Πιάστε το σφυγμό σας, από τους καρδιολόγους της Αγίας Παρασκευής

Πιάστε το σφυγμό σας, από τους καρδιολόγους της Αγίας Παρασκευής.

Ποιος θεωρείται φυσιολογικός σφυγμός; Τι είναι οι αρρυθμίες; Πότε μία ταχυκαρδία αποτελεί αιτία ανησυχίας; Γιατί, όταν η καρδιά μας χτυπάει αργά, είναι ένδειξη μακροζωίας; Μετρήστε σωστά το σφυγμό σας, χωρίς φόβο και πάθος!

Υπάρχουν φορές που θέλουμε να κρύψουμε την αναστάτωση, τον εκνευρισμό ή ακόμα και τον ενθουσιασμό μας. Και ίσως τα καταφέρουμε. Αρκεί να μην αφήσουμε κανένα να πιάσει… το σφυγμό μας. Ο σφυγμός αποτυπώνει τον τρόπο που χτυπά η καρδιά μας. Οι καρδιολόγοι τον περιγράφουν ως τον «καθρέφτη της αρτηριακής πίεσης σε ορισμένα περιφερειακά σημεία του σώματος, τα οποία μπορούν να γίνουν χειροπιαστά.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΣΦΥΓΜΟΙ;

Ορίζοντας την αρτηριακή πίεση ως την πίεση με την οποία η καρδιά εξωθεί το αίμα προς τα αγγεία και το υπόλοιπο σώμα, ο σφυγμός δεν κάνει τίποτα άλλο από το να μας επιτρέπει να νιώθουμε την πίεση αυτή σαν χτύπο σε ορισμένα σημεία του επιφάνειας του κορμιού. Τα σημεία αυτά είναι η καρωτιδική αρτηρία στο λαιμό, η κερκιδική αρτηρία στο καρπό, η ιγνυακή αρτηρία στην κλείδωση πίσω από το γόνατο, η αρτηρία στο άκρο πόδι κοντά στον αστράγαλο, και η μηριαία αρτηρία στην ένωση του μηρού με τη λεκάνη. Ωστόσο, για τον καθένα μας, ευκολότερη είναι η μέτρηση του σφυγμού στον καρπό και στις καρωτίδες.

ΕΧΟΥΜΕ ΟΛΟΙ ΤΟΥΣ ΙΔΙΟΥΣ ΣΦΥΓΜΟΥΣ;
Μία από τις διαφορές ανάμεσα στο ισχυρό και το ασθενές φύλο φαίνεται πως αφορά τον τρόπο που χτυπά η καρδιά. Έτσι, η γυναικεία ιδιοσυγκρασία και οι ορμόνες κάνουν τις γυναίκες περισσότερο ταχύκαρδες από τους άνδρες. Η διαφορά πάντως δεν είναι μεγάλη και οι φυσιολογικές τιμές του σφυγμού ανά φύλο διαφέρουν ελάχιστα.
Ένας ενήλικος άνδρας σε κατάσταση ηρεμίας έχει περίπου 70-90 σφίξεις το λεπτό και η γυναίκα 75-95. Οι μεγάλες διαφορές στο σφυγμό παρουσιάζονται στα παιδιά. Τα νεογέννητα έχουν συνήθως 130-140 σφυγμούς το λεπτό. Στην ηλικία των δύο έως τριών ετών οι σφυγμοί είναι περίπου 110, ενώ τις φυσιολογικές τιμές ενηλίκου τις αποκτούν τα παιδιά στις ηλικίες από εννέα έως δώδεκα ετών.

ΠΩΣ ΘΑ ΒΡΕΙΤΕ ΤΟ ΣΦΥΓΜΟ ΣΑΣ

ΣΤΟΝ ΚΑΡΠΟ: Το πρώτο σημείο που ενδείκνυται περισσότερο για να μετρήσουμε το σφυγμό μας είναι η κερκιδική αρτηρία στον καρπό. Αυτό που κάνουμε αρχικά λοιπόν είναι να ενώσουμε τα δύο μεσαία δάχτυλα του χεριού μας (δείκτη, μέσο) και να τα ακουμπήσουμε στην πτυχή που σχηματίζεται στην εσωτερική βάση του αντίχειρα. Στη συνέχεια σύρουμε τα δάχτυλά μας στη μαλακή εσωτερική επιφάνεια του καρπού, σταματώντας λίγο πριν φτάσουμε στη δέσμη των τενόντων που κατευθύνονται προς τον πήχη. Ο σφυγμός μας θα γίνει αισθητός αν πιέσουμε το σημείο αυτό με λίγη δύναμη. Η υπερβολική πίεση, αντίθετα, μπορεί να κάνει το σφυγμό να σταματήσει στο συγκεκριμένο σημείο. Για να μετρήσουμε τον αριθμό των σφύξεων, χρειαζόμαστε ένα απλό ρολόι με δείκτη δευτερολέπτων. Φοράμε το ρολόι στο χέρι με το οποίο παίρνουμε το σφυγμό και μετράμε τον αριθμό των σφύξεων σε ένα λεπτό.

ΣΤΙΣ ΚΑΡΩΤΙΔΕΣ: Χρησιμοποιώντας και πάλι τα δύο δάχτυλα του χεριού, ακουμπάμε τις άκρες τους στο καρύδι του λαιμού. Μετά τα μετακινούμε πλάγια, μέχρι να φτάσουν το φυσικό αυλάκι ανάμεσα στο λάρυγγα και τους μυς. Αυτό είναι το σημείο όπου συνήθως «ακούμε» το σφυγμό μας πιο δυνατά.

ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΣΦΥΓΜΟΥ
ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ: Είναι ο αριθμός σφυγμών ανά λεπτό.
ΡΥΘΜΟΣ: Ρυθμικός σφυγμός φανερώνει την εύρυθμη καρδιακή λειτουργία, ενώ ο άρρυθμος σφυγμός αποτελεί αιτία για μία επίσκεψη στο καρδιολόγο.
ΕΝΤΑΣΗ: Από την ένταση χαρακτηρίζουμε ένα σφυγμό δυνατό ή «γεμάτο», όπως λένε οι καρδιολόγοι της Αγίας Παρασκευής, ή αδύναμο. Ο «γεμάτος» σφυγμός είναι ένδειξη ότι η καρδιά στέλνει το αίμα προς το σώμα με την κατάλληλη δύναμη.

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΟΥ ΚΑΡΔΙΑΚΟΥ ΡΥΘΜΟΥ

ΑΡΡΥΘΜΙΕΣ: Αρρυθμίες αποκαλούμε όλες τις διαταραχές τον καρδιακού ρυθμού. Συνήθως τις αισθανόμαστε σαν «φτερουγίσματα», αίσθημα κενού ή έντονου χτύπου στο στήθος. Οι αρρυθμίες θα μπορούσαν να χωριστούν σε δύο κατηγορίες: αυτές που προκαλούν ελάττωση του ρυθμού της καρδιάς και αυτές που προκαλούν αύξηση του ρυθμού της.
ΠΟΤΕ ΕΙΝΑΙ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΕΣ: Οι αρρυθμίες δεν χρειάζεται να προκαλούν ανησυχία όταν δεν οφείλονται σε κάποια καρδιακή πάθηση, αλλά εμφανίζονται περιστασιακά σε περιόδους άγχους και υποχωρούν μόνες τους.

ΤΑΧΥΚΑΡΔΙΑ: Ο όρος ταχυκαρδία χρησιμοποιείται όταν οι σφυγμοί ενός ατόμου ξεπερνούν τους 100 το λεπτό σε κατάσταση ηρεμίας. Όταν εκδηλώνεται αναίτια και την αισθανόμαστε σαν ένα «πετάρισμα» στο στήθος, αποτελεί αιτία ανησυχίας και φρόνιμο είναι να απευθυνθούμε σε έναν καρδιολόγο.
ΠΟΤΕ ΕΙΝΑΙ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ: Η ταχυκαρδία χαρακτηρίζεται φυσιολογική όταν παρατηρείται σε καταστάσεις άγχους και έντασης, ενθουσιασμού, αγωνίας, κατά τη διάρκεια άσκησης ή ως αποτέλεσμα του καπνίσματος ή μεγάλης κατανάλωσης καφέ. Σε αυτές τις περιπτώσεις η ταχυκαρδία υποχωρεί με τη λήξη της κατάστασης ή της δραστηριότητας που την προκάλεσε.

ΒΡΑΔΥΚΑΡΔΙΑ: Είναι κατά κανόνα σοβαρότερη κατάσταση από την ταχυκαρδία και συνήθως αποδεικνύεται παθολογική, και μάλιστα επικίνδυνη. Οι σφυγμοί στη βραδυκαρδία είναι λιγότεροι από 60 το λεπτό σε κατάσταση ηρεμίας. Η δυσκολία στην πρόληψη και στην αντιμετώπιση της βραδυκαρδίας είναι ο εντοπισμός της, καθώς δεν έχει συμπτώματα. Σε ορισμένες μόνο περιπτώσεις ο άνθρωπος είναι πιθανό να νιώσει κάποια ανεξήγητη κόπωση, ενώ δεν είναι σπάνιο φαινόμενο μία βραδυκαρδία να προκαλέσει κατευθείαν μία συγκοπτική κρίση.
ΠΟΤΕ ΕΙΝΑΙ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ: Κατά τη διάρκεια του ύπνου οι σφυγμοί μας μειώνονται κατά 5-10 και είναι πιθανό να φτάσουν τους 60. Αυτό όμως είναι απόλυτα φυσιολογικό και δεν χαρακτηρίζεται παθολογική βραδυκαρδία. Επίσης, μικρότερο αριθμό σφίξεων από το φυσιολογικό έχουν οι άνθρωποι που αθλούνται συστηματικά.
Έτσι, ενώ κάποιος που αθλείται έχει 60-70 σφυγμούς το λεπτό, κάποιος άλλος απόλυτα υγιής, που όμως δεν αθλείται, έχει από 75-90 σφυγμούς
(πάντα σε κατάσταση ηρεμίας).

ΟΤΑΝ Η ΚΑΡΔΙΑ ΧΤΥΠΑ ΑΡΓΑ, Η ΖΩΗ ΔΙΑΡΚΕΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ
Ο μικρός αριθμός σφυγμών, που δεν είναι παθολογικός, θα μπορούσε να αποτελεί ένδειξη μακροζωίας. Και αυτό γιατί, πρακτικά, οι χαμηλοί σφυγμοί σημαίνουν ότι η καρδιά εκτελεί τη λειτουργία της καταβάλλοντας λιγότερη προσπάθεια, και άρα χωρίς να κουράζεται πολύ. Και βέβαια, μία ξεκούραστη καρδιά αντέχει περισσότερα χρόνια. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι αθλητές, που κατά κανόνα έχουν χαμηλότερους σφυγμούς και περισσότερες πιθανότητες να φτάσουν σε βαθιά γεράματα. Αν λοιπόν η μακροζωία είναι και ένας από τους δικούς σας στόχους, η άσκηση είναι βέβαια ότι θα σας βοηθήσει να το πετύχετε. Υιοθετώντας ένα απλά πρόγραμμα άσκησης, μπορείτε να «εκπαιδεύσετε» την καρδιά σας να χτυπά σε ρυθμούς που θα σας επιτρέψουν να ζήσετε περισσότερο.

ΜΕΙΩΣΤΕ ΤΟΥΣ ΣΦΥΓΜΟΥΣ ΗΡΕΜΙΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ
Επιλέξτε ασκήσεις αερόβιου χαρακτήρα, όπως δηλαδή περπάτημα, τζόκινγκ, κολύμπι, αερόμπικ, γυμναστική σε μηχανήματα (stepper, διάδρομος, κωπηλατική), ποδήλατο. Προσπαθήστε να γυμνάζεστε τρεις φορές την εβδομάδα, για τουλάχιστον μισή ώρα κάθε φορά. Όταν ξεκινάτε και έχετε καιρό να γυμναστείτε, μην πιέζετε τον εαυτό σας. (Αν δεν μπορείτε να κάνετε 30 λεπτά συνεχόμενα, προσπαθήστε να κάνετε 15 λεπτά το πρωί και 15 το απόγευμα.)
ΣΕ ΠΟΙΑ ΕΝΤΑΣΗ; Εάν είσθε αρχάριος ή έχετε πολύ καιρό να γυμναστείτε, ο στόχος σας θα πρέπει καταρχήν να είναι η βελτίωση της γενικής φυσικής κατάστασής σας, οπότε θα πρέπει να ασκείστε στο 50-60% της μέγιστης καρδιακής σας συχνότητας (Μ.Κ.Σ.). Για να βρείτε τη Μ.Κ.Σ. σας, αφαιρέστε την ηλικία σας από το 220. Για παράδειγμα, ένα άτομο 40 ετών έχει Μ.Κ.Σ: 220-40=180. Αυτό σημαίνει ότι, για να ασκείται στο 50-60% της Μ.Κ.Σ. του, θα πρέπει οι σφυγμοί του να είναι μεταξύ 180×50%=90 και 180×60%=108. Εάν ήδη ασκείστε τακτικά και θέλετε να χάσετε λίπος, τότε η δική σας ζώνη άσκησης είναι στο 60-70% της Μ.Κ.Σ., δηλαδή για το άτομο των 40 ετών μεταξύ 108 και 126 σφυγμών. Εάν στόχος σας είναι η βελτίωση της αντοχής σας και πιθανόν η καλύτερη απόδοσή σας στο σπορ της αρεσκείας σας, τότε καλό θα είναι να βρίσκεστε μεταξύ του 70-80% της Μ.Κ.Σ., δηλαδή για το 40χρονο άτομο μεταξύ 126 και 144 σφυγμών.

ΟΙ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΙ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΑΠΑΝΤΟΥΝ ΣΤΙΣ ΑΠΟΡΙΕΣ ΣΑΣ

Είναι καλύτερα να μετράμε το σφυγμό στο αριστερό ή στα δεξί χέρι;
Οι καρδιολόγοι υποστηρίζουν ότι δεν έχει μεγάλη σημασία αν μετράμε τους σφυγμούς μας στο αριστερό ή στο δεξί χέρι. Τις περισσότερες φορές πάντως η μέτρηση γίνεται στο αριστερό άκρο, θεωρώντας ότι η απόσταση που το χωρίζει από την καρδιά είναι μικρότερη.

Αρτηριακή πίεση και σφυγμός είναι το ίδιο;
Ο σφυγμός είναι η ένδειξη για την ύπαρξη της αρτηριακής πίεσης. Σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να πούμε ότι ο σφυγμός είναι η αρτηριακή πίεση ή να πάρουμε από τους σφυγμούς πληροφορίες για την ποιότητα και την ποσότητά της.

Ο γιατρός μού είπε ότι έχω ταχυαρρυθμίες. Υπάρχει διαφορά από τις ταχυκαρδίες;
Ταχυαρρυθμία και ταχυκαρδία δεν είναι ταυτόσημες έννοιες. Στην ταχυκαρδία οι χτύποι της καρδιάς είναι πολύ γρήγοροι, αλλά ρυθμικοί. Αντίθετα, στην ταχυαρρυθμία η καρδιά χτυπάει τόσο γρήγορα όσο και άρρυθμα. Τα ίδια ισχύουν και για τη βραδυαρρυθμία και τη βραδυκαρδία.