Οδηγός αναγνώρισης των τοξικών ατόμων

Γράφει ο Αντώνης Καλέντζης (*)

Τα τοξικά άτομα μπορεί να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην ψυχική και συναισθηματική ευημερία κάποιου ανθρώπου, καθιστώντας σημαντικό παράγοντα να είναι σε θέση κάποιος να τα αναγνωρίσει.

Αρκετοί άνθρωποι ζουν σε ανθρώπινες σχέσεις που βάλλονται νυχθημερόν από την τοξικότητα, σε σημείο να παραμελούν τον εαυτό τους πιστεύοντας ότι δεν αξίζουν κάτι καλύτερο από αυτή την στάση.
Είναι σημαντικό να επισημάνουμε πως οι τοξικές σχέσεις μπορούν να εμφανιστούν σε κάθε ηλικιακή ομάδα και σε αρκετά κοινωνικά πλαίσια. Για παράδειγμα σε παρέες παιδιών, σχολικό περιβάλλον, εργασιακό χώρο, συγγενικό περιβάλλον κλπ.
Ακολουθεί ένας ολοκληρωμένος οδηγός για τον τρόπο αναγνώρισης τοξικών ατόμων:
• Αρνητικά πρότυπα συμπεριφοράς: Τα τοξικά άτομα τείνουν να εκδηλώνουν αρνητικές συμπεριφορές σε σταθερή βάση. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει χειραγώγηση, κριτική, λεκτική κακοποίηση ή διάδοση φημών και ψεμάτων.
• Αποστράγγιση ενέργειας: Το να περνάτε χρόνο με τοξικούς ανθρώπους μπορεί συχνά να σας κάνει να νιώθετε εξαντλημένοι και εξουθενωμένοι, με ελάχιστο έως καθόλου θετικό αντίκτυπο στη ζωή σας.
• Μονόπλευρες σχέσεις: Τα τοξικά άτομα έχουν συχνά μονόπλευρες σχέσεις, όπου παίρνουν περισσότερα από όσα δίνουν και δεν δείχνουν γνήσια φροντίδα ή ανησυχία για τους άλλους.
• Έλλειψη λογοδοσίας: Οι τοξικοί άνθρωποι συχνά δεν επιθυμούν να λογοδοτούν και αρνούνται να αναλάβουν την ευθύνη για τις πράξεις τους ή τον αντίκτυπο που έχουν στους άλλους.
• Ζήλια και φθόνος: Τα τοξικά άτομα μπορεί να εκδηλώνουν ζήλια και φθόνο απέναντι στους άλλους και μπορεί να προσπαθούν να μειώσουν τους άλλους ώστε να νιώσουν καλύτερα με τον εαυτό τους.
• Κατηγορίες προς τους άλλους: Ένα ακόμα χαρακτηριστικό των τοξικών ατόμων είναι ότι συχνά κατηγορούν τους άλλους για τα προβλήματα και τις δυσκολίες τους, αντί να αναλαμβάνουν προσωπική ευθύνη.
• Ανικανότητα να ζητήσουν συγγνώμη: Ένα τοξικό άτομο δυσκολεύεται αρκετά ή σε κάποιες περιπτώσεις απλά δεν επιθυμεί να ζητήσει συγγνώμη, ακόμη και όταν έχει προκαλέσει βλάβη σε άλλους.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι δεν εκδηλώνουν όλοι οι τοξικοί άνθρωποι όλες αυτές τις συμπεριφορές και ότι οι άνθρωποι μπορούν επίσης να εκδηλώσουν τοξικές συμπεριφορές με διαφορετικούς τρόπους.
Ωστόσο, έχοντας επίγνωση αυτών των γνωρισμάτων, μπορείτε να αναγνωρίσετε καλύτερα την τοξική συμπεριφορά και να λάβετε μέτρα για να προστατεύσετε τον εαυτό σας.
Συνοπτικά, το να αντιλαμβανόμαστε άτομα με τοξικές συμπεριφορές περιλαμβάνει την επίγνωση των αρνητικών προτύπων συμπεριφοράς, την προσοχή στο πώς οι αλληλεπιδράσεις σας μαζί τους επηρεάζουν την ευημερία σας και την παρατήρηση της δυναμικής των σχέσεων.
Εάν κάποιος έχει σταθερά αρνητικό αντίκτυπο στη ζωή σας, ίσως είναι καιρός να επανεκτιμήσετε τη σχέση και να εξετάσετε το ενδεχόμενο να περιορίσετε ή να τερματίσετε την επαφή.

(*) Ο Αντώνης Καλέντζης είναι Ψυχολόγος BPS