Ο εκπαιδευτικός ειδικής αγωγής, Παναγιώτης Καρασπήλιος μιλά στην «Γ» για το ρόλο της ειδικής εκπαίδευσης στα άτομα με αυτισμό  

Συνέντευξη στην Ελένη Α. Γεωργοπούλου

Παγκόσμια Ημέρα Αυτισμού η σημερινή και στο προσκήνιο αναδεικνύεται η αξία της εκπαίδευσης των ατόμων που κινούνται στο φάσμα του αυτισμού με στόχο την αντιμετώπιση των δυσκολιών του, στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων του και στη βελτίωση της ποιότητας της ζωής του.

Η 2η Απριλίου καθιερώθηκε να γιορτάζεται κάθε χρόνο με απόφαση της γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ και με σκοπό την ενημέρωση της παγκόσμιας κοινής γνώμης για τον αυτισμό και την ευαισθητοποίηση σχετικά με την ομαλή ένταξη των αυτιστικών ατόμων στην κοινωνία.

Ο εκπαιδευτικός ειδικής αγωγής και πρόεδρος της ΔΑΚΕ Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Πάτρας Παναγιώτης Καρασπήλιος, μιλά στην «Γ» για την αξία της ειδικής αγωγής επικεντρώνοντας στα άτομα που κινούνται στο φάσμα του αυτισμού και στέλνει το δικό του μήνυμα προς όλους για την αποδοχή της διαφορετικότητας στην κοινωνία.

«Γ»: Κύριε Καρασπήλιο, ως εκπαιδευτικός ειδικής αγωγής θα θέλαμε να μας μιλήσετε για τον ρόλο της εκπαίδευσης στα παιδιά που ζουν στο φάσμα του αυτισμού;

Η Ειδική Αγωγή είναι ένας πολυσυλλεκτικός χώρος που αίρει τους αποκλεισμούς και επικεντρώνεται στον κάθε άνθρωπο ξεχωριστά, αποτελεί μια μικρογραφία της κοινωνίας μας, αφού μας υπενθυμίζει ότι όλοι οι άνθρωποι είμαστε διαφορετικοί και αυτό είναι που με συναρπάζει…

Ο ρόλος της εκπαίδευσης είναι σημαντικός για κάθε άνθρωπο και η συμβολή της στην εξέλιξή του κομβική, ανεξάρτητα από το αν βρίσκεται στο φάσμα του Αυτισμού. Ειδικότερα, η εκπαίδευση στο φάσμα του Αυτισμού, διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη του ατόμου, στην αντιμετώπιση των δυσκολιών του, στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων του και στη βελτίωση της ποιότητας της ζωής του.

Ο κάθε άνθρωπος με διαταραχή αυτιστικού φάσματος (ΔΑΦ) μπορεί να αναπτύσσει τα δικά του μοναδικά χαρακτηριστικά και να παρουσιάζει διαφορετικά ελλείμματα. Ως Εκπαιδευτικός Ειδικής Αγωγής, θέλω πρωταρχικά να τονίσω είναι η ανάγκη και η σημαντικότητα της έγκαιρης διαφοροδιάγνωσης του παιδιού που βρίσκεται στο φάσμα του αυτισμού, ώστε να ακολουθήσει η κατάλληλη εκπαίδευση και η εξατομικευμένη πρώιμη παρέμβαση. Μάλιστα, επειδή εργάζομαι σε Κέντρο Διάγνωσης Αξιολόγησης Συμβουλευτικής και Υποστήριξης στην Αχαΐα (ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ.), η αξιολόγηση του παιδιού έχει ιδιαίτερη σημασία για την εκπαίδευσή του, για τα προγράμματα, τις διδακτικές μεθόδους και τις στρατηγικές διδασκαλίας που θα πρέπει να ακολουθήσει ο εκπαιδευτικός μετά τη διάγνωση. Επίσης, θα ήθελα να επισημάνω τη σημασία της συμπερίληψης στην εκπαίδευση των ατόμων που βρίσκονται στο φάσμα. Όλα τα παιδιά πρέπει να έχουν τις ίδιες ευκαιρίες μάθησης και ίσες ευκαιρίες εκπαίδευσης.

ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΣΤΕΛΕΧΩΘΟΥΝ ΕΠΑΡΚΩΣ ΟΛΕΣ ΟΙ ΔΟΜΕΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ

«Γ»: Ποιες είναι οι ανάγκες στον σχολικό πληθυσμό για ειδική αγωγή στην περιοχή μας;

Οι ανάγκες στον σχολικό πληθυσμό για Ειδική Αγωγή με βάση των αριθμό των αξιολογήσεων παιδιών στην περιοχή μας είναι αυξημένες, όπως και σε όλη την επικράτεια. Γι’ αυτό το λόγο είναι επιτακτικό να στελεχωθούν επαρκώς όλες οι δομές Ειδικής Αγωγής της χώρας μας. Και για να σας μιλήσω από την πλευρά της συνδικαλιστικής μου ενασχόλησης με τον κλάδο μου, αποτελεί πάγιο αίτημα της Ομοσπονδίας μας, αίτημα όλων μας να συνεχιστούν οι διορισμοί στον χώρο της Ειδικής Αγωγής, ώστε να καλυφθούν τα κενά.

Είναι σημαντικό, βέβαια να λέμε και τα θετικά, οι μαζικοί διορισμοί που έχουν προχωρήσει την τελευταία διετία και έχουν ξεπεράσει τους 25.000, αποτελούν μια θετική εξέλιξη για τον κλάδο των εκπαιδευτικών και για τη Δημόσια Εκπαίδευση. Ωστόσο, η συνέχιση των διορισμών εκπαιδευτικού προσωπικού, είναι μια διαρκής διεκδίκησή μας. Αντιλαμβάνεστε ότι ειδικά στο χώρο της Ειδικής Αγωγής, είναι σημαντικό να υπάρχει σταθερό εκπαιδευτικό προσωπικό, που είναι πιο αυξημένες οι μαθησιακές ανάγκες.

Χρειάζονται προσλήψεις σε όλες τις ειδικότητες του Ειδικού Επιστημονικού Προσωπικού και κάλυψη όλων των κενών σε Παράλληλη Στήριξη, Τμήματα Ένταξης και Ειδικά Σχολεία, όπως και πλήρης διεπιστημονική στελέχωση των ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ. Επίσης, είναι σημαντικό να διατίθενται περισσότεροι οικονομικοί πόροι για την υλικοτεχνική υποδομή και τον εξοπλισμό στο χώρο της Ειδικής Αγωγής, όπως επίσης είναι αναγκαία η δημιουργία όσων Τμημάτων Ένταξης χρειάζονται για να καλύψουν τις ανάγκες. Το Υπουργείο κινείται ως προς την επίλυση των προβλημάτων μας, όμως τα προβλήματα συνεχίζουν να είναι πολλά και να ζητούν επιτακτικά επιπλέον ενέργειες με σκοπό την επίλυσή τους.

-Με αφορμή τη σημερινή Ημέρα Αυτισμού τι μήνυμα στέλνετε;

Ο Αυτισμός δεν είναι το τέλος του κόσμου, αλλά είναι η θέαση του κόσμου μέσα από ένα διαφορετικό πρίσμα, από μια διαφορετική αντίληψη του κόσμου μας. Κάθε άνθρωπος είναι μοναδικός και αξίζει να έχει ίσες ευκαιρίες στην εκπαίδευση, στην εργασία και σε όλους τους τομείς της κοινωνικής δραστηριότητας. Οφείλουμε από την πλευρά μας, να μην τους θέτουμε επιπλέον εμπόδια, περιορισμούς και δυσκολίες. Οφείλουμε να σκεπτόμαστε και να δρούμε πιο συμπεριληπτικά όχι μόνο στα λόγια, αλλά στην πράξη. Και αυτό πρέπει να ξεκινήσει μέσα από την Εκπαίδευση, μέσα από τα σχολεία, από εμάς τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς με το καλλιεργήσουμε στις σχολικές τάξεις τις αξίες του σεβασμού στον συνάνθρωπο, της αλληλεγγύης, της αποδοχής, της συνεργασίας και των αρχών της Συμπεριληπτικής Εκπαίδευσης. Να είστε βέβαιοι ότι τα συμπεριληπτικά σχολεία θα οδηγήσουν σε πιο συμπεριληπτικές κοινωνίες. Το πρόβλημα, σε καμιά περίπτωση δεν είναι ο αυτισμός, το πρόβλημα είναι η κοινωνία που δεν μπορεί ορισμένες φορές να αντιληφθεί ότι η κοινωνία ανήκει σε όλους μας.

Επίσης, σημαντικός είναι ο ρόλος της αποδοχής από τους γονείς και η αναζήτηση βοήθειας. Χρειάζεται να ενημερωθούν σωστά, να έχουν επίγνωση της κατάστασης, γιατί η γνώση είναι δύναμη.

Η αποδοχή των γονιών εξασφαλίζει ένα ποιοτικό μέλλον στο παιδί, γιατί αποδεχόμενος ο γονιός την κατάσταση μετά τη διάγνωση θα αναζητήσει την κατάλληλη εκπαίδευση και την αναγκαία παρέμβαση για το παιδί του.

«Γ»: Πως πιστεύετε ότι το κράτος και εν γένει η κοινωνία θα μπορούσαν να συμβάλουν στον περιορισμό των προκαταλήψεων για τους ανθρώπους με Αυτισμό;

Είναι σημαντικό το κράτος να μεριμνά μέσα από νομοθετήματα για την εργασιακή αποκατάσταση των ατόμων με ΔΑΦ, μέσω προγραμμάτων απασχόλησης και να αξιοποιούνται κοινοτικοί πόροι προς την κατεύθυνση αυτή. Ακόμα, είναι σημαντικό να διοργανώνονται ημερίδες, συνέδρια και προγράμματα επιμόρφωσης με κρατική μέριμνα για τους εκπαιδευτικούς, για τις οικογένειες ατόμων με ΔΑΦ, αλλά και για την κοινωνία ευρύτερα, ώστε να επιμορφώνονται διαρκώς πάνω στα ζητήματα εκπαίδευσης ή πάνω στα ζητήματα συμπερίληψης ατόμων που βρίσκονται στο φάσμα. Η επαρκής γνώση και η σωστή ενημέρωση για το φάσμα του αυτισμού, είναι η ασπίδα απέναντι στην άγνοια, στις προκαταλήψεις και στον ρατσισμό. Η κοινωνία πρέπει να αγκαλιάσει τα άτομα με ΔΑΦ και τις οικογένειές τους και να μην δημιουργία περαιτέρω δυσκολίες στη ζωή τους. Είναι, επίσης, σημαντική η στήριξη και η ενίσχυση των οικογενειών των παιδιών με ΔΑΦ από το κράτος και η μέριμνα για το μέλλον των παιδιών τους.

«Γ»: Πως θα περιγράφεται με λίγα λόγια τον Αυτισμό; Θα θέλατε να μας δώσετε μια εικόνα του μέσα από την εμπειρία σας στο χώρο της Ειδικής Αγωγής;

Η Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος αποτελεί μια νευροαναπτυξιακή διαταραχή, η οποία είναι μια δια βίου διαταραχή, που δεν θεραπεύεται και δύναται να επηρεάσει τον κοινωνικό και συναισθηματικό τομέα, την επικοινωνία, τη σκέψη και τη συμπεριφορά. Το αυτιστικό φάσμα περιλαμβάνει πολλές εκφάνσεις και μπορεί να έχει πολλές εικόνες, γι’ αυτό και το ονομάζουμε φάσμα. Δεν αναπτύσσουν όλοι οι άνθρωποι που βρίσκονται στο φάσμα τις ίδιες συμπεριφορές και τις ίδιες δεξιότητες και δεν αντιμετωπίζουν τα ίδια ελλείμματα και τις ίδιες δυσκολίες. Ωστόσο, θα μπορούσαμε να πούμε ότι τα άτομα που βρίσκονται στο φάσμα εμφανίζουν κοινωνικά και επικοινωνιακά ελλείμματα, δυσκολίες στις κοινωνικές δεξιότητες και στον συναισθηματικό τομέα και δυσκολίες στον προφορικό λόγο και στην επικοινωνία. Παράλληλα, δύνανται να εμφανίζουν δυσκολίες στη νοητική ανάπτυξη, συμπεριφορικά προβλήματα και επαναλαμβανόμενες στερεοτυπικές αντιδράσεις και ενδιαφέροντα. Επίσης, τα άτομα με ΔΑΦ μπορεί να εμφανίζουν δυσκολίες στην αισθητηριακή ολοκλήρωση, στην αντιληπτικότητα των ερεθισμάτων και μπορούν να εμφανίσουν κινητικές δυσκολίες, προβλήματα στο συντονισμό των κινήσεων και τη λεπτή κινητικότητα. Ωστόσο, ο κάθε άνθρωπος που βρίσκεται στο φάσμα, πρέπει να τονιστεί ότι είναι μοναδικός και διαφορετικός.

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ

Αποφοίτησε από το Παιδαγωγικό Τμήμα Ειδικής Αγωγής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Είναι κάτοικος μεταπτυχιακού τίτλου στο στο διαπανεπιστημιακό Μ.Π.Σ. «Επιστήμες της Αγωγής: Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση Ατόμων με Προβλήματα Προφορικού και Γραπτού λόγου» μεταξύ του Ε.Α.Π. και του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Είναι πρόεδρος της ΔΑΚΕ Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Πάτρας και πρόεδρος του Συλλόγου Αρκάδων Πάτρας «Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης».