Eκλογές: Απλή αναλογική και ενισχυμένη- Του Ιωάννη Τσαγγάνου  

Με το σύστημα της απλής αναλογικής, που θα εφαρμοστεί στις ερχόμενες πρώτες εκλογές, προκειμένου να υπάρξει πλειοψηφία 151 εδρών, δεν απαιτείται μόνο εκλογικό ποσοστό πάνω από 50% για τον σχηματισμό κυβέρνησης, αλλά και κάποιο μικρότερο ανάλογα με την αντιπροσωπευόμενη ψήφο (ανάλογα το ποσοστό των κομμάτων που έμειναν εκτός Βουλής). Κύριο χαρακτηριστικό του νόμου 2016 της απλής αναλογικής, είναι ότι σχεδόν  απαγορεύει τις μονοκομματικές πλειοψηφίες, χωρίς όμως να σημαίνει ότι το πρώτο κόμμα μπορεί εύκολα να αγνοηθεί στο σχηματισμό κυβέρνησης, ιδίως όταν προηγείται με αξιόλογη απόσταση.

Ο εκλογικός νόμος 4406/2016 που ψηφίστηκε από την προ τριετίας βουλή, προέβλεπε κατάργηση του «μπόνους» των 50 εδρών για το πρώτο κόμμα και υπολογισμό του κοινοβουλευτικών εδρών που αντιστοιχούν σε καθένα από τα κόμματα, τα οποία συγκεντρώνουν τουλάχιστον 3% επί των έγκυρων ψήφων στην εκάστοτε εκλογική αναμέτρηση, ως εξής: το σύνολο των ψήφων που κάθε κοινοβουλευτικό κόμμα συγκεντρώνει στην επικράτεια πολλαπλασιάζεται με τον αριθμό 300 και το γινόμενο αυτό διαιρείται με το άθροισμα των ψήφων υπέρ όλων των εκάστοτε κοινοβουλευτικών κομμάτων. Στο σημείο αυτό επισημαίνεται μία διχογνωμία που συνίσταται στο ότι, κατ΄ άλλους η απλή αναλογική οδηγεί σε παρατεταμένη ακυβερνησία και κατ΄ άλλους η απλή αναλογική είναι το πιο δημοκρατικό εκλογικό σύστημα. Εξάλλου στις επόμενες εθνικές εκλογές (και όχι στις ερχόμενες, επειδή δεν συγκεντρώθηκαν 200 και πλέον θετικές ψήφους των βουλευτών), θα ισχύσει το εκλογικό σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής, που ψήφισε η σημερινή Βουλή. Με την ενισχυμένη αναλογική, εάν το πρώτο κόμμα, έχει λάβει ποσοστό μεγαλύτερο ή ίσο του 25% των έγκυρων ψηφοδελτίων, τότε λαμβάνει μπόνους 20 έδρες, ενώ οι υπόλοιπες 280 έδρες κατανέμονται αναλογικά μεταξύ των δικαιούμενων εδρών των κομμάτων. Από το 25% και μετά, για κάθε 0,5% το πρώτο κόμμα θα παίρνει επιπλέον μπόνους μία έδρα, ενώ το μάξιμουμ των 50 εδρών θα το λαμβάνει εάν το ποσοστό του είναι στο 40%. Αυτά ισχύουν και σε περίπτωση συνασπισμού κομμάτων, εφόσον ο μέσος όρος της δύναμης των κομμάτων που τον απαρτίζουν είναι μεγαλύτερος από τη δύναμη του αυτοτελούς κόμματος, που συγκέντρωσε το μεγαλύτερο αριθμό εγκύρων ψηφοδελτίων.

Έτσι, ένα κόμμα που θα κινείται κοντά στο 37% θα μπορεί να έχει αυτοδυναμία, σε συνάρτηση και με άλλους παράγοντες, όπως ο αριθμός των κομμάτων που θα εισέλθουν στη βουλή. Εφόσον αποσπάσει το 40% της λαϊκής ψήφου, θα λαμβάνει τις επιπρόσθετες 50 έδρες, αριθμό που μέχρι τώρα λάμβανε το πρώτο κόμμα ανεξαρτήτως του ποσοστού του. Περαιτέρω άξιον αναφοράς είναι η καινοτομία, του Δικαιώματος ψήφου, στους Έλληνες του εξωτερικού που καθιερώνεται για πρώτη φορά. Συγκεκριμένα η διεξαγωγή της ψηφοφορίας Ελλήνων του εξωτερικού, με αυτοπρόσωπη παρουσία του εκλογέα σε εκλογικά τμήματα που θα συσταθούν σε ελληνικές πρεσβείες, ελληνικά προξενεία, χώρους οργανώσεων απόδημων (χώρους Ελληνικών συλλόγων και εκκλησιών) ή άλλους κατάλληλους χώρους. Ο ελάχιστος αριθμός για να συγκροτηθεί εκλογικό τμήμα είναι οι 40 εκλογείς.

Η ψήφος των εκλογέων που ασκούν το εκλογικό τους δικαίωμα στα ανώτερα τμήματα θα μετράει ισότιμα στο συνολικό εκλογικό αποτέλεσμα και επομένως, για τη συνολική κατανομή των εδρών, ανά την επικράτεια. Αυξάνονται σε 15 από 12 οι βουλευτές Επικρατείας. Η επιλογή στα τμήματα του εξωτερικού θα επιλέγουν (δίχως να θέτουν σταυρό προτίμησης) το ψηφοδέλτιο Επικρατείας του κόμματος που επιθυμούν. Εναπόκειται στα κόμματα αν θα επιλέξουν έναν ή περισσότερους υποψηφίους στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας που θα προέρχονται από τον Ελληνισμό της διασποράς. Δικαίωμα εγγραφής στους εκλογικούς καταλόγους του εξωτερικού, έχουν οι εκλογείς οι οποίοι πληρούν σωρευτικά τα πιο κάτω κριτήρια: τα τελευταία τριάντα πέντε (35) χρόνια, έχουν ζήσει τουλάχιστον δύο (2) έτη μόνιμα στην Ελλάδα. Έχουν υποβάλει φορολογική δήλωση (Ε1 ή Ε2 ή Ε3 ή Ε9) είτε το τρέχον είτε το προηγούμενο φορολογικό έτος. Σε κάθε περίπτωση η Δημοκρατία εγγυάται την ομαλή και αποτελεσματική εξέλιξη της ψηφοφορίας και δεν υπάρχουν εκλογικά αδιέξοδα και αβεβαιότητες, αρκεί τα κόμματα να συνειδητοποιήσουν πάνω από όλα την εκπλήρωση της εθνικής και κοινωνικής αποστολής τους προς όφελος των πολιτών για την αρμονική και εύρυθμη λειτουργία των εξουσιών (νομοθετική, εκτελεστική, δικαστική) αλλά και για την καταξίωση των θεσμών και της λαϊκής κυριαρχίας ως την πιο γνήσια έκφραση της Δημοκρατίας με σκοπό τη διασφάλιση της θωράκισης της από κάθε κίνδυνο εκτροπής της, που προδήλως θα συνεπάγεται αυθαιρεσία, ασυδοσία και αναρχία που οδηγούν στην κατάλυση της νομιμότητας, του Συντάγματος και της αποσταθεροποίησης των θεσμών.