. Μεγαλύτερο ενδιαφέρον για λήψη ειδικής πιστοποίησης εκδηλώνεται από εργαζομένους ηλικίας 30-44 ετών, απόφοιτους τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και όσους έχουν εργασιακή εμπειρία λιγότερο από 1 χρόνο.
Μεγάλη ανάγκη των ‘soft skills’
Οι μισθωτοί κλήθηκαν να αξιολογήσουν την σημαντικότητα καθώς και την επάρκεια οριζόντιων δεξιοτήτων αναφορικά με την θέση εργασίας τους. Οι δεξιότητες που προκύπτει ότι υπολείπονται, είναι οι ήπιες δεξιότητες (soft skills) όπως η ευελιξία και προσαρμοστικότητα και οι οργανωτικές ικανότητες. Αυτό καταδεικνύει την έλλειψη στελεχών στην αγορά εργασίας, τα οποία διαθέτουν ήπιες δεξιότητες όπως η ηγετική ικανότητα, η επικοινωνία, η στρατηγική σκέψη, η διαχείριση αλλαγής, οι οποίες δεν είναι δυνατό να αποκτηθούν στο πλαίσιο του παραδοσιακού μοντέλου γενικής εκπαίδευσης.
Η συνεχιζόμενη κατάρτιση και ο χώρος εργασίας είναι τα πεδία, στα οποία μπορούν να καλλιεργηθούν οι ήπιες δεξιότητες.