Όταν συνάνθρωποι μας μένουν αβοήθητοι- Γράφει ο Αντώνης Καλέντζης, ψυχολόγος

Οι αυτοκτονίες είναι ένα πολύπλευρο και πολύπλοκο ζήτημα. Στην Ελλάδα, η άνοδος των ποσοστών αυτοκτονιών συνέπεσε με μια περίοδο έντονης κοινωνικοοικονομικής αναταραχής, που χαρακτηρίζεται από μέτρα λιτότητας, υψηλά ποσοστά ανεργίας και εκτεταμένη οικονομική δυσπραγία.

Η ελληνική κρίση δεν ήταν απλώς οικονομική, αλλά υπαρξιακή, πυροδοτώντας την αύξηση των διαταραχών ψυχικής υγείας που αναμφισβήτητα συνέβαλαν στα αυξημένα ποσοστά αυτοκτονιών.

Οικονομική απελπισία και ψυχολογική δυσφορία:

Η οικονομική κρίση στην Ελλάδα είχε βαθιές ψυχολογικές επιπτώσεις στον πληθυσμό. Η ανεργία και η οικονομική ανασφάλεια δεν είναι απλώς οικονομικά προβλήματα. Είναι σοβαροί στρεσογόνοι παράγοντες που μπορούν να οδηγήσουν σε συναισθήματα ανικανότητας, απελπισίας και αναξιότητας, που αποτελούν σημαντικούς παράγοντες κινδύνου για κατάθλιψη και αυτοκτονικό ιδεασμό. Τα μέτρα λιτότητας και οι επιπτώσεις τους διέκοψαν τον κοινωνικό ιστό, συχνά διαβρώνοντας τα συστήματα υποστήριξης που προστατεύουν από κρίσεις ψυχικής υγείας.

Πολιτισμικοί προβληματισμοί και στίγμα:

Στην ελληνική κοινωνία των ταμπού για την ψυχική υγεία η παραδοχή των θεμάτων ψυχικής υγείας ή η αναζήτηση βοήθειας μπορεί να θεωρηθεί ως σημάδι αδυναμίας ή αποτυχίας, επιδεινώνοντας έτσι το πρόβλημα.

Το στίγμα που σχετίζεται με την ψυχολογική δυσφορία μπορεί να οδηγήσει σε κοινωνική απομόνωση, που είναι γνωστός παράγοντας κινδύνου για αυτοκτονία. Επιπλέον, η αλλαγή των πολιτιστικών κανόνων και προσδοκιών, που επιδεινώνεται από την οικονομική κρίση, έχει δημιουργήσει μια παραφωνία ταυτότητας για πολλούς, ιδιαίτερα για τους άνδρες που παραδοσιακά θεωρούνται πάροχοι.

Ψυχολογικοί Παράγοντες και Ατομική Ευπάθεια:

Η αυτοκτονία είναι σπάνια ως το αποτέλεσμα μιας μεμονωμένης αιτίας. Συνήθως προέρχεται από ένα σύνολο παραγόντων, συμπεριλαμβανομένων των ψυχολογικών, βιολογικών και περιβαλλοντικών επιρροών.

Τα άτομα με ιστορικό ψυχικής παθήσεως, ιδιαίτερα κατάθλιψης ή και κατάχρησης ουσιών, διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο. Επιπλέον, η έλλειψη προσβάσιμης και επαρκούς φροντίδας ψυχικής υγείας στην Ελλάδα σημαίνει ότι πολλοί άνθρωποι δεν λαμβάνουν τη βοήθεια που χρειάζονται για να αντιμετωπίσουν αυτά τα ζητήματα.

Η αύξηση των ποσοστών αυτοκτονιών στην Ελλάδα είναι μια οδυνηρή υπενθύμιση των βαθιών ψυχολογικών ουλών που μπορεί να προκαλέσει η οικονομική και κοινωνική αναταραχή.

Καθώς η χώρα επιδιώκει να θεραπεύσει και να ανοικοδομήσει τα τραύματα από το κοντινό παρελθόν της αποσταθεροποίησης, είναι επιτακτική ανάγκη να γίνουν συντονισμένες προσπάθειες για την αντιμετώπιση των ψυχολογικών αναγκών του πληθυσμού.

Μια πολύπλευρη προσέγγιση, που θα περιλαμβάνει την οικονομική ανάκαμψη, την κοινωνική υποστήριξη και τις υπηρεσίες ψυχικής υγείας, είναι απαραίτητη για την πρόληψη περαιτέρω απωλειών ζωών και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας απέναντι στις αντιξοότητες.

Καθώς κοιτάμε προς το μέλλον, τα διδάγματα που αντλήθηκαν από αυτή την περίοδο στην χώρα μας θα πρέπει να δημιουργήσουν ένα τοπίο που χρίζει ιδιαίτερης προσοχής ώστε να παρεμβαίνει και να μην επιδεικνύει απλά το πρόβλημα

Ο κάθε ένας από εμάς είναι σημαντικός και μοναδικός.

Ας μην το ξεχνάμε ακόμα και αν νιώθουμε ότι δεν υπάρχει διέξοδος από τα προβλήματά μας.

Μην ξεχνάμε πως το πιο βαθύ σκοτάδι είναι λίγο πριν την αυγή.

Αντώνιος Καλέντζης,

Ψυχολόγος, Συγγραφέας

Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου Πολιτικής Ψυχολογίας του Βρετανικού Συλλογου Ψυχολόγων.