ΑΠΟΨΗ: Ο καπιταλισμός πρέπει να επανεφεύρει τον εαυτό του

«Είμαστε μπροστά σε έναν κόσμο διασπασμένο, με κοινωνικές διαιρέσεις που επιδεινώνονται και οδηγούν στην εξάπλωση της αβεβαιότητας και της απαισιοδοξίας. Πρέπει να ξανακτίσουμε την εμπιστοσύνη» είπε ο Κλάους Σβάμπ (ιδρυτής του Davos), στην έναρξη των εργασιών του φετινού Φόρουμ στο Νταβός.

Και αν το σκεφθούμε σοβαρά, θα δούμε ότι ο Γερμανός οικονομολόγος που το 1971 δημιούργησε το (τότε) «Ευρωπαϊκό Φόρουμ Διοίκησης» (που αργότερα μετεξελίχθηκε στο «Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ»), θα δούμε ότι έχει μεγάλο δίκιο ως προς τον κατακερματισμό.

Ο αιώνας που διανύουμε ξεκίνησε και εξελίσσεται ως μία εποχή όπου αμφισβητούνται όσα δημιούργησε ο προηγούμενος αιώνας. Για παράδειγμα, η παγκοσμιοποίηση δέχεται απανωτά χτυπήματα, ακόμα και… από τον κορωνοϊό. Οι νικητές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, που εν πολλοίς διαμόρφωσαν την γεωπολιτική και οικονομική παγκόσμια τάξη, αγωνίζονται να παραμείνουν ισχυροί βιώνοντας εσωτερική παρακμή αλλά και έξωθεν ισχυρές αμφισβητήσεις. Η πολιτική έχει φύγει από το παραδοσιακό δίπολο δεξιάς – αριστεράς (ή προοδευτικοί – συντηρητικοί) και νέες τάσεις, νέα πολιτικά υβρίδια διεκδικούν ισχυρά μερίδια. Όσο για τις κοινωνίες; Οι διαιρέσεις είναι πολλές και μεγάλες. Η φτώχεια δημιουργεί ξενοφοβία και ρατσισμό. Όσοι αισθάνονται ακόμα «ασφαλείς» προσπαθούν να… οχυρωθούν, ενώ την ίδια ώρα πληθαίνουν διαρκώς οι «ανασφαλείς». Οι πολυεκατομμυριούχοι του Νταβός συζητάνε για να φορολογηθούν με 2% ενώ την ίδια ώρα – σύμφωνα με τον ΟΗΕ – ένας στους δέκα ανθρώπους του πλανήτη, υποσιτίζεται. Κλιματική κρίση και τεχνητή νοημοσύνη δείχνουν πως θα αυξήσουν τις κοινωνικές ανισότητες.

Ο κόσμος μας είναι διασπασμένος, γεμάτος αβεβαιότητα και απαισιοδοξία. Έχει δίκιο ο Σβαμπ. Αλλά με ποιόν τρόπο «πρέπει να ξανακτίσουμε την εμπιστοσύνη»; Σίγουρα όχι με τον τρόπο που κτίστηκε τον προηγούμενο αιώνα. Δηλαδή, όχι μέσα από τα συντρίμμια δύο μεγάλων πολέμων. Και μάλλον όχι με τον τρόπο που επιλέχθηκε αμέσως μετά τον β’ παγκόσμιο πόλεμο και μέσα στον οποίο εξελίχθηκε ο 86χρονος Σβαμπ, ο οποίος είναι ένας από τους θεωρητικούς του καπιταλισμού που διαμορφώθηκε στον προηγούμενο αιώνα. Ο καπιταλισμός πρέπει να… επανεφεύρει τον εαυτό του. Να επιστρέψει στην πλατιά μάζα της κοινωνίας, να ξαναδημιουργήσει το όνειρο για ένα καλύτερο μέλλον για κάθε άνθρωπο. Το φόρουμ του Νταβός, αν το καλοσκεφθούμε, είναι ένα κομμάτι του καπιταλισμού που γεννάει τις ανισότητες. Με βεβαιότητα, χρειάζεται κάτι νέο…