Τα γλυπτά του Παρθενώνα – Ιστορική επισκόπηση – Διεθνείς θέσεις

γράφει ο Γεώργιος Χρυσοβαλάντης Πατανάς

θεολόγος

Με αφορμή τα τελευταία διπλωματικά γεγονότα και την ακύρωση του κ. Ρισί Σούνακ, Πρωθυπουργού του Η.Β., να συναντηθεί με τον κύριο Μητσοτάκη, Πρωθυπουργό της Ελλάδας και νόμιμα εκλεγμένου ηγέτη, οι σχέσεις των δυο ανδρών ψυχράνθηκαν ακόμα περισσότερο. Αφορμή στάθηκε το γεγονός, πως ο κύριος Μητσοτάκης θέλησε να φέρει στην ατζέντα της συζήτησης την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα, στην νόμιμο κάτοχό του, την Ελλάδα. Η ακύρωση της συνάντησης των δυο ηγετών προσβάλλει ανερυθρίαστα την νοημοσύνη του ελληνικού λαού και αυτό γιατί ο κ. Μητσοτάκης είναι αυτός που εκλέχθηκε και αντιπροσωπεύει τους Έλληνες.

Προφίλ ρισί – ΗΒ -Ελλάς

Από τη μια πλευρά βλέπουμε έναν ηγέτη του Η.Β., ο οποίος δείχνει απρέπεια, ασέβεια, αγένεια και αλαζόνα, καθώς προσπαθεί να αποδείξει την βρετανικότητά του με λάθος χειρισμούς. Η ινδικη Παντζάμπ καταγωγή του και η θέση την οποία και κατέχει δείχνει το σύμπλεγμα Στοκχόλμης, καθώς η Ινδία μέχρι πρόσφατα ήταν τμήμα της αποικιοκρατίας του Η.Β. Ας αναρωτηθεί όμως πως θα αντιδρούσε αν η Ελλάς ή Βρετανία ή κάποιο άλλο κράτος κατείχε στο μουσείο του τμήματα από το Ταζ Μαχάλ.

Η Ελλάς έχει πολλάκις βοηθήσει την Βρετανία στο να κατοχυρώσει την ισχύ της στην Ανατολική Μεσόγειο τόσο στο Α’ ΠΠ, όσο και στον δεύτερο, κατά τον οποίο οι αντάρτες μας καθυστέρησαν τους ναζί, στο να εκδηλώσουν τα σχέδιά τους. Αντιθέτως, οι Βρετανοί όχι μόνο δεν βοήθησαν την Ελλάς (όπως λάθος μαθαίνουμε στην ιστορία), αλλά και μας δείχνουν την ισχύ τους είτε με ναυτικούς αποκλεισμούς (1849-1850, 1854, 1915), είτε μας βάζουν στο γεωστρατηγικό παιχνίδι ως δεύτερους. Το συμφέρον των Άγγλων και των Ευρωπαίων είναι να έχουν σύμμαχο την Ελλάδα.

Στο ιστορικό

Για την ιστορία του θέματος, στις αρχές του 18ου αιώνα, ο λόρδος του Έλγιν, Τόμας Μπρούς, αποφάσισε να διακοσμήσει την έπαυλή του με ακριβά έργα τέχνης. Έτσι λοιπόν, το 1801 ο καλλιτέχνης που προσέλαβε έφτασε στην Αθήνα προκειμένου να αντιγράψει τα έργα τέχνης του Παρθενώνα. Ο Τόμας ως πρέσβης στην Κωνσταντινούπολη ζήτησε από την Πύλη να σταματήσουν οι φρουροί να τον χρεώνουν με τα υπέρογκα ποσά και να μπαίνει δωρεάν στην Ακρόπολη. Το φιρμάνι που δόθηκε σε αυτόν, όπως ισχυρίζονται οι Άγγλοι, σώζετε στα ιταλικά. Το πρωτότυπο στα τουρκικά δεν υπάρχει και έτσι η μετάφρασή του δεν είναι ακριβής, πράγμα που σημαίνει πως υπάρχουν πολλά κενά σε αυτήν. Ο Τόμας πείθεται από το συνεργείο του να κλέψουν τα Γλυπτά, δωροδοκώντας τοπικούς αξιωματούχους, κάνοντάς τα κομματάκια. Διέλυσαν ένα ολόκληρο μνημείο το οποίο άντεξε 22 και επιπλέον αιώνες μέσα σε διάστημα 3 ετών. Μετά από πτώχευση του, ο Τόμας πούλησε τα γλυπτά στο βρετανικό μουσείο. Το ζήτημα των Γλυπτών του Παρθενώνα το έφερε στη Βουλή των λόρδων η Μελίνα Μερκούρη, η οποία ήταν η πρώτη που ζήτησε την επιστροφή των Γλυπτών.

Θέσεις κατά των Ελλήνων

200 χρόνια και πλέον τα επιχειρήματα των Βρετανών καταρρίπτονται παταγωδώς το ένα μετά το άλλο. Οι ίδιοι χωρίς στοιχεία κατέχουν παράνομα και χωρίς καμία προστασία τα Γλυπτά. Από την άλλη, σε θέματα που ανακύπτουν χωρίς βάση λογικής, μας πιέζουν να υποχωρήσουμε των θέσεων μας για χάρη του διεθνούς δικαίου. Παράδειγμα οι θέσεις για την επίμονη άρνησή την Ένωσις της Κύπρου με την Ελλάς που οδήγησε Κατεχόμενα. Επίσης, η παράνομη παράδοση της Β, Ηπείρου παρά την τριπλή απελευθέρωση της από τον ένδοξο ελληνικό στρατό. Τρίτο 30 χρόνια τώρα μας πιέζουν να αποδεχθούμε πως τα Σκόπια πρέπει να τα αποδεχθούμε με το όνομα Μακεδονία.

Επιχειρήματα κατά των Ελλήνων

1. Οι Έλληνες ήταν σκλαβωμένοι, αμόρφωτοι και αδαείς. Δεν γνώριζαν από αυτά.

Μπορεί να ήμασταν σκλαβωμένοι, αλλά ποτέ δεν ξεχάσαμε το ένδοξο παρελθόν των προγόνων μας, τις αξίες και τα δημιουργήματά τους. Επι παραδείγματι, να υπενθυμίσουμε, δε πως την ίδια περίοδο πρόκριτοι Έλληνες, ίδρυαν την Φιλόμουσο Εταιρεία. Στόχος ήταν η ανάπτυξη του πνευματικού επιπέδου των Ελλήνων και την προετοιμασία τους για Εθνική Αποκατάσταση με την ίδρυση σχολείων, την περισυλλογή και διαφύλαξη των μνημείων της κλασικής αρχαιότητας. Φημολογίες για τον Αδ. Κοραή, ο οποίος έλεγε « μήτε χαρίζομεν μήτε πωλούμεν τα κεκτημέν μας» και για τον Παπαφλέσσα αναφέρετε πως, εξέδωσε διάταγμα για την περισυλλογή των αρχαιοτήτων. Επιπλέον, ο Κυβερνήτης εξέδωσε διάταγμα που απαγόρευε αυστηρά την πώληση και την εξαγωγή αρχαιοτήτων. Το 1834 με τους αντιβασιλείς στην εξουσία δημοσιεύτηκε στο άρθρο 61 το οποίο ανέφερε ρητός πως «όλες οι αρχαιότητες εντός Ελλάδος, όσα έργα του ελληνικού λαού, θεωρούνται εθνικό κτήμα όλων των Ελλήνων». Ο Όθωνας ζήτησε από τους Βρετανούς να επιστρέψουν τα Γλυπτά. Για το θέμα αυτό ασχολήθηκε ο Ιάκωβος Ρίζος γραμματέας επι των Εκκλησιαστικών θεμάτων. Οι Βρετανοί έδειξαν την δύναμή τους με τα πολεμικά πλοία.

2. Ένα άλλο επιχείρημα που έλεγαν οι βρετανοί ήταν πως δεν έχουμε κάποιο μουσείο να τα εκθέσουμε, έτσι ο κόσμος που θα θέλει να τα επισκεφθεί δεν θα μπορεί να τα δει,

Και αυτό το επιχείρημα καταρρίφθηκε. Το μουσείο ολοκληρώθηκε το 2009.

3. Επιχείρημα κανείς δεν μπορεί να εμπιστευθεί τους Έλληνες καθώς είναι απατεώνες και μπορεί είτε να τους τα κλέψουν είτε να τα πουλήσουν.

Κι αυτό το επιχείρημά τους καταρρίφθηκε καθώς αμέσως μετά την ολοκλήρωση του Μουσείου της Ακροπόλεως, υπάρχει χώρος ασφαλές για στις αρχαιότητες. Αντιθέτως, το 2009 το ίδιο το βρετανικό μουσείο που υπερηφανευόταν με έπαρση και αλαζονεία για την ασφάλεια υπέστη ληστεία με πολλές αρχαιότητες να έχουν παραδοθεί στην μαύρη αγορά και να μην έχουν βρεθεί ακόμα οι ένοχοι!!

4. Τα επόμενα επιχειρήματα τους είναι: πως ανήκουν στην παγκόσμια κληρονομιά. Και να γυρίσουν δεν μπορούμε να τα ξαναβάλουμε στην Ακρόπολη και πως τα

γλυπτά αγοραστήκαν νόμιμα από την Βρετανία τον 19ο αι και δεν τίθεται λόγος για συζήτηση.

Είναι σαφές και γίνεται αντιληπτό, πως είναι απόλυτοι σε θέματα ευαίσθητα και δεν το συζητούν. Τα Μάρμαρα δεν ανήκουν στην παγκόσμια κληρονομιά αλλά, στον ίδιο τον Παρθενώνα, ο οποίος είναι αφιερωμένος στην θεά Αθηνά, και ο οποίος με την σειρά του βρίσκεται στον ελλαδικό χώρο. Μπορούν να εκτεθούν και να μελετήσουν όλοι οι λαοί, γιατί όπως τότε η Αθήνα διέδωσε την Δημοκρατία, έτσι και σήμερα έχουμε την δημοκρατία που γνωρίσαμε από τους Έλληνες και προγόνους ημών. Τα Γλυπτά μπορεί να αγοράστηκαν από το βρετανικό μουσείο, άλλα αυτά εκλάπησαν, εξαιτίας της ματαιοδοξίας του αρχαιοκάπηλου Έλγιν.

Διεθνείς θέσεις

Οι Βρετανοί ισχυρίζονται, πως το μεταφρασμένο στα ιταλικά “φιρμάνι”, στηρίζει τις δικές τους παραδοξολογίες και πως τα Γλυπτά δικαίως κατέχονται στην ιδιοκτησία του Βρετανικού μουσείου. Ο λόρδος του Έλγιν, πήρε τα Γλυπτά του Παρθενώνα με νόμιμα μέσα και χρυσόβουλο του σουλτάνου Σελίμ Γ’. Από την άλλη δε, Τούρκοι Οθωμανολόγοι (κατά παράδοξο λόγο) καταρρίπτουν το επιχείρημα των Βρετανών, υποστηρίζοντας πως δεν υπήρξε ποτέ φιρμάνι από κανέναν σουλτάνο, που να δίνει την άδεια στον Έλγιν, ώστε τα έργα τέχνης να τα πάρει με την άδειά του.

Ο αρθρογράφος της Guardian, Τζόναθαν Τζόουνς καυτηριάζει τις θέσεις της Βρετανίας εκθειάζοντας πως τα Μάρμαρα θα πρέπει να βρίσκονται στην φυσική τους θέση, την Ελλάδα!!! Παρομοίως, για την ίδια εφημερίδα, ο αρθρογράφος, Σάιμον Τζένκινς, χαρακτηρίζει τον κ. Ρίσι, ως κακομαθημένο παιδί, που θέλει ξένα παιχνίδια ως δικά του, και συμπληρώνει πως: … οι δημοσκοπήσεις δείχνουν (βρετανικές), ότι «πάνω από τους μισούς θα είναι ευτυχείς να δουν τα μάρμαρα να επιστρέφουν στον τόπο τους και λίγο πάνω από 20% θέλουν να μείνουν στην χώρα τους….». Θέση σχετικά με το διπλωματικό φάουλ πήρε ο βασιλιάς της Αγγλίας, Κάρολος, ο οποίος, φόρεσε γραβάτα με ελληνικές σημαίες. Ο βρετανός πρόεδρος του Μουσείο ενδιαφέρετε για μια κοινή θέση και συμβιβασμό. Πολλές φωνές στην Βρετανία και τα ΜΜΕ υποστηρίζουν την ελληνική επιχειρηματολογία.

Το 2019 οι Γάλλοι έφεραν προσωρινά τμήμα του Παρθενώνα για τα 200 χρόνια της Επανάστασης. Γαλλικές εφημερίδες, όπως η Liberation, βλέπουν με θετικό μάτι την επιστροφή των Μνημείων τέχνης στην Αθήνα. Επίσης, το μουσείο του Παλέρμο επέστρεψε μόνιμα κομμάτια του Παρθενώνα, ενώ ή λατινοφραγκική Εκκλησία του Πάπα επέστρεψε κι αυτή με την σειρά της μόνιμα κομμάτια του.

Επικοινωνιακά η πατρίδα μας έχει κερδίσει σε όλα τα επίπεδα. Τα κλεμμένα αναφέρονται διεθνώς Γλυπτά του Παρθενώνα κι όχι ελγίνεια, γίνονται διάφορε καμπάνιες κτλ, ενώ υπήρξε μια σιωπηρή διαμαρτυρία στο βρετανικό μουσείο από καλλονές ντυμένες με αρχαιοπρεπείς φορεσιές.